Του Πανίκου Χαραλάμπους*
Οι τιμές προϊόντων, αγαθών και υπηρεσιών συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή να ανέρχεται τον Ιούνιο στις 112,24 μονάδες και να αυξάνεται κατά 0,78% σε σχέση με τον Μάιο και κατά 9,62% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021.
Πρωταθλητές στις αυξήσεις εξακολουθούν να παραμένουν τα καύσιμα και ο ηλεκτρισμός. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, οι μεγαλύτερες μεταβολές στις οικονομικές κατηγορίες συγκριτικά με τον Ιούνιο του 2021 καταγράφηκαν στα πετρελαιοειδή με ποσοστό 46,1%, στον ηλεκτρισμό με 40,4% και στα γεωργικά προϊόντα με 7,3%. Σημαντική αύξηση καταγράφηκε επίσης στις μεταφορές με 24,7%.
Αυξήσεις τιμών καταγράφηκαν και σε μηνιαία βάση. Οι τιμές στα πετρελαιοειδή τον Ιούνιο σε σύγκριση με το Μάιο αυξήθηκαν κατά 7,9%, στις μεταφορές 4,94% και στην κατηγορία «Στέγαση, Ύδρευση, Ηλεκτρισμός και Υγραέριο» 2,47%. Μείωση παρατηρήθηκε στις τιμές των γεωργικών προϊόντων σε ποσοστό 7,8%.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
- Ήρθε για να μείνει η ακρίβεια – Στο 7% ο πληθωρισμός
- Πληθωρισμό και το 23’ βλέπει η Κομισιόν – Στο 7% φέτος
- 41 χρόνια πίσω ο πληθωρισμός – Δεν έχει τέλος η ακρίβεια
Η αύξηση των τιμών σαφώς έχει επηρεάσει το βιοτικό επίπεδο κυρίως των ευάλωτων οικονομικά ομάδων και ιδιαίτερα των νοικοκυριών με χαμηλά και πολύ χαμηλά εισοδήματα και των χαμηλοσυνταξιούχων.
Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, που αφορούν στο «Ποσοστό κινδύνου φτώχειας κατά τύπο νοικοκυριού», τα τελευταία χρόνια μέχρι και το 2020 είχε καταγραφεί σημαντική βελτίωση και κατ’ επέκταση μείωση των νοικοκυριών που αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας. Ο δείκτης για νοικοκυριά χωρίς εξαρτώμενα παιδιά είχε περιοριστεί στο 15,9%, σε σύγκριση με 18,5% το 2014, δηλαδή το έτος που είχε τις χειρότερες επιδόσεις, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης του 2013. Μάλιστα, ο δείκτης το 2020 ήταν μειωμένος κατά 10,4 μονάδες σε σύγκριση με 16 χρόνια πριν, καθώς το 2005 ήταν στο 26,3%.
Βελτίωση καταγράφηκε και στα νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά. Ο δείκτης το 2020 περιορίστηκε στο 13%, σε σύγκριση με 15,7% το 2016, όπου καταγράφηκε το υψηλότερο ποσοστό στη μετά την κρίση του 2013 περίοδο. Ωστόσο, από το 2020 άρχισε να διαφαίνεται μία τάση αύξησης των νοικοκυριών που κινδυνεύουν με φτώχεια και εκτιμώ ότι η τάση αυτή θα ενισχυθεί σημαντικά τόσο κατά το 2021 όσο και κατά το 2022.
Το παζλ του κινδύνου φτώχειας
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, από τις 13 ομάδες νοικοκυριών που κινδυνεύουν με φτώχεια, μόνο οι τέσσερις παρουσίασαν το 2020 βελτίωση, δηλαδή μειωμένα ποσοστά, σε σχέση με το 2019. Πρόκειται για τις ομάδες νοικοκυριών με ένα άτομο 65 ετών κι άνω, με δύο ενήλικες, εκ των οποίων ο ένας άνω των 65 ετών, τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και ένα εξαρτώμενο και η κατηγορία «άλλα νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά».
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τον μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά ενός ατόμου 65 ετών και άνω, αφού διαχρονικά είναι η ομάδα με τα μεγαλύτερα ποσοστά. Το 2020 ένα στα τρία νοικοκυριά αυτής της ομάδας (31,2%) ήταν αντιμέτωπο με κίνδυνο φτώχειας. Το ποσοστό το 2019 ήταν 33,4%, ενώ το 2013, 40,1%.
Τη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία αποτελούν οι γυναίκες χωρίς εξαρτώμενα παιδιά. Το 2020 μία στις τέσσερις (25,7%) ήταν αντιμέτωπη με κίνδυνο φτώχειας, με το υψηλότερο ποσοστό μετά το 2013 να καταγράφεται το 2014 (29,8%). Άνω του 20% είναι ακόμα τέσσερις κατηγορίες νοικοκυριών. Τα μονογονεϊκά νοικοκυριά με τουλάχιστον ένα εξαρτώμενο παιδί με ποσοστό 23,3%. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι η κατηγορία αυτών των νοικοκυριών έχει αυξηθεί κατά 8,1 μονάδες σε σχέση με το 2011, που ήταν μόλις στο 15,2%. Το ποσοστό είχε εκτοξευθεί το 2014 στο 27,9% και έκτοτε ακολούθησε πτωτική πορεία, η οποία ανακόπηκε το 2020, οπότε αυξήθηκε κατά 2 μονάδες σε σχέση με το 2019.
