Πιο ακριβά δανείζονται χρήματα από τις τράπεζες τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στην Κύπρο, σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, κάτι που καθιστά δύσκολη τη διαβίωση των δανειοληπτών της χώρας.

Πολλοί πολίτες βρίσκονται σε απόγνωση, λόγω και της συνεχιζόμενης ακρίβειας, παρά τη μείωση του πληθωρισμού. Συγκεκριμένα, τον περασμένο Ιούλιο, το κόστος δανεισμού στην Κύπρο για τα νοικοκυριά παρέμενε το 4ο υψηλότερο στην ευρωζώνη και για τις επιχειρήσεις το 5ο υψηλότερο. Παράλληλα, η ψαλίδα μεταξύ νέων δανείων και καταθέσεων, παρόλο που μειώθηκε, παρέμενε μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της ψαλίδας στη ζώνη του ευρώ. Τα συγκεκριμένα στοιχεία και οι παραδοχές περιλαμβάνονται σε απαντητική επιστολή του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας (ΚΤ) Δρ. Χριστόδουλου Πατσαλίδη στον βουλευτή του ΑΚΕΛ Γιώργο Λουκαϊδη.

Πρόκληση για την κοινωνία

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ μέσω της επιστολής του εξέφρασε την ανησυχία του για την πολιτική αύξησης των επιτοκίων από τις τράπεζες της χώρας, οι οποίες βρίσκονται σε πλήρη αντιδιαστολή με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για μείωση των τριών βασικών επιτοκίων. Σύμφωνα με τον κ. Λουκαϊδη, η συγκεκριμένη στάση των τραπεζών συνιστά πρόκληση για την κοινωνία και λειτουργεί εξοντωτικά για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, πλήττοντας και την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας. Επιπρόσθετα, επανέρχεται ο κ. Λουκαϊδης στην πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών.

Η απάντηση του Διοικητή

Όπως αναφέρει στην απαντητική επιστολή του ο Διοικητής της ΚΤ, το κόστος νέου δανεισμού για επιχειρήσεις στην Κύπρο φέτος τον Ιούλιο ήταν ελαφρώς υψηλότερο από τον αντίστοιχο μέσο όρο της ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, το κόστος δανεισμού ήταν 5,53%, έναντι 5,07% στην ευρωζώνη.

Παράλληλα, ο κ. Πατσαλίδης σημειώνει πως το κόστος δανεισμού για την αγορά κατοικίας παραμένει υψηλότερο στην Κύπρο (4,40% έναντι 3,75%).

Όπως διευκρινίζει ο Διοικητής της ΚΤ, για τα στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο το κόστος δανεισμού στην Κύπρο είναι χαμηλότερο από τον αντίστοιχο μέσο όρο της ευρωζώνης. Στην Κύπρο το κόστος δανεισμού για τη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων είναι 4,59%, έναντι 4,76% στην ευρωζώνη. Αναφορικά με τα υφιστάμενα υπόλοιπα δανείων, το κόστος δανεισμού για νοικοκυριά στην Κύπρο τον περασμένο Ιούλιο ήταν το 4ο υψηλότερο στην ευρωζώνη και για τις επιχειρήσεις το 5ο υψηλότερο.

Μεγάλη η ψαλίδα

Σε σχέση με την ψαλίδα νέων στεγαστικών δανείων και καταθέσεων νοικοκυριών, ο Διοικητής της ΚΤ τόνισε μπορεί να σημείωσε σημαντική μείωση το 2024, αλλά παραμένει μεγαλύτερη από το μέσο όρο της ψαλίδας στη ζώνη του ευρώ.

«Η ψαλίδα για τα νοικοκυριά μειώθηκε στο 2,44% τον Ιούλιο του 2024 σε σχέση με 2,76% το Δεκέμβριο του 2023 και 3,27% του 2023. Παρομοίως, η ψαλίδα για τις επιχειρήσεις ανήλθε στο 3,25% τον Ιούλιο του 2024, σε σχέση με 3,43% το Δεκέμβριο του 2023 και 4,08% τον Ιούλιο του 2023» προσθέτει ο κ. Πατσαλίδης.

Με καθυστέρηση η προσαρμογή τιμών

Σχετικά με τη μικρή αύξηση στα δανειστικά επιτόκια και τη μικρή μείωση στα καταθετικά επιτόκια τον περασμένο Ιούλιο, όπως αναφέρει στην επιστολή του ο Διοικητής, δεν κινήθηκαν όλες οι τράπεζες προς αυτή την κατεύθυνση. «Τα εν λόγω στοιχεία αφορούν μέσα σταθμικά επιτόκια και είναι ευαίσθητα σε τιμές απομακρυσμένες από τον μέσο όρο, φαινόμενο που δύναται να δημιουργεί διακυμάνσεις στα εκάστοτε μηνιαία στοιχεία» προσθέτει.

Υποδεικνύει, επίσης, πως ο ρυθμός προσαρμογής των επιτοκίων που προσφέρουν τα πιστωτικά ιδρύματα σε σχέση με τις αποφάσεις της ΕΚΤ και κατ’ επέκταση η διαφορά μεταξύ καταθετικών επιτοκίων, επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι ο γρηγότερος ρυθμός προσαρμογής για τις περιπτώσεις δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο.

«Από την άλλη, λόγω της μεγάλης πλεονασματικής ρευστότητας του κυπριακού τραπεζικού τομέα, όπου τα δάνεια προς καταθέσεις είναι 51.7%, ενώ ο μέσος όρος στην ζώνη του ευρώ ανέρχεται στο 94%, τα καταθετικά επιτόκια προσαρμόζονται με καθυστέρηση. Το μικρό μέγεθος της οικονομίας μας συμβάλει στην προσαρμογή των τιμών με πιο αργούς ρυθμούς από ότι στις μεγαλύτερες οικονομίες» τονίζει.

Έρχονται και άλλες δράσεις

Ο Διοικητής της ΚΤ, απαντώντας στον βουλευτή του ΑΚΕΛ για τα μέτρα που θα λάβει η ΚΤ, σημειώνει πως προχώρησε σε συγκριμένες ενέργειες και προγραμματίζει και άλλα μέτρα. Ο κ. Πατσαλίδης αναφέρεται στην πρόσφατη δημοσίευση των αναλυτικών στοιχείων σταθμικού μέσου επιτοκίου για δάνεια και καταθέσεις για κάθε πιστωτικό ίδρυμα, κάτι όπως σημειώνει που θα ενισχύσει τη διαφάνεια και θα συμβάλει στην ενημέρωση του κοινού.

Ταυτόχρονα, αναφέρει πως η ΚΤ σε συνεχή βάση προτρέπει τα πιστωτικά ιδρύματα να επιδεικνύουν υψηλή ευαισθησία για μείωση του κινδύνου φήμης και σύντομα θα ενισχύει τις απαιτήσεις της σχετικά με δεοντολογικά πρότυπα στην Οδηγία περί Εσωτερικής Διακυβέρνησης των Πιστωτικών Ιδρυμάτων.

Τέλος, ο Διοικητής κάνει αναφορά στη χρηματοοικονομική παιδεία την οποία προωθεί μέσω σειράς δράσεων για την καλύτερη διαχείριση της χρηματοοικονομικής περιουσίας και των δανειακών υποχρεώσεων καθώς και τη σωστή κατανόηση του επιτοκίακου κινδύνου.