Η Κύπρος είναι μια μικρή χώρα με περιορισμένες δυνατότητες ανταγωνισμού και αυτό ισχύει για όλες τις βιομηχανίες και τα προϊόντα, εξήγησε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Χριστόδουλος Πατσαλίδης, στο πλαίσιο της χθεσινής συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025, στην Επιτροπή Οικονομικών.
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών για το αν θα δημιουργηθεί ολιγοπώλιο στο τραπεζικό σύστημα με το deal Ελληνικής Τράπεζας και Eurobank Κύπρου, είπε ότι δύο μεγάλες τράπεζες είναι υγιείς και μπορούν να απορροφήσουν τους κραδασμούς και να ευθυγραμμιστούν πιο εύκολα με τους ευρωπαϊκούς εποπτικούς κανονισμούς της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών.
Εξήγησε στους βουλευτές ότι η Κεντρική Τράπεζα δεν είναι το αρμόδιο όργανο για θέματα ανταγωνισμού αλλά τόνισε ότι δημιουργείται μια τράπεζα με ισχυρά κεφάλαια, που θα βοηθήσει σε επενδύσεις τεχνολογίας και σημείωσε ότι είναι σημαντικό να έχουμε μεγάλα τραπεζικά ιδρύματα.
Συγκυριακά τα μεγάλα κέρδη
Από τις ερωτήσεις των βουλευτών δεν θα μπορούσε να απουσιάζει αυτή για τη θέση του διοικητή για την πρόταση για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών που προτείνει το ΑΚΕΛ. Ανέφερε ότι ακόμα και μια προσωρινή φορολόγηση μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και όταν υπάρχει ένα πλαίσιο το οποίο δεν είναι προβλέψιμο και υπάρχουν απρόβλεπτες φορολογίες αυτό δεν ενθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις στην Κύπρο.
Υπέδειξε στους βουλευτές ότι η υπερβολική κερδοφορία των τραπεζών είναι συγκυριακή και τα κέρδη δεν θα είναι στο μέλλον στα ίδια επίπεδα με τα σημερινά.
Όπως είπε, οι τράπεζες από ελλειμματική ρευστότητα έχουν σήμερα την ψηλότερη ρευστότητα στην Ευρωζώνη (328% το α’ εξάμηνο του 2024), ενώ η κερδοφορία το α’ εξάμηνο ήταν €600 εκατ. Εξήγησε ότι η υπερβολική ρευστότητα πηγάζει από πωλήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έκδοση ομολόγων για ενίσχυση του κεφαλαίου τους και από τα υψηλά επιτόκια της ΕΚΤ. Πρόσθεσε ότι οι τράπεζες της Κύπρου δίνουν επιτόκιο στους καταθέτες πιο χαμηλό από αυτό που εισπράττουν από την υπερβάλλουσα ρευστότητα που έχουν κατατεθειμένη στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Στις ερωτήσεις των βουλευτών για την ψαλίδα μεταξύ καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων, ανέφερε ότι αυτό δεν ικανοποιεί την ΚΤΚ, ωστόσο πέραν από την ανακοίνωση των επιτοκίων που προσφέρει κάθε τράπεζα, η Κεντρική δεν έχει ως επόπτης το δικαίωμα οποιασδήποτε παρέμβασης.
Αναφέροντας ότι υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, ο διοικητής τόνισε ότι στις συναντήσεις νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας το θέμα εξετάζεται ξεχωριστά σε κάθε συνάντηση λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που επικρατούν στην οικονομία. Εξέφρασε την άποψη ότι κατά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ στις 12 Δεκεμβρίου θα μειωθούν εκτός απροόπτου τα επιτόκια και εξέφρασε την άποψη ότι τα επιτόκια είναι σωστό να μειώνονται σταδιακά και να μην υπάρχουν μεγάλες αυξομειώσεις που να επηρεάζουν τις οικονομίες.
Προσοχή στις ανελαστικές δαπάνες
Ο διοικητής έκρινε ότι συνολικά ο προϋπολογισμός για το 2025 κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή ενισχύει τη δημοσιονομική πειθαρχία, προωθεί διαθρωτικές αλλαγές και στηρίζει τη σταθερότητα και την ανάπτυξη της οικονομίας. Ωστόσο, επεσήμανε ότι η διαχείριση των ανελαστικών δαπανών χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ειδικότερα σε συνθήκες αυξημένες αβεβαιότητας όταν τα έσοδα του κράτους μπορούν να διαβρωθούν.
