Σε ποιο βαθμό προτιμούν τις πληρωμές με με κάρτα οι Κύπριοι και ποιες είναι οι προτιμήσεις τους ανά ηλικιακή ομάδα; Αυτό είναι ένα από τα πολλά ερωτήματα που έρχεται να απαντήσει η μελέτη της ΕΚΤ που δημοσιεύθηκε χθες, σχετικά με την στάση των καταναλωτών στη ζώνη του ευρώ, δίνοντας πληροφορίες για κάθε χώρα. Αξιολογώντας ο «Φ» τα στατιστικά δεδομένα της μελέτης που αφορούν την Κύπρο, αντιλαμβάνεται ότι οι δηλωμένες προτιμήσεις των καταναλωτών είναι οι πληρωμές με κάρτες σε όλες τις ηλικίες και μάλιστα πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και τα μετρητά είναι επιλογή με πολύ μικρότερο ποσοστό.

Πιο αναλυτικά, το 2024 το 59% των καταναλωτών στην Κύπρο εξέφρασε προτίμηση για κάρτες και άλλες πληρωμές χωρίς μετρητά όταν πλήρωνε σε κατάστημα, ενώ το 22% προτιμούσε μετρητά και το 23% δεν είχε σαφή προτίμηση.

Το 2024, το 55% των καταναλωτών της ζώνης του ευρώ εξέφρασε προτίμηση για κάρτες και άλλες πληρωμές χωρίς μετρητά όταν πλήρωνε σε κατάστημα, ενώ το 22% προτιμούσε μετρητά και το 23% δεν είχε σαφή προτίμηση.

Στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 18 και 24 έτη, μόνο το 12% προτιμάει την πληρωμή με μετρητά, το 58% εξέφρασε προτίμηση για κάρτες και άλλες πληρωμές χωρίς μετρητά όταν πλήρωνε σε κατάστημα και το 29% δεν είχε σαφή προτίμηση.

Κάρτες, ανεξαρτήτως ηλικίας

Οι προτιμήσεις στον τρόπο πληρωμής δεν διαφοροποιούνται σημαντικά όσο ανεβαίνει το όριο ηλικίας των καταναλωτών.

Στην ηλικία μεταξύ 25 και 39 έτη το 17% προτιμάει πληρωμές με μετρητά, το 57% με κάρτα ή άλλη πληρωμή χωρίς μετρητά και το 26% δεν είχε σαφή προτίμηση. Στην ηλικία μεταξύ 40 και 54 έτη, το 59% προτιμά την πληρωμή με κάρτα και 15% με μετρητά, στην ηλικία των 55 με 64 έτη το 58% προτιμάει την πληρωμή με κάρτα ή άλλη πληρωμή χωρίς μετρητά και το 18% προτιμάει τα μετρητά.

Ακόμη και στην ηλικιακή ομάδα των 65 και άνω, το 61%, σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΚΤ, προτιμά την πληρωμή με κάρτα, στα μετρητά το ποσοστό είναι 25% ενώ το 15% δεν έχει σαφή προτίμηση.

Τα θεωρούμενα βασικά πλεονεκτήματα των πληρωμών με κάρτα ήταν ότι οι καταναλωτές δεν χρειάζεται να φέρουν μετρητά μαζί τους και είναι ταχύτερες και ευκολότερες. Τα θεωρούμενα βασικά πλεονεκτήματα των μετρητών ήταν, πρώτον, η ανωνυμία και η προστασία του απορρήτου και, δεύτερον, η αντίληψη ότι κάνει τους καταναλωτές να συνειδητοποιήσουν περισσότερο τα δικά τους έξοδα.

Το 2024, η μεγαλύτερη αξία συναλλαγών (56%) στην Κύπρο ήταν μέσω καρτών και εφαρμογές (app τραπεζών) στο κινητό (Ευρωζώνη 34%), με μετρητά 28% (Ευρωζώνη 24%),  μέσω μεταφοράς πιστώσεων 9% (Ευρωζώνη 29%) και μέσω άμεσων πληρωμών 4% στην Κύπρο (Ευρωζώνη 5%).

Εύκολη πρόσβαση σε μετρητά…

Η έρευνα της ΕΚΤ ακουμπά και σε μια πτυχή που είναι ιδιαίτερα επίκαιρη, καθώς οι τράπεζες δέχονται κριτική ότι δεν υπάρχουν πολλές Αυτόματες Ταμειακές Μηχανές (ΑΤΜ) για να εξυπηρετήσουν τους ηλικιωμένους, ειδικά σε ορεινές περιοχές.