Η επόμενη ομάδα με ποσοστά άνω του 20% είναι τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες, εκ των οποίων τουλάχιστον ο ένας είναι άνω των 65 ετών. Το 2020 το ποσοστό περιορίστηκε στο 22,3% σε σχέση με 25,7% το 2019. Ήταν ωστόσο αυξημένο κατά 6,1 μονάδες σε σύγκριση με το 2015 (16,2%) όπου και παρουσίασε το χαμηλότερο ποσοστό στη μετά το 2013 εποχή. Ακολουθεί η ομάδα με νοικοκυριά ενός ατόμου με ποσοστό 21,9% το 2020, σε σύγκριση με 21% το 2019 και 26,8% το 2013.
Οι πολύτεκνοι υποφέρουν
Η έκτη ομάδα με κίνδυνο φτώχειας, που ξεπερνά το 20%, είναι οι πολύτεκνοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία, ένα στα πέντε νοικοκυριά με δύο ενήλικες και 3 ή περισσότερα εξαρτώμενα παιδιά, ήταν το 2020 αντιμέτωπο με κίνδυνο φτώχειας. Το ποσοστό ανερχόταν στο 21,3% και είναι το υψηλότερο από το 2005. Τα στοιχεία δείχνουν μάλιστα μια διαχρονική επιδείνωση και μια αύξηση της τάξης σχεδόν του 100%. Το 2005 το ποσοστό ήταν στο 14,1%, το 2006 μόλις στο 12,3% και το 2010 στο 13,3%. Το 2013 το ποσοστό ανήλθε στο 17% και το 2018 εκτοξεύθηκε στο 21,2%.
Κατάληξη με δύο ερωτήματα
Το ερώτημα βέβαια που γεννιέται από την ανάλυση των πιο πάνω στοιχείων είναι ποιους και πόσο θα αγγίξει η ακρίβεια και πόσο θα ανεβάσει τα ποσοστά φτώχειας, ιδιαίτερα στις ευάλωτες ομάδες νοικοκυριών. Κι αυτό, καθώς είναι οι ομάδες όπου μεγάλο ποσοστό των καθημερινών δαπανών τους αφορά προϊόντα και υπηρεσίες οι τιμές των οποίων έχουν εκτοξευθεί. Και το επόμενο ερώτημα είναι βεβαίως ποια μέτρα θα πάρει η Κυβέρνηση για να περιορίσει τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά αυτά και πότε. Πρόκειται για μια κατάσταση που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, καθώς η ακρίβεια τρέχει με χίλια και πολλοί συμπατριώτες μας στερούνται πλέον βασικών αγαθών και υπηρεσιών.
Αύγουστο τα κρίσιμα στοιχεία για 2021-22
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν στοιχεία για το 2021 και 2022, αφού ο δείκτης για το Ποσοστό Κινδύνου Φτώχειας αναμένεται να εκδοθεί από τη Στατιστική Υπηρεσία τον Αύγουστο. Επίσης, δεν έχουν δημοσιευθεί στοιχεία του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κατά κατηγορία προϊόντων και υπηρεσιών για το 2022. Σύμφωνα με τον πιο πάνω Δείκτη, τον Δεκέμβριο του 2021 οι τιμές σε διάφορους γενικούς τομείς, όπως τους καταγράφει η Στατιστική Υπηρεσία, είχαν αυξηθεί σε σχέση με 24 μήνες πριν, ως εξής:
● Ηλεκτρισμός και νερό, από 116,51 μονάδες τον Ιανουάριο του 2020 σε 128,75 μονάδες τον Δεκέμβριο του 2021 (+10,5%)
● Εισαγόμενα βιομηχανικά προϊόντα, εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, από 92,48 μονάδες τον Ιανουάριο του 2020 σε 100,17 μονάδες τον Δεκέμβριο του 2021 (+8,3%)
● Πετρελαιοειδή γενικά, από 98,92 μονάδες τον Ιανουάριο του 2020 σε 111,63 μονάδες τον Δεκέμβριο του 2021 (+12,85%)
● Συντήρηση και επισκευή κατοικιών, από 113,08 μονάδες τον Ιανουάριο του 2020 σε 130,57 μονάδες τον Δεκέμβριο του 2021 (+15,5%)
● Μεταφορές από 93,25 μονάδες τον Ιανουάριο του 2020 σε 104,69 μονάδες τον Δεκέμβριο του 2021 (+12,3%).
* Δημοσιογράφος
