Η ΑΗΚ θα προχωρήσει τις επόμενες μέρες τις διαδικασίες για την τελική αξιολόγηση και τη λήψη απόφασης κατά πόσο θα κάνει δεκτή κάποια από τις τρεις προσφορές που έλαβε για δύο νέες γεννήτριες στη Δεκέλεια, που θα καίνε ντίζελ και όχι φυσικό αέριο, αφού δεν προβλέπεται τα επόμενα πολλά χρόνια να μεταφερθεί εκεί το καύσιμο αυτό, ακόμα κι αν καταστεί δυνατή η αξιοποίησή του στο Βασιλικό εντός της επόμενης διετίας.

Όμως, εκτιμάται πως οι δύο νέες γεννήτριες θα είναι πιο ευέλικτες στη χρήση τους, θα έχουν πολύ καλύτερη αποδοτικότητα σε σχέση με τους έξι πεπαλαιωμένους ατμολέβητες της Δεκέλειας, που «ψυχομαχούν» σε βάρος της τσέπης του καταναλωτή και εις βάρος του περιβάλλοντος, επιβαρύνοντας και το κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.

Η χθεσινή σύσκεψη

Ο Φιλελεύθερος πληροφορείται πως χθες πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Ενέργειας ευρεία σύσκεψη υπό τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου, παρουσία μελών του διοικητικού συμβουλίου και της διεύθυνσης της ΑΗΚ και άλλων υπηρεσιακών.
Συζητήθηκε το θέμα των δύο γεννητριών στη Δεκέλεια, συνολικής ισχύος 80 μεγαβάτ, το οποίο θεωρείται εξαιρετικά επείγον, όχι για να ξεπεραστούν οι κίνδυνοι έλλειψης επάρκειας ηλεκτρισμού σε κάποιες περιόδους μέσα στο 2025 και το 2026 (ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες), αφού δεν υπάρχει χρόνος για κάτι τέτοιο, αλλά για αύξηση της ικανότητας παραγωγής ει δυνατό μέχρι το καλοκαίρι του 2027.

Έως τότε, είναι δυνατό να έχει επιτευχθεί ο μεγάλος στόχος των τελευταίων 20 χρόνων για εισαγωγή φυσικού αερίου, κάτι που θα επιτρέψει και την έναρξη αξιοποίησης της 6ης ολοκαίνουριας μονάδας της ΑΗΚ στο Βασιλικό (160 μεγαβάτ) και των υπό κατασκευή μονάδων της εταιρείας PEC (Cyfield), σε κοντινή απόσταση (260 μεγαβάτ).

Συνεπώς, είναι δυνατό το θέμα επάρκειας θεωρητικά να έχει λυθεί μέχρι την παράδοση των δύο νέων γεννητριών στη Δεκέλεια (νοουμένου ότι η κατακύρωση της προσφοράς θα γίνει νωρίς τον προσεχή Μάρτιο) με τις νέες μονάδες στο Βασιλικό, αλλά η ΑΗΚ, ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς και η ΡΑΕΚ υποστηρίζουν πως, ακόμα και σε αυτή την πιθανή θετική εξέλιξη, θα παραμένει αναγκαία η ενίσχυση της παραγωγής ενέργειας στη Δεκέλεια με τις δύο νέες γεννήτριες, λόγω της σημασίας του εν λόγω ηλεκτροπαραγωγού σταθμού για την εξισορρόπηση του ηλεκτρικού συστήματος, αλλά και γιατί τέλος του 2029 θα πρέπει να διακοπεί η λειτουργία των έξι πεπαλαιωμένων ατμοστροβίλων της Δεκέλειας, όπως προβλέπει δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Επείγουσα λήψη απόφασης

Οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν ότι η καταρχήν απόφαση που λήφθηκε κατά τη χθεσινή σύσκεψη στο Υπουργείο Ενέργειας προβλέπει την τάχιστη ολοκλήρωση των διαδικασιών για την αξιολόγηση των τριών προσφορών και πιθανό την κατακύρωση κάποιας από αυτές.
Δηλαδή, εγκαταλείπεται η σκέψη που έγινε για ακύρωση του διαγωνισμού και επαναπροκήρυξη άλλου, με διαφορετικούς όρους, ώστε να καταστεί δυνατό να υποβληθούν νέες, περισσότερες και ίσως φθηνότερες προτάσεις.

Κάτι τέτοιο όμως θα προκαλούσε μεγάλη καθυστέρηση -με αμφίβολη την κατάθεση καλύτερων προσφορών- και θα επιδείνωνε την κατάσταση, ενόψει της αύξησης της κατανάλωσης ρεύματος τα επόμενα χρόνια και τη μείωση της ικανότητας παραγωγής από την ΑΗΚ, από την απενεργοποίηση των ρυπογόνων ατμοστροβίλων.

Siemens ή General Electric;

Άλλες πληροφορίες της εφημερίδας μας επιμένουν ότι στην ΑΗΚ προβληματίζονται πολύ για κάποιες τεχνικές προδιαγραφές που επηρεάζουν τη λειτουργία και τη συντήρηση των γεννητριών που προσφέρουν δύο από τις εταιρείες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό της ΑΗΚ.

