Ξεπερνούν τα τρία εκατομμύρια ευρώ, έως τώρα, οι δαπάνες του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων για την πληρωμένη γονική άδεια, θεσμός που στην ουσία εισήχθη στον τόπο αρχές του 2023.

Για την ακρίβεια, στα τέλη Δεκεμβρίου του 2022, όταν η γονική άδεια έπαυσε να είναι χωρίς αποδοχές και συνοδεύεται πλέον με επίδομα. Όπως η άδεια μητρότητας, για παράδειγμα, κατοχυρώνοντας έτσι ένα σημαντικό δικαίωμα για εργαζομένους με παιδιά.
Το επίδομα γονικής άδειας καταβάλλεται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με τη συγκεκριμένη δαπάνη έως σήμερα να ξεπερνά ελαφρώς, όπως αναφέραμε, τα τρία εκατομμύρια ευρώ.
Πρόκειται για χρήματα που πληρώθηκαν ως επίδομα γονικής άδειας σε αρκετές εκατοντάδες μισθωτούς γονείς, από πέρσι μέχρι σήμερα, μετά την υποβολή συγκεκριμένης αίτησης.

Τι λένε τα στοιχεία

Βάσει στοιχείων που ζητήσαμε και εξασφαλίσαμε από το Υπουργείο Εργασίας και τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, από την ημέρα εφαρμογής της νομοθεσίας που προβλέπει «πληρωμένη» γονική άδεια μέχρι και σήμερα το επίδομα γονικής άδειας έλαβαν 6.700 μισθωτοί εργαζόμενοι.
Η πλειοψηφία των εργαζομένων που αιτήθηκε και πήρε γονική άδεια, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία που λάβαμε, εργάζεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Στοιχείο που δείχνει είτε την καλύτερη προβολή των αλλαγών που υπήρξαν όσον αφορά τη γονική άδεια μεταξύ των εργαζομένων στο δημόσιο, είτε πάλι τη διστακτικότητα των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα να αιτηθούν γονική άδεια και κατ’ επέκταση επίδομα γονικής άδειας. Επίδομα το οποίο λαμβάνεται υπό προϋποθέσεις που ορίζει η κείμενη νομοθεσία και δικαιούνται γονείς για κάθε τέκνο τους, μέχρι αυτό να γίνει οκτώ χρόνων.
Συγκεκριμένα, από τα στοιχεία των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων προκύπτει ότι το 65% των μισθωτών που έλαβαν μέχρι σήμερα επίδομα γονικής άδειας εργάζεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και το υπόλοιπο 35% στον ιδιωτικό τομέα.
Προκύπτει, δηλαδή, ότι από τους 6.700 μισθωτούς που έλαβαν έως σήμερα επίδομα γονικής άδεια οι 4.355 απασχολούνταν στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και μόλις οι 2.345 στον ιδιωτικό τομέα.
Πρόσφατα, η νομοθεσία βάσει της οποίας κατοχυρώθηκε το επίδομα γονικής άδειας, ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης της Οδηγίας της ΕΕ σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές, τροποποιήθηκε εκ νέου. Ως αποτέλεσμα, από τα μέσα Μαϊου δικαίωμα για πληρωμένη γονική άδεια, ήτοι για επίδομα γονικής άδειας, έχουν πλέον και οι αυτοεργοδτούμενοι γονείς.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, ήδη υπήρξαν 100 αιτήσεις για επίδομα γονικής άδειας από αυτοτελώς εργαζόμενους, για τους οποίους ισχύουν, όπως και για τους μισθωτούς, προϋποθέσεις για την καταβολή του.

Το ύψος του επιδόματος

Όπως αναφέραμε, η δαπάνη του ΤΚΑ όσον αφορά την πληρωμή επιδομάτων γονικής άδειας μέχρι στιγμής, στην ουσία από πέρσι τον Ιανουάριο έως σήμερα, ξεπέρασε τα τρία εκατομμύρια και ανέρχεται συγκεκριμένα στα €3,325,940.83.
Σύμφωνα με τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το επίδομα γονικής άδειας θεωρείται από τις ευνοϊκότερες βραχυπρόθεσμες παροχές που καταβάλλονται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αφού επιτυγχάνεται ψηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης του εισοδήματος από εργασία του δικαιούχου.
«Συγκεκριμένα, όσον αφορά στο βασικό μέρος των αποδοχών, το ποσοστό ανέρχεται στο 72% και στο συμπληρωματικό στο 60%» μάς αναφέρθηκε γραπτώς από τις ΥΚΑ, καταγράφοντας για παράδειγμα ότι δικαιούχος με αποδοχές στο σχετικό έτος εισφορών €1.200 μηνιαίως, ή € 277 εβδομαδιαίως, για μία εβδομάδα γονικής άδειας θα λάβει περίπου €190.
Το επίδομα γονικής άδειας δίδεται για κάποιες εβδομάδες, από τις 18 συνολικά που μπορεί ένας εργαζόμενος να πάρει γονική άδεια μέχρι το παιδί του να γίνει οκτώ χρόνων. Το επίδομα γονικής άδειας καταβάλλεται για περίοδο οκτώ εβδομάδων.
Εντούτοις, η μέγιστη περίοδος καταβολής επιδόματος γονικής άδειας για κάθε χρόνο περιορίζεται σε τέσσερις εβδομάδες, αλλά με το νέο χρόνο, από 01/01/2025 συγκεκριμένα, αυξάνεται σε πέντε εβδομάδες (και θα παραμείνει στο μέλλον στις πέντε τον χρόνο), όσες είναι και η μέγιστη διάρκεια λήψης γονικής άδειας ετησίως.
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η νομοθεσία για καταβολή επιδόματος γονικής άδειας για μισθωτούς γονείς τέθηκε σε ισχύ από τις 16/12/2022 και για αυτοεργοδοτούμενους γονείς από 10/05/2024.
Δικαιούχοι επιδόματος γονικής άδειας είναι μισθωτά ή/και αυτοτελώς εργαζόμενα πρόσωπα που είναι εγγεγραμμένα στις ΥΚΑ, που βρίσκονται σε γονική άδεια, για κάθε τέκνο μέχρι οκτώ ετών, πληρούν τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις, έχουν απασχοληθεί για περίοδο 12 μηνών εντός της περιόδου των 24 μηνών πριν από την ημερομηνία έναρξης της περιόδου για την οποία υποβάλλουν αίτηση για επίδομα γονικής άδειας.