Στην ενότητα της μελέτης «ευκολία πρόσβασης σε αναλήψεις μετρητών», η πλειοψηφία (56%) στην Κύπρο τη θεωρεί πολύ εύκολη (Ευρωζώνη 46%), 32% αρκετά εύκολη (41% Ευρωζώνη), 9% αρκετά δύσκολη (10% Ευρωζώνη), 2% πολύ δύσκολη (3% στην Ευρωζώνη). Ακόμη και στην ηλικιακή ομάδα των 65 και άνω, το 53% στην Κύπρο θεωρεί πολύ εύκολη την πρόσβαση σε αναλήψεις μετρητών και μόνο το 1% πολύ δύσκολο.

Μια σημαντική ενότητα της μελέτης της ΕΚΤ είναι η σημασία της δυνατότητας σε πληρωμή μέσω μετρητών και πώς την αξιολογούν οι καταναλωτές. Στην Κύπρο το 27% των καταναλωτών τη θεωρεί πολύ σημαντική, 30% αρκετά σημαντική, 29%  όχι τόσο σημαντική και 15% καθόλου σημαντική.

Στην Ευρωζώνη, για τη δυνατότητα πληρωμής σε ευρώ, το 31% των καταναλωτών τη θεωρεί πολύ σημαντική, 31% αρκετά σημαντική, 26% όχι τόσο σημαντική και 12% καθόλου σημαντική.

Στις ηλικιακές ομάδες δεν υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στις απαντήσεις. Στην ηλικία μεταξύ 18 και 24 ετών το 23% των καταναλωτών στην Κύπρο το θεωρεί πολύ σημαντικό, 36% αρκετά σημαντικό, 29%  όχι τόσο σημαντικό και 12% καθόλου σημαντικό. Στο άλλο άκρο στην ηλικία από 65 και άνω, η σημασία της δυνατότητας σε πληρωμή μέσω μετρητών, το 26% το θεωρεί πολύ σημαντικό, 28% αρκετά σημαντικό, 33%  όχι τόσο σημαντικό και 13% καθόλου σημαντικό.

ΕΚΤ: Διασφάλιση όλων των τύπων πληρωμών

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναφέρει ότι  θέλει να διασφαλίσει ότι οι πολίτες μπορούν να πραγματοποιούν πληρωμές με αποτελεσματικούς, ασφαλείς και χωρίς αποκλεισμούς τρόπους και αυτό είναι το κλειδί για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης στο ευρώ. Βρίσκεται στο επίκεντρο τόσο της στρατηγικής πληρωμών λιανικής του Ευρωσυστήματος όσο και της στρατηγικής Cash 2030

Κατά συνέπεια, το Ευρωσύστημα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο τοπίο πληρωμών και τον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές στη ζώνη του ευρώ πραγματοποιούν πληρωμές.

Για να κατανοήσει καλύτερα τις εξελισσόμενες πρακτικές πληρωμών, η ΕΚΤ διενεργεί έρευνες από το 2016 για να διερευνήσει τη στάση και τη συμπεριφορά των καταναλωτών της ζώνης του ευρώ ως προς τις πληρωμές.

Αυτή η έκθεση παρουσιάζει τα αποτελέσματα του τελευταίου γύρου έρευνας, που ολοκληρώθηκε το 2024, και επιβεβαιώνει ότι η ψηφιοποίηση επηρεάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι πραγματοποιούν πληρωμές.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν επίσης ότι αν και οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να χρησιμοποιούν κάρτες ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, σχεδόν τα δύο τρίτα επιθυμούν να διατηρήσουν μετρητά ως επιλογή πληρωμής και αυτό το μερίδιο έχει αυξηθεί πρόσφατα. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της επιλογής διαφορετικών επιλογών πληρωμής.

Από αυτή την άποψη, αναφέρει η ΕΚΤ, είναι επίσης καλό να βλέπουμε ότι οι καταναλωτές έχουν αυξημένη πρόσβαση και κάνουν μεγαλύτερη χρήση των άμεσων πληρωμών, γεγονός που εμπλουτίζει περαιτέρω το τοπίο πληρωμών. Ταυτόχρονα, γνωρίζουμε ότι η αυξανόμενη ψηφιοποίηση των πληρωμών μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες σε ορισμένους ανθρώπους.

Επομένως, στην έρευνα του 2024, αναφέρει η ΕΚΤ, διερευνήσαμε για πρώτη φορά εάν οι καταναλωτές χρειάζονται βοήθεια κατά την πραγματοποίηση ψηφιακών πληρωμών. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σχεδόν ένας στους δέκα ερωτηθέντες ανέφερε ότι χρειαζόταν όντως βοήθεια. Όλα αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν όχι μόνο τη σημασία της διασφάλισης της συνεχούς πρόσβασης και αποδοχής μετρητών, αλλά και την ανάγκη πρόσβασης σε ψηφιακά μέσα πληρωμής σε όλους τους καταναλωτές της ζώνης του ευρώ, ανεξαρτήτως ηλικίας, εισοδήματος, τόπου διαμονής ή άλλων συνθηκών.