Νέο γύρο συζητήσεων για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης θα έχουν αύριο στην Αθήνα οι υπουργοί Ενέργειας Κύπρου και Ελλάδας, Γιώργος Παπαναστασίου και Θόδωρος Σκυλακάκης.
Αυτή τη φορά όμως, η προσοχή όλων, περιλαμβανομένων των δύο υπουργών, είναι στραμμένη όχι μόνο στα τεχνικά και νομικά ζητήματα που εκκρεμούν αναφορικά με το έργο της διασύνδεσης, αλλά κυρίως στη διαφαινόμενη πρόθεση της Τουρκίας να εμποδίσει την πραγματοποίηση βυθομετρήσεων και άλλων ερευνών -πόσο μάλλον την ίδια την πόντιση του καλωδίου- σε θαλάσσιες περιοχές που η ίδια αυθαίρετα υποστηρίζει ότι εμπίπτουν στην υφαλοκρηπίδα της.
Όπως έγραψαν πολλές φορές τις τελευταίες μέρες ΜΜΕ στην Ελλάδα, η ελληνική Κυβέρνηση είναι πολύ ανήσυχη από τα δείγματα γραφής που λαμβάνει από την τουρκική Κυβέρνηση, σύμφωνα με τα οποία οι έρευνες ανοικτά της Κρήτης και της Κάσου, ακόμα και χωρίς να εμπίπτουν στο λεγόμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο, θα προκαλούν κάθε φορά την έξοδο τουρκικών πολεμικών πλοίων, τα οποία θα αξιώνουν από την ιταλική εταιρεία που πραγματοποιεί τις έρευνες να ζητά και να λαμβάνει άδεια από τις τουρκικές Αρχές.
Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο γινόταν αποδεκτό από την Ελλάδα, ώστε να προχωρήσουν οι έρευνες και ευρύτερα η ηλεκτρική διασύνδεση, θα ισοδυναμούσε με αποδοχή των αξιώσεων της Τουρκίας για επέκταση της υφαλοκρηπίδας της σε κοντινή απόσταση ανατολικά ή και ακόμα και βορείως της Κρήτης και θα προκαλούσε τετελεσμένα εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων. Αυτός μάλλον είναι ο λόγος που το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών καθυστερεί να δώσει την έγκρισή του για την έκδοση navtex για επέκταση των ερευνών σε διεθνή ύδατα.
Ανάλογη στάση ίσως τηρήσει η Τουρκία και όταν οι έρευνες της ιταλικής εταιρείας μεταφερθούν δυτικά της Πάφου, όπου και πάλι ισχυρίζεται ότι εκτείνεται η υφαλοκρηπίδα της.
Την περασμένη Δευτέρα πολλές ιστοσελίδες στην Ελλάδα έγραψαν ότι την Κυριακή τουρκικό πολεμικό πλοίο προσέγγισε σε απόσταση 10 ναυτικών μιλίων το ιταλικό πλοίο που πραγματοποιούσε έρευνες για τη διασύνδεση, βόρεια της Κρήτης, με συνέπεια να κληθούν να μεταβούν στην ευρύτερη περιοχή και ελληνικά πολεμικά πλοία.
Θεωρείται βέβαιο ότι στην αυριανή συνάντηση του κ. Παπαναστασίου με τον κ. Σκυλακάκη θα ζητηθεί από κυπριακής πλευράς ενημέρωση για τη σοβαρότητα της κατάστασης και τον κίνδυνο το έργο να παραλύσει, καθώς η πραγματοποίηση των ερευνών στον βυθό όπου θα ποντιστεί το καλώδιο κρίθηκε πολύ σημαντική από τη γαλλική Nexans και τον ΑΔΜΗΕ, συνεπώς χωρίς αυτές είναι αμφίβολο ποια θα είναι τα επόμενα βήματα των δύο κυβερνήσεων και του φορέα υλοποίησης της διασύνδεσης.
Άλλωστε, θεωρείται δεδομένο πως αν η Τουρκία παρεμποδίζει τις μετρήσεις στον βυθό ή φροντίζει να κάνει ασιθητή την παρουσία της, επιφυλασσόμενη για τα χειρότερα, δεν μπορεί κανένας να ελπίζει σε «φιλικότερ» η στάση όταν θα πρέπει να αρχίσει η τοποθέτηση του καλωδίου από τη Nexans και η σύνδεση των δύο ηλεκτρικών δικτύων.
Το δημοσίευμα της Τουρκίγε
Χθες γράφτηκε στην τουρκική εφημερίδα “Τουρκίγε”, με τίτλο «Η Ελλάδα έκανε όπισθεν – Αναβλήθηκε η Σύνοδος Κορυφής στην Άγκυρα, ποιος είναι ο πραγματικός λόγος;», ότι «η Ελλάδα, της οποίας έχουν στενέψει τα περιθώρια ελιγμών μπροστά στην αποφασιστική πολιτική της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, έλαβε μια κρίσιμη απόφαση». Σύμφωνα με την εφημερίδα, η συνάντηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία ήταν προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα τον Μάρτιο «αναβλήθηκε επ’ αόριστον».
Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι «παρόλο που η ελληνική Κυβέρνηση ισχυρίζεται διά μέσου της διπλωματικής οδού πως η αιτία της αναβολής της συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας είναι η διάσκεψη για το Κυπριακό στην Ελβετία, καθώς και στον μήνα του Ραμαζανιού, η πραγματική ενόχληση στην Αθήνα αφορά την αποφασιστική στάση της Τουρκίας για την υφαλοκρηπίδα και τα έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης».