Τα προβλεπόμενα κριτήρια

Περαιτέρω για τους μισθωτούς γονείς ισχύουν τα εξής:
⦁ Πρέπει να έχουν συμπληρώσει έξι μήνες συνεχή απασχόληση στον ίδιο εργοδότη και
⦁ πρέπει να μην λαμβάνουν πλήρεις απολαβές από τον εργοδότη τους κατά τη περίοδο γονικής άδειας.
⦁ Βάσει της νομοθεσίας, οφείλουν επίσης να έχουν ενημερώσει τον εργοδότη τους τρεις εβδομάδες πριν από την ημερομηνία έναρξης της γονικής άδειας. Σε ειδικές περιπτώσεις που απαιτείται άμεση λήψη γονικής άδειας, με τη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη, η περίοδος προειδοποίησης δύναται να μειωθεί.
Για τους αυτοεργαζόμενους γονείς ισχύουν τα εξής:
⦁ Πρέπει να έχουν τακτοποιημένες τις εισφορές τους για τις αμέσως δύο (2) προηγούμενες τριμηνιαίες περιόδους εισφοράς, όπως αυτές
⦁ ορίζονται στον Πίνακα ΙΙ της Κ.Δ.Π. 289/2010, που προηγούνται της περιόδου για την οποία απαιτείται επίδομα γονικής άδειας.
⦁ Η περίοδος λήψης της γονικής άδειας να μην εμπίπτει με περίοδο διακοπής της λειτουργίας της επιχείρησης του δυνάμει νόμου, εθίμου, συλλογικής σύμβασης ή συμφωνίας ή αναστολής των εργασιών της επιχείρησης τους.
⦁ Πρέπει να έχουν δώσει προειδοποίηση προς τη Διευθύντρια (των ΥΚΑ), τρεις εβδομάδες πριν από την ημερομηνία έναρξης της γονικής άδειας, ενημερώνοντας την για την ημερομηνία έναρξης και λήξης της εν λόγω άδειας. Σε ειδικές περιπτώσεις που απαιτείται άμεση λήψη γονικής άδειας, η Διευθύντρια μπορεί να δεχθεί μικρότερη περίοδο της προειδοποίησης.

Τι ισχύει για παιδιά με αναπηρία

Όπως αναφέρθηκε, το επίδομα γονικής άδειας καταβάλλεται (από τον Αύγουστο φέτος) για συνολική περίοδο οκτώ εβδομάδων στον κάθε γονέα για κάθε παιδί. Σε περίπτωση παιδιού με αναπηρία, η διάρκεια καταβολής του επιδόματος γονικής άδειας επεκτείνεται κατά τέσσερις (4) εβδομάδες, νοουμένου ότι το παιδί έχει πιστοποιηθεί από το Σύστημα Αξιολόγησης Αναπηρίας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρία, ως άτομο με σοβαρή αναπηρία ή με μέτρια νοητική αναπηρία και σε έξι εβδομάδες νοουμένου ότι το παιδί έχει πιστοποιηθεί από το Σύστημα Αξιολόγησης Αναπηρίας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρία, ως άτομο με ολική αναπηρία. Στην περίπτωση παιδιού με αναπηρία, το επίδομα καταβάλλεται μέχρι και το δέκατο όγδοο (18ο) έτος ηλικίας του.
Οι ΥΚΑ διευκρινίζουν πως με την επιβολή αίτησης και σε περίπτωση που δεν θεμελιώνεται δικαίωμα σε επίδομα γονικής άδειας, θα εξετάζεται το δικαίωμα των αιτητών σε εξομοιούμενη ασφάλιση.

Έρχονται καλά νέα για εργαζόμενους γονείς

Για όσους εργαζόμενους γονείς του ιδιωτικού ή του δημοσίου τομέα δεν πρόλαβαν το θεσμό της πληρωμένης γονικής άδειας επειδή τα παιδιά τους συμπλήρωσαν την ηλικία των οκτώ ετών, έρχονται καλά νέα.
Κι αυτό γιατί πρόθεση της Κυβέρνησης είναι η επέκταση της γονικής άδειας για εργαζόμενους γονείς με παιδιά μέχρι την ηλικία των 15 ετών.
Αυτό προβλέπεται και στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας και, σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Εργασίας Γιάννη Παναγιώτου στην εφημερίδα μας, η επέκταση θα πραγματοποιηθεί εντός του 2024.
Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να υπάρξει νέα τροποποίηση της κείμενης νομοθεσίας.
Πρόκειται για τον περί Αδειών (Πατρότητας, Γονική, Φροντίδας, Ανωτέρας Βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων Εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής Ζωής Νόμο του 2022. Στον οποίο καταγράφεται ως σκοπός του η εξισορρόπηση/συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή για τους εργαζόμενους γονείς ή φροντιστές, μέσω θέσπισης ατομικών δικαιωμάτων τα οποία καταγράφονται και στα οποία εντάσσεται και η γονική άδεια.