Χρειάζεται να διανύσει πολλά χιλιόμετρα η τραπεζική αγορά για να φθάσουν τα χαρτοφυλάκια στεγαστικής πίστης στα επίπεδα του Δεκεμβρίου του 2008 -διαθέσιμα στοιχεία- όταν οι μηνιαίες εκταμιεύσεις δανείων έφθαναν τα €150 εκατ., ενώ τον Μάρτιο του 2010 τα νέα στεγαστικά δάνεια που δόθηκαν ξεπέρασαν τα €200 εκατ. Υπήρχε όμως και ο Δεκέμβριος του 2014 όταν οι εκταμιεύσεις των νέων στεγαστικών δανείων ήταν μόλις €14,9 εκατ.

Η ανάλυση των στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας που δημοσιοποιήθηκαν χθες δείχνει ότι οι χρυσές εποχές στα στεγαστικά δάνεια ήταν μέχρι τον Δεκέμβριο του 2012, ενώ στη συνέχεια το κλίμα άρχισε να αλλάζει, λόγω της οικονομικής και τραπεζικής κρίσης και παρά το γεγονός ότι το κόστος δανεισμού ήταν χαμηλότερο.

Σήμερα, ή για να είμαστε πιο ακριβείς τον Δεκέμβριο του 2024, οι νέες εκταμιεύσεις ήταν €95,5 εκατ. Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός, βλέποντας τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, ότι οι αναδιαρθρώσεις δανείων είναι φαινόμενο που ξεκίνησε από τον Δεκέμβριο του 2014, μια τακτική που τα πιστωτικά ιδρύματα δεν εφάρμοζαν τα προηγούμενα χρόνια αλλά ήρθε ως επακόλουθο της εποχής του μνημονίου.

Ουσιαστικά, τράπεζες άρχισαν να ξεχωρίζουν τα νέα δάνεια που έδιναν από τις αναδιαρθρώσεις δανείων που έκαναν και η Κεντρική Τράπεζα άρχισε να δίνει μεγαλύτερη ανάλυση για το στεγαστικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών. Το θετικό είναι πως το 2025 ξεκίνησε με θετικά μηνύματα, μετά τις τέσσερις συνεχείς μειώσεις επιτοκίων που πραγματοποιήθηκαν από το καλοκαίρι του 2024, γεγονός που κάνει τον δανεισμό πιο φθηνό ή πιο προσιτό για τη μεσαία τάξη. Πάντως, η ΕΚΤ μέχρι τα τέλη του έτους έδινε το μήνυμα για ακόμα τέσσερις μειώσεις επιτοκίων εντός του 2025, βλέποντας ότι ο  πληθωρισμός αποκλιμακώνεται ταχύτερα από τις προβλέψεις της σε συνδυασμό με το γεγονός ότι επιβραδύνεται η ευρωπαϊκή οικονομία.

Ενδιαφέρον για πρώτη κατοικία

Όπως πληροφορείται ο «Φ», οι δύο μεγάλες τράπεζες βλέπουν ότι υπάρχει ενδιαφέρον για νέα στεγαστικά, με στόχο την απόκτηση  πρώτης κατοικίας και σύμφωνα με τα δεδομένα που υπάρχουν στις προτεραιότητες των δανειοληπτών είναι η απόκτηση πρώτης κατοικίας με σταθερά επιτόκια, κάτι που προωθούν και τα πιστωτικά ιδρύματα. Οι νέες προσφορές που υπάρχουν για την τόνωση της εγχώριας αγοράς στεγαστικών δανείων αποτελεί, πρώτο, βασικό κίνητρο για τους υποψήφιους δανειολήπτες επιδρώντας θετικά στην ψυχολογία τους για απόκτηση στέγης με τραπεζική χρηματοδότηση, δεύτερο, τα νέα δάνεια θα συντηρήσουν τα κέρδη των τραπεζών και τρίτο και σημαντικό είναι ότι υπάρχει υπερβάλλουσα ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα που πρέπει να διοχετευθεί.

Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι ότι οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης νέων στεγαστικών δανείων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2024 παρέμειναν αμετάβλητοι, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ καταγράφηκε μείωση στα επιτόκια και στο περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη νέα στεγαστικά δάνεια.

Οι τραπεζίτες στην Κύπρο θέλουν να αυξήσουν το στεγαστικό τους χαρτοφυλάκιο, ένα είδος δανείου που δημιουργεί μακροχρόνια σχέση με τον πελάτη, είτε με την πώληση ασφαλιστικών προϊόντων που συνοδεύουν την αγορά κατοικίας είτε άλλων προϊόντων κυρίως καταναλωτικής φύσης.

Πέρα από την εικόνα στην Κύπρο υπάρχει και η μεγαλύτερη, που είναι η αγορά της Ευρωζώνης. Τα στοιχεία που έχουν ανακοινωθεί από την ΕΚΤ δείχνουν ότι στα στεγαστικά δάνεια η καθαρή αύξηση της ζήτησης προήλθε κυρίως από τη μείωση των επιτοκίων και τη βελτίωση των προοπτικών της αγοράς κατοικίας. Ακόμη ένα σημαντικό γεγονός είναι ότι για τα νοικοκυριά τα κριτήρια έγιναν πιο χαλαρά για τα στεγαστικά δάνεια, αλλά πιο αυστηρά για τα καταναλωτικά δάνεια.