Η Κεντρική Τράπεζα στις 10 Ιανουαρίου αποφάσισε να αυξήσει τα «μαξιλάρια» κεφαλαίων των τραπεζών, ενεργώντας προληπτικά για να διασφαλίσει την χρηματοοικονομική σταθερότητα και να ενισχύει την ανθεκτικότητα του τραπεζικού συστήματος σε μελλοντικούς κραδασμούς.
Αποφάσισε να αυξήσει περαιτέρω το ποσοστό του «αντικυκλικού αποθέματος ασφαλείας» από 1,0% σε 1,5%, με ημερομηνία εφαρμογής από τις 14 Ιανουαρίου 2026, δίνοντας τον κατάλληλο χρόνο στις τράπεζες να προχωρήσουν σε κινήσεις αύξησης των αποθεμάτων ασφαλείας των κεφαλαίων τους, κάτι που φυσικά θα επηρεάσει τα κέρδη τους.
Για την αύξηση των κεφαλαιακών απαιτήσεων λόγω των ραγδαίων αλλαγών στο διεθνές περιβάλλον είχε κάνει αναφορά και ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Χριστόδουλος Πατσαλίδης πριν από ένα μήνα περίπου, χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Να σημειωθεί ότι για την οριστικοποίηση της απόφασης προηγήθηκε η προβλεπόμενη διαβούλευση με την ΕΚΤ, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 του Κανονισμού για τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM Regulation) και η ΕΚΤ δεν έφερε ένσταση επί της πιο πάνω κίνησης της ΚΤΚ.
Η Κεντρική Τράπεζα στην ανακοίνωση που εξέδωσε χθες διευκρινίζει ότι η εισαγωγή του αντικυκλικού αποθέματος ασφαλείας δεν αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τη συνολική κεφαλαιακή θέση των πιστωτικών ιδρυμάτων, ούτε να επιφέρει άμεσα αρνητικές επιπτώσεις στον δανεισμό προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, λόγω του ότι ο κυπριακός τραπεζικός τομέας διαθέτει κεφαλαιακά και ρευστοτικά αποθέματα σημαντικά μεγαλύτερα από τα απαιτούμενα επίπεδα ασφάλειας. Εντούτοις, σημειώνει ότι η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τον κεφαλαιακό προγραμματισμό των τραπεζών.
Ο στόχος του αντικυκλικού αποθέματος ασφαλείας είναι η δημιουργία ενός «μαξιλαριού» κεφαλαίων, το οποίο οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιούν σε περιόδους κρίσεων και οικονομικής ύφεσης προς απορρόφηση των ζημιών τους. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η ανθεκτικότητα των τραπεζών και ταυτόχρονα διασφαλίζεται η απρόσκοπτη ροή του δανεισμού σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια δύσκολων οικονομικών περιόδων, βοηθώντας έτσι την οικονομική ανάκαμψη.
Λόγοι για την απόφαση
Στην ανακοίνωση της, η Κεντρική Τράπεζα αναφέρει πως «ο κυπριακός τραπεζικός τομέας είναι σήμερα εύρωστος, υγιής και φερέγγυος, με αισθητά βελτιωμένη ποιότητα ενεργητικού. Έχει ανταποκριθεί με επιτυχία στις διαδοχικές κρίσεις της πανδημίας και του πολέμου και διαθέτει κεφαλαιακά και ρευστοτικά αποθέματα σημαντικά υψηλότερα από τα απαιτούμενα επίπεδα ασφάλειας. Η ΚΤΚ εκτιμά, ωστόσο, ότι οι εγχώριοι κυκλικοί συστημικοί κίνδυνοι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως καταγράφονται και παρακολουθούνται συνεχώς, είναι αυξημένοι. Ως αποτέλεσμα, η ΚΤΚ, ενεργώντας προληπτικά, έκρινε αναγκαία την πιο πάνω αύξηση, δεσμεύοντας, κατά συνέπεια, μέρους των κερδών του τομέα. Με την πιο πάνω απόφαση, η ΚΤΚ διασφαλίζει περαιτέρω τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και ενισχύει την ανθεκτικότητα του συστήματος σε μελλοντικούς κραδασμούς».
Η Κεντρική εξηγεί ότι «παρά τις θετικές προοπτικές της οικονομίας, η πιθανότητα πραγμάτωσης δυνητικά σοβαρών ακραίων γεγονότων στην παγκόσμια οικονομία, που θα επηρέαζαν σημαντικά το εγχώριο μακροοικονομικό περιβάλλον, έχει αυξηθεί, λόγω κυρίως των γεωπολιτικών εξελίξεων και αναταράξεων. Συγκεκριμένα, το ενδεχόμενο γενίκευσης του πολέμου στη Μέση Ανατολή, η περαιτέρω διεθνοποίηση του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς και η τάση για αύξηση των μέτρων προστατευτισμού, η οποία δύναται να οδηγήσει σε σημαντικούς νέους εμπορικούς περιορισμούς, μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο μακροοικονομικό περιβάλλον, και κατ’ επέκταση στον εγχώριο τραπεζικό τομέα.
Πέραν των προαναφερόμενων κυκλικών συστημικών κινδύνων, οι οποίοι λήφθηκαν υπόψη κατά την απόφαση για αύξηση του αντικυκλικού αποθέματος ασφαλείας, η ΚΤΚ σημειώνει τον αυξανόμενο κίνδυνο φήμης».
Τι έγινε σε άλλες χώρες
Η Κεντρική στην ανακοίνωση της αναφέρει ακόμα ότι από τον Νοέμβριο του 2021 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024 αρκετές ευρωπαϊκές μακροπροληπτικές αρχές εφάρμοσαν θετικό ποσοστό αντικυκλικού αποθέματος ασφαλείας. Επί του παρόντος, είκοσι τρεις χώρες κάτω από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό χώρο έχουν ανακοινώσει ή εφαρμόσει θετικό ποσοστό αντικυκλικού αποθέματος ασφαλείας, το οποίο κυμαίνεται από 0,25% μέχρι και 2,5%.
Για παράδειγμα, κατά το 2024, στο Βέλγιο, την Κροατία, την Τσεχία, τη Δανία, τη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ισλανδία, την Ιρλανδία και την Ολλανδία, το αντικυκλικό απόθεμα ασφαλείας αυξήθηκε και κυμαίνεται από 1% μέχρι και 2,5%. Ορισμένες χώρες, εξηγεί η Κεντρική, ενεργοποίησαν το αντικυκλικό απόθεμα ασφαλείας σε περιόδους ουδέτερης σοβαρότητας κυκλικού συστημικού κινδύνου, ενώ άλλες σε περιόδους αυξημένου κυκλικού συστημικού κινδύνου.