Πρόκειται για την ελληνική ΤΕΡΝΑ, που πρόσφερε μηχανές Siemens προς 107 εκατ. ευρώ περίπου και την ελληνική ΑΒΑΞ, που πρόσφερε επίσης μηχανές Siemens, αλλά προς περίπου 137 εκατ. ευρώ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι και οι δύο αυτές τεχνικές λύσεις προϋποθέτουν διακοπή της λειτουργίας των γεννητριών ανά δεκαπενθήμερο για συντήρηση και καθαρισμό εξοπλισμού, κάτι που θεωρείται πως ανεβάζει το κόστος λειτουργίας και προκαλεί προβλήματα στην αποτελεσματική αξιοποίησή τους από το σύστημα.

Ενώπιον της ΑΗΚ βρίσκεται και τρίτη πρόταση, από την εταιρεία ΤΕΡΝΑ, για γεννήτριες General Electric, κόστους 148 εκατ. ευρώ. Οι γεννήτριες αυτές δεν προϋποθέτουν καθαρισμό-συντήρηση ανά 15 μέρες και υπάρχουν αναφορές ότι οι εργοστασιακές της προδιαγραφές επιτρέπουν αρκετά συχνή και γρήγορη ενεργοποίηση και απενεργοποίηση, κάτι που «βολεύει» πολύ και την ΑΗΚ και τον Διαχειριστή Μεταφοράς, δεδομένων των αναγκών τάχιστης ανταπόκρισης στις αυξομειώσεις ζήτησης – παραγωγής λόγω της μεγάλης διείσδυσης φωτοβολταϊκών στο σύστημα, που επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες και ελλείψει αποθήκευσης δεν συμβάλουν στην κάλυψη της ζήτησης μετά τις 5-6 το απόγευμα.

Δεδομένης της χθεσινής κατάληξης στο Υπουργείο Ενέργειας να προχωρήσει η ΑΗΚ για εγκατάσταση τουλάχιστο 80 μεγαβάτ στη Δεκέλεια εντός διετίας, θα πρέπει να αναμένεται τις επόμενες μέρες κινητοποίηση στην υπηρεσία της ΑΗΚ αλλά και στο διοικητικό συμβούλιο, καθώς υπάρχει πληροφορία πως ο διαγωνισμός λήγει αρχές Μαρτίου και θα ήταν πολύ αρνητική εξέλιξη αν αφεθεί να παρέλθει ανεκμετάλλευτος ο χρόνος, με συνέπεια να χρειαστεί εξ υπαρχής νέα διαγωνιστική διαδικασία.

Η πρόταση της PEC για χρήση ντίζελ στις μονάδες της

Επισημαίνουμε πως από πλευράς της ιδιωτικής PEC, συμφερόντων του Ομίλου Cyfield, έχει προταθεί σε αρμοδίους του κρατικού τομέα της ενέργειας να της ανατεθεί ρόλος επικουρικής κάλυψης της εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος, έναντι ενός οικονομικού διακανονισμού και αποζημίωσης, ώστε να μετατρέψει προσωρινά τις γεννήτριες της Siemens που εγκατέστησε στον υπό κατασκευή της σταθμό στο Βασιλικό για χρήση ντίζελ (αντί φυσικού αερίου), ώστε να μπορούν να μπουν μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2025 σε λειτουργία, για διασφάλιση της επάρκειας ηλεκτρισμού.

Η πρόταση της PEC δεν φαίνεται να συζητείται από την κυβερνητική πλευρά, τόσο για νομικούς – διαδικαστικούς λόγους, όσο κυρίως γιατί θεωρείται πως με τις γεννήτριες της PEC, έστω και αν καταστεί δυνατή η μετατροπή τους για χρήση ντίζελ, δεν λύνεται το σοβαρό πρόβλημα που και ο Διαχειριστής και η ΡΑΕΚ και η ΑΗΚ εντοπίζουν: Χωρίς ικανή παραγωγή από τη Δεκέλεια, η εξισορρόπηση και η ευστάθεια του συστήματος υπονομεύονται επικίνδυνα.

Η πλευρά της PEC αμφισβητεί ότι τα προβλήματα ευστάθειας ή της παρουσίας ρευμάτων βραχυκύκλωσης που επικαλούνται οι αρμόδιες Αρχές δεν επιδέχονται επίλυσης για να αποφευχθεί η δαπάνη 150-200 εκατ. για «νεκρανάσταση» της Δεκέλειας εις βάρος των καταναλωτών, όπως αναφέρεται. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι με μια πολύ μικρότερη δαπάνη από πλευράς ΑΗΚ, για κατασκευή πρόσθετων υποσταθμών στην περιοχή Βασιλικού, θα λυθούν τα προβλήματα και θα μπορεί να είναι διαθέσιμη στο Βασιλικό πολύ μεγαλύτερη ισχύς από τα 820 μεγαβάτ που θέτει σήμερα ως ασφαλή οροφή ο ανεξάρτητος Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς.