Το 2025 ελπίζεται πως θα είναι έτος σημαντικής ελάφρυνσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις που έχουν δάνεια σε ευρώ, ειδικά με κυμαινόμενο επιτόκιο και κάθε νέα μείωση από την ΕΚΤ θα οδηγεί και σε υποχώρηση της μηνιαίας δόσης τους.
Με το βασικό επιτόκιο του ευρώ στο 3%, το euribor 3μήνου στο 2,74%, το euribor 6μηνου στο 2,65% (χωρίς να υπολογίζεται το περιθώριο κέρδους της τράπεζας), χιλιάδες δανειολήπτες θα βλέπουν τις δόσεις των στεγαστικών και επιχειρηματικών τους δανείων να μειώνονται σημαντικά. Η ΕΚΤ αναμένεται να προχωρήσει σε νέα μείωση των επιτοκίων τις επόμενες μέρες.
Οι μειώσεις, που ξεκίνησαν από τον Ιούνιο του 2024, είχαν σαν αποτέλεσμα το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο για νέα στεγαστικά δάνεια να υποχωρήσει στο 4,50% τον Νοέμβριο, σε σύγκριση με 4,62% τον Οκτώβρη του 2024, με τους τραπεζίτες να προσδοκούν σε αναθέρμανση της αγοράς στεγαστικής πίστης.
To κόστος δανεισμού είναι σημαντικό, αν ληφθεί υπόψη ότι το μέσο στεγαστικό επιτόκιο τον Νοέμβριο του 2023 ήταν 4,99%, τον Νοέμβριο του 2022 στο 2,95% και τον Νοέμβριο του 2021 στο 2,13%. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας παρουσίασαν τον Νοέμβριο αύξηση, στα 129,5 εκατ., εκ των οποίων τα 98,5 εκατ. είναι καθαρά νέα δάνεια. Να διευκρινίσουμε όμως ότι από τις μειώσεις των επιτοκίων θα επωφεληθούν όσοι πελάτες τραπεζών έχουν δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο και όχι όσοι έχουν κλειδώσει σταθερή δόση με συγκεκριμένο επιτόκιο για ένα, δύο, τρία, πέντε ή δέκα χρόνια.
Η μείωση εντός του έτους
Οι μειώσεις των επιτοκίων θα είναι αρκετές το 2025, με βάση τα σημερινά δεδομένα, αρχής γενομένης στις 30 Ιανουαρίου, που είναι η επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ και αναμένεται μείωση 0,25%. Συνολικά, το κόστος δανεισμού προβλέπεται να μειωθεί κατά 1% με 1,25% εντός του έτους.
Να σημειωθεί ότι οι επενδυτές βλέπουν τώρα τρεις μειώσεις του επιτοκίου φέτος (έως τον Ιούνιο), κατά ένα τέταρτο της μονάδας η κάθε μία, από το σημερινό επίπεδο του 3% έναντι τεσσάρων που προέβλεπαν 2024, καθώς ο πληθωρισμός υποχωρούσε μετά τη μεγάλη αύξηση το 2022.
Οι αναλυτές, σύμφωνα με το Bloomberg, εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια στις 30 Ιανουαρίου, ενώ στη συνέχεια θα λάβει υπόψη και τον αντίκτυπο από τις πολιτικές που θα εφαρμόσει ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναλαμβάνει τη Δευτέρα την προεδρία στις ΗΠΑ. Φυσικά υπάρχουν οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, καθώς και οι κυβερνητικές κρίσεις στη Γερμανία και τη Γαλλία, οι οποίες προκαλούν αβεβαιότητα. Αυτό που είναι πλέον σημαντικό για τους κεντρικούς τραπεζίτες είναι να βρουν τον σωστό ρυθμό για τη μείωση των επιτοκίων.
Εφόσον επαληθευτούν αυτές οι προβλέψεις, θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στην επιτοκιακή πολιτική των τραπεζών, τόσο στα δάνεια, όσο και στις καταθέσεις. Από τη μία πλευρά οι καταθέτες θα χάσουν, καθώς οι αποδόσεις που θα μπορούν να διεκδικήσουν θα υποχωρήσουν. Από την άλλη, όμως, τα επιτόκια των δανείων θα μειωθούν, δίνοντας τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες τους με χαμηλότερο κόστος.
Πώς και ποιοι επηρεάζονται
Το σημαντικό για τους δανειολήπτες είναι τι σημαίνει μια νέα μείωση των επιτοκίων. Η επίδραση που θα έχει η αποκλιμάκωση των επιτοκίων στους Κύπριους δανειολήπτες εξαρτάται από την κατηγορία δανείου που αποπληρώνει o οφειλέτης, καθώς και από τον χρόνο κατά τον οποίο εκταμιεύτηκε το δάνειο. Πέρα από τα νέα δάνεια που έχουν δοθεί ή έγινε επαναδιαπραγμάτευση των όρων σύμβασης, υπάρχουν και αυτά που χρονολογούνται αρκετά χρόνια πριν και το επιτόκιο είναι πολύ μεγαλύτερο.