Σύμφωνα με την Τουρκίγε, «διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι η Αθήνα αναγκάστηκε να κάνει ένα βήμα πίσω, μετά τη σκληρή αντίδραση της Τουρκίας στις υποθαλάσσιες έρευνες της Ελλάδας στα ανοικτά της Κάσου”. Αναφέρεται ακόμα πως «οι προσπάθειες της Ελλάδας να προχωρήσει το έργο της ηλεκτρικής γραμμής διασύνδεσης με την Κύπρο αντιμετωπίζουν τις παρεμβάσεις της Τουρκίας και πως η Άγκυρα έχει καταστήσει σαφές ότι το έργο αυτό δεν μπορεί να περάσει πάνω από την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας και ότι δεν μπορεί να προχωρήσει παρακάμπτοντας την Τουρκία».
Η επιστολή που δεν ήρθε και οι μετοχές
Οι συνομιλίες που θα έχουν αύριο οι υπουργοί Ενέργειας Κύπρου και Ελλάδας θα καλύψουν και τη σοβαρή τεχνικο-οικονομική εκκρεμότητα που αφορά τη μεταβίβαση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ στη θυγατρική εταιρεία Great Sea Interconnector, στην οποία υπάρχει πρόθεση αγοράς μετοχικού κεφαλαίου από την κυπριακή Κυβέρνηση.
Στην προηγούμενη συνάντηση των δύο υπουργών (27 Δεκεμβρίου 2024) συμφωνήθηκε ο κ. Σκυλακάκης, σε συνεργασία με τον ΑΔΜΗΕ, να ετοιμάσει και να αποστείλει στον κ. Παπαναστασίου μία λεπτομερή τοποθέτηση της ελληνικής πλευράς πάνω στα σημεία που είχε θίξει ο Κύπριος υπουργός για τη Συμφωνία Παραχώρησης του έργου στην GSI, στο πλαίσιο μακροσκελούς επιστολής του.
Εκείνα τα σημεία ένστασης είχαν προέλθει από τη μελέτη νομικής δέουσας επιμέλειας, από τους Curtis, Mallet-Prevost, Colt and Mosle LLP, που λειτουργούν ως εξωτερικός σύμβουλος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κυρίως για θέματα ενέργειας.
Όπως έγραψε ο Φιλελεύθερος, εκείνη η μελέτη προειδοποιούσε μεταξύ πολλών άλλων την Κυβέρνηση πως αν αγοράσει μετοχικό κεφάλαιο στην GSI, ως έχει σήμερα η Συμφωνία Παραχώρησης που κατατέθηκε στη ΡΑΕΚ από τον ΑΔΜΗΕ, θα μπλέξει σε μια οικονομική περιπέτεια με πολύ αρνητικές συνέπειες.
Η επιστολή-απάντηση Σκυλακάκη δεν έχει σταλεί ακόμα στην κυπριακή Κυβέρνηση και δεν είναι γνωστό αν έχει ετοιμαστεί. Αυτό που έγινε γνωστό μέσα στον Ιανουάριο από δημοσιεύματα στην Ελλάδα είναι πως η ελληνική Κυβέρνηση και ο ΑΔΜΗΕ κατανοούν τις κυπριακές ανησυχίες και έδωσαν διαβεβαιώσεις πως θα ετοιμαστεί νέα Συμφωνία Παραχώρησης, η οποία θα τεθεί σε ισιχύ μόλις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστοποιήσει την GSI ως Διαχειριστή της διασύνδεσης.
Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, αυτό για να γίνει θα πρέπει η κυπριακή Κυβέρνηση να κάνει το βήμα και να επενδύσει στην GSI.
Η Meridiam και το 49.9%
Σημειωτέον ότι τα δημοσιεύματα (αρχικά από το Bloomberg) για ολοκληρωμένη συμφωνία μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και του γαλλικού επενδυτικού ταμείου Meridiam, για αγορά από το Ταμείο toy 49.9% του σημερινού μετοχικού κεφαλαίου στον GSI δεν είχαν συνέχεια.
Προφανώς ήταν μια προκαταρκτική μη δεσμευτική συμφωνία, για την μετατροπή της οποίας σε οριστική είσοδο των Γάλλων στην GSI θα απαιτηθούν πρόσθετες διαπραγματεύσεις, μελέτες βιωσιμότητας και δέουσας επιμέλειας αλλά και τροποποίηση της σημερινής Συμφωνίας Παραχώρησης. Κάτι που ήδη ζήτησε η κυπριακή πλευρά.
Και η ΡΑΕΚ στην Ελλάδα αύριο
Πληροφορίες από ελλαδική ιστοσελίδα που όμως δεν έγινε κατορθωτό να επιβεβαιωθούν επίσημα αναφέρουν ότι ο νέος πρόεδρος της ΡΑΕΚ Πόλυς Λεμονάρης, συνοδευόμενος από τον αντιπρόεδρο Άλκη Φιλίππου και το μέλος της ανώτερης διοίκησης Άκη Χατζηγεωργίου θα έχουν αύριο στην Αθήνα επαφές με τη ρυθμιστική αρχή ενέργειας της Ελλάδας (ΡΑΑΕΥ) και τον ΑΔΜΗΕ. Προφανώς οι επαφές θα έχουν σχέση με τις εκκρεμότητες που υπάρχουν ως προς την ανάκτηση κάποιων ποσών από τον ΑΔΜΗΕ, αναφορικά με τα χρήματα που πλήρωσε στην EuroAsia Interconnector για να αναλάβει το έργο και κάποια λειτουργικά έξοδα που δεν αναγνωρίστηκαν ως ανακτήσιμα από τη ΡΑΕΚ και τη ΡΑΑΕΥ.