Ο κ. Πατσαλίδης σημείωσε ότι σε καλές εποχές, όπως τώρα, τα έσοδα έρχονται εύκολα λόγω πληθωρισμού και λόγω εσόδων από τη φορολογία. Σημείωσε ότι για να θεωρείται ένα πλεόνασμα βιώσιμο θα πρέπει να δοκιμαστεί και σε κακές εποχές, και πρόσθεσε ότι για αυτό θα πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη προσοχή σε ανελαστικές δαπάνες που δεν δικαιολογούνται.
«Σε περιόδους οικονομικής ευημερίας, όπως η τρέχουσα, είναι απαραίτητο να δημιουργούμε αποθεματικά μαξιλάρια σε όλους τους τομείς της οικονομίας, εξασφαλίζοντας έτσι την ανθεκτικότητά μας απέναντι σε μελλοντικές δυσκολίες», ανέφερε.
Διαχείριση κινδύνου φήμης των τραπεζών
Ο κ. Πατσαλίδης σημείωσε στην ομιλία του ότι αναμένει οι τράπεζες να υιοθετήσουν μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά τις τιμολογήσεις, λαμβάνοντας υπόψη και την κοινωνική πτυχή του θέματος. Επισήμανε ότι η ΚΤΚ προχώρησε σε τροποποίηση της οδηγίας Εσωτερικής Διακυβέρνησης των Πιστωτικών Ιδρυμάτων με την προσθήκη νέας διάταξης σε σχέση με τον κίνδυνο φήμης.
Η τροποποίηση, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 29 Νοεμβρίου, αποσκοπεί, όπως είπε, στην ενδυνάμωση των ρυθμίσεων για το συγκεκριμένο θέμα και στην παροχή σαφούς κατεύθυνσης προς τα πιστωτικά ιδρύματα σε ό,τι αφορά την αναγνώριση του κινδύνου φήμης, στην κατάλληλη αξιολόγηση του σε συσχέτιση και με άλλους κινδύνους καθώς και στην εφαρμογή επαρκών στρατηγικών και μέτρων από τα ιδρύματα για την διαχείρισή του.
«Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου φρονεί ότι η παρακολούθηση, η αξιολόγηση και η κατάλληλη διαχείριση του κινδύνου φήμης από τα πιστωτικά ιδρύματα, προσμετρώντας το στοιχείο της κοινωνικής ευαισθησίας ή και οποιεσδήποτε ενδείξεις ευρύτερης κοινωνικής δυσαρέσκειας, έχουν ιδιαίτερη σημασία και δεν πρέπει να παραγνωρίζονται», ανέφερε. Πρόσθεσε ότι γεγονότα, πολιτικές και πρακτικές που πλήττουν την εικόνα και καλή φήμη των πιστωτικών ιδρυμάτων ενδέχεται να έχουν αρνητικές προεκτάσεις και να θέτουν σε κίνδυνο τόσο την ατομική τους εικόνα όσο και γενικότερα τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος.
Όσον αφορά το θέμα των εκποιήσεων ο διοικητής παραδέχθηκε ότι το πρόβλημα βρίσκεται στην απονομή της δικαιοσύνης, στα πολλά χρόνια αναμονής και οι βουλευτές κάλεσαν τον διοικητή μαζί με την Κυβέρνηση να φέρουν νομοθεσίες ή τροποποιήσεις, που να συντομεύουν το χρόνο πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη.
Καθυστερήσεις παντός είδους και κρυπτονομίσματα
Για καθυστερήσεις που παρατηρούνται από την ΚΤΚ όσον αφορά την αδειοδότηση πιστωτικών ιδρυμάτων ανέφερε ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο βελτίωσης και το θέμα έχει ενταχθεί στις δράσεις του 2025. Ανέφερε ακόμα ότι η ΚΤΚ προχωρεί με μελέτη για διαμόρφωση στρατηγικής για αδειοδότηση ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος.
Όσον αφορά την προοπτική επανασύσταση τους Συνεργατισμού είπε ότι η ΚΤΚ θα αξιολογήσει οποιοδήποτε αίτημα της υποβληθεί και ότι είχε συμβουλευτική συνάντηση με τους εκπροσώπους του αρμόδιου Συνδέσμου και όχι για να παρουσιαστεί πλάνο.
Εξέφρασε καχυποψία για τα κρυπτονομίσματα, αναφέροντας ότι δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία ως προς το μέγεθος της αγοράς και τον τρόπο που οι τιμές τους καθορίζονται, σημειώνοντας ότι οι τιμές τους μπορεί να είναι προϊόν speculation. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι δεν μπορεί να τα αποκαλεί κρυπτονομίσματα γιατί δεν είναι νομίσματα όπως είπε και οι κυπριακές τράπεζες δεν προσφέρουν τέτοιου είδους προϊόντα ενώ άλλες τράπεζες στο εξωτερικό τα προσφέρουν ως μεσίτες.