Υπάρχουν δανειολήπτες που πληρώνουν στεγαστικό δάνειο με επιτόκιο 6% (παλιές συμβάσεις δανείων), κάτι που συνεπάγεται μηναία δόση στα €1.434 για υπόλοιπο δανείου €200.000 και 20 χρόνια αποπληρωμής, ανάλογα με το ύψος του επιτοκίου. Οι συγκεκριμένοι πελάτες τον Ιούνιο του 2022 πλήρωναν κατά μέσο όρο δόση €1.060, αν ληφθεί υπόψη ότι το επιτόκιο ήταν 2,5%. Με την αναμενόμενη μείωση, το επιτόκιο θα μειωθεί στο 5,75% και άρα η δόση θα υποχωρήσει στα €1.400.
Αν επαληθευθούν οι προσδοκίες για σωρευτικές μειώσεις 1,25% μέσα στο 2025, τότε το επιτόκιο αυτών των δανείων θα μειωθεί στο 4,5% και η δόση θα υποχωρήσει στα €1.266. Άρα, ο δανειολήπτης αναμένεται να πληρώνει περίπου €200 λιγότερα από τον Ιούνιο του 2024 που ξεκίνησε η πρώτη μείωση των επιτοκίων.
Υπάρχουν όμως και τα δάνεια που δόθηκαν τα τελευταία χρόνια ή έγινε επαναδιαπραγμάτευση και έχουν χαμηλότερο επιτόκιο σε σχέση με τα παλιά στεγαστικά δάνεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει ανακοινώσει η Κεντρική Τράπεζα, το μέσο επιτόκιο αγοράς για στεγαστικό δάνειο (νέα δάνεια ή αυτά για τα οποία έγιναν επαναδιαπραγματεύσεις) ήταν τέλος Νοεμβρίου στο 4,50%.
Τα δάνεια με Euribor
Τα δάνεια με Euribor δεν σχετίζονται με το επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μολονότι αρκετές φορές συγχέονται, τόσο λόγω της ονομασίας όσο και λόγω της τάσης και του ύψους, αφού γενικά κινούνται με τρόπο παρόμοιο και σε παρόμοιο ποσοστό.
Ωστόσο, τα δάνεια με Euribor τιμολογούνται ανά τρίμηνο, εξάμηνο, ενιάμηνο ή και δωδεκάμηνο με το αντίστοιχο ποσοστό του εν λόγω επιτοκίου και συνεπώς για την αύξηση ή την μείωση του επιτοκίου απαιτείται περισσότερος χρόνος για να γίνει εμφανής η όποια μεταβολή. Όπως έχει αναφερθεί αρκετές φορές, στην Κύπρο δεν υπάρχουν πολλά δάνεια είτε στεγαστικά είτε επιχειρηματικά με τιμολόγηση με βάση το euribor και άρα δεν είναι πολλά αυτά που θα επηρεαστούν στη λήξη του τριμήνου, εξαμήνου ή δωδεκαμήνου.
Πώς βλέπουν την κατάσταση οι κεντρικοί τραπεζίτες
Ενώ οι αγορές έχουν μειώσει τα στοιχήματά τους για τον αριθμό των μειώσεων επιτοκίων που αναμένουν φέτος από την ΕΚΤ, πολλοί αξιωματούχοι της δεν ανησυχούν.
Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, όπως ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό και ο Έλληνας Γιάννης Στουρνάρας, εμμένουν στην άποψή τους ότι το επιτόκιο καταθέσεων θα μειωθεί σε περίπου 2% έως τα μέσα του 2025 από 3% σήμερα.
O αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουί Ντε Γκίντος, ανέφερε πριν λίγες μέρες ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια για να στηρίξει την ανάπτυξη. Ο Φινλανδός κεντρικός τραπεζίτης, Όλι Ρεν, δήλωσε την προηγούμενη Δευτέρα στην τηλεόραση του Bloomberg ότι «με δεδομένο πως ο αποπληθωρισμός βρίσκεται σε καλό δρόμο και οι προοπτικές ανάπτυξης έχουν αποδυναμωθεί, είναι λογικό να συνεχιστούν οι μειώσεις των επιτοκίων», με τα νεότερα στοιχεία να καθορίζουν την έκταση και την ταχύτητά τους.
Οι επενδυτές, ωστόσο, θα χρειαστούν μάλλον κάτι περισσότερο για να πειστούν ότι η ΕΚΤ θα πραγματοποιήσει τις τέσσερις μειώσεις έως τον Ιούνιο. «Οι αγορές αναμένουν τις δηλώσεις αυτές από τον Ρεν και άλλους μετριοπαθείς αξιωματούχους», δήλωσε αναλύτρια για τα επιτόκια στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη στην Toronto Dominion Bank. «Θα πρέπει να δούμε μια παρόμοια στάση από τη Λαγκάρντ και τα «γεράκια» της ΕΚΤ, όπως η Ιζαμπελ Σνάμπελ, για να αλλάξουν οι προσδοκίες της αγοράς», πρόσθεσε.
Ο Αυστριακός Ρόμπερτ Χόλτσμαν, που είναι το μεγαλύτερο «γεράκι» και γνωστός για τις ακραίες θέσεις του, δήλωσε ότι η δεν είναι ξεκάθαρο ποια θα είναι η απόφαση της ΕΚΤ στις 30 Ιανουαρίου, όταν θα συνεδριάσει για τη νομισματική πολιτική.
