Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την έναρξη της λειτουργίας των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) και της ανάληψης της ευθύνης από αυτούς για την αδειοδότηση της πολεοδομικής και της οικοδομικής ανάπτυξης για ολόκληρη την έκταση της κάθε Επαρχίας, περί το τέλος Ιουνίου 2024 ο Υπουργός Εσωτερικών μερίμνησε για την τροποποίηση της Οικοδομικής Νομοθεσίας και τη δημοσίευση Διατάγματός του για την εκχώρηση των εξουσιών άσκησης και επιβολής πολεοδομικού ελέγχου**.
Θα μπορούσε κάποιος να πει: «μπράβο στον Υπουργό, γιατί έγκαιρα μερίμνησε ώστε να αποκτήσουν οι νέοι ΕΟΑ τις εξουσίες που θα τους επιτρέψουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους». Όμως, όπως συμβαίνει κατά κανόνα, ο «διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες …». Και αυτές ενδιαφέρουν τους πολίτες, παρόλον ότι μπορεί εκ πρώτης όψεως να φανεί πως με την παρέμβαση αυτή αναδεικνύεται μια λεπτομέρεια δευτερεύουσας σημασίας!
Απαξίωση των αιρετών
Τι έγινε λοιπόν, στην ουσία; Ο Υπουργός Εσωτερικών, ο οποίος καθηκόντως είναι ο προασπιστής και υπέρμαχος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποφάσισε να αγνοήσει τον τρόπο κατανομής εξουσιών που ίσχυε για 65 χρόνια, σε ό,τι αφορά την οικοδομική αδειοδότηση και για 34 χρόνια, καθόσον αφορά την πολεοδομική αδειοδότηση, και να «καινοτομήσει», χωρίς να ενημερώσει επαρκώς τους πολίτες, ως όφειλε.
Συγκεκριμένα, χωρίς να εξηγήσει το γιατί και το πώς, αποφάσισε να αποδώσει εξουσίες άσκησης και επιβολής πολεοδομικού και οικοδομικού ελέγχου στους Διευθυντές Αδειοδότησης της Ανάπτυξης (δηλαδή σε υπαλλήλους των Οργανισμών) και όχι στον Πρόεδρο και το Συμβούλιο του κάθε Οργανισμού (δηλαδή στους ανθρώπους που οι πολίτες έκριναν ότι πρέπει να ασκούν όλες τις αρμοδιότητες τους).
Κοντολογίς, ο Υπουργός έχει απαξιώσει με τον πιο έντονο και κραυγαλέο τρόπο τους αιρετούς των ΕΟΑ, που μόλις πριν λίγες μέρες έχουν εκλεγεί και μόλις ανέλαβαν τα νέα τους καθήκοντα και να τους αποστερήσει από εξουσίες λήψης αποφάσεων για πολεοδομικές και οικοδομικές αιτήσεις, που ασκούσαν για δεκαετίες οι ομόλογοι τους αιρετοί των μεγάλων, μητροπολιτικών Δήμων.
Οι φήμες λένε πως ο Υπουργός Εσωτερικών κατέληξε στη συγκεκριμένη ρύθμιση γιατί πείσθηκε πως οι εκλελεγμένοι από τον λαό άρχοντες των μητροπολιτικών και άλλων δήμων απέδειξαν κατά τις δεκαετίες που πέρασαν, όταν εξέδιδαν πολεοδομικές ή/και οικοδομικές άδειες, πως δεν είναι ικανοί ή κατάλληλοι να επιληφθούν τεχνικών θεμάτων (όπως είναι οι δύο τύποι αδειοδότησης).
Ότι οι επιδόσεις τους στο συγκεκριμένο θέμα υπήρξαν τουλάχιστον προβληματικές και ανεπαρκείς μέχρι τις 30 Ιουνίου 2024, οπότε η Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προσέφερε χρυσή ευκαιρία να αφαιρεθούν οι συγκεκριμένες αρμοδιότητες από τους αιρετούς και να δοθούν σε λειτουργούς των Οργανισμών, ώστε να κάνουν το συγκεκριμένο έργο πολύ πιο αξιόπιστα και ορθά!
Ελπίζω πραγματικά να μην ευσταθούν οι φήμες αυτές, γιατί θα έθεταν τεράστια θέματα για πολλούς, κυρίως για τον Υπουργό Εσωτερικών, που αντί να υλοποιήσει την στρατηγική πολιτική δέσμευση του ιδίου και της Κυβέρνησης για αναβάθμιση και ενίσχυση του επιπέδου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έναντι του κεντρικού Κράτους (υπόσχεση και δέσμευση όλων των Κυβερνήσεων από το 2010 τουλάχιστον), επέλεξε να εφαρμόσει ακριβώς το αντίθετο, που ισοδυναμεί με πραγματική απαξίωση και υποβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφαιρώντας εξουσίες που οι αιρετοί είχαν από το 1958, από τους αξιωματούχους που οι ψηφοφόροι επέλεξαν πριν μόλις λίγες βδομάδες να τοποθετήσουν στις συγκεκριμένες θέσεις!
Τους αρνείται εξουσίες
Η ενέργεια του Υπουργού Εσωτερικών είναι λανθασμένη και κατά βάση προσβλητική για όλους τους Προέδρους των ΕΟΑ και τους άλλους αιρετούς που θα συμμετάσχουν στα Συμβούλια τους. Γιατί, ουσιαστικά, ο Υπουργός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τούς διαμηνύει με τις ενέργειες του πως τους αρνείται τις εξουσίες που μέχρι πριν λίγες μέρες εκτελούσαν οι προκάτοχοι τους στην τότε Τοπική Αυτοδιοίκηση, και τις αποδίδει στους υπηρεσιακούς υφιστάμενους τους στους ΕΟΑ. Οι οποίοι στην πραγματικότητα, με βάση τις ρυθμίσεις που επέλεξε ο Υπουργός Εσωτερικών, θα ενεργούν και αποφασίζουν σε ό,τι αφορά την αδειοδότηση, όπως οι ίδιοι κρίνουν.
Ως επιστέγασμα των λανθασμένων αυτών αποφάσεων, οι Διευθυντές Αδειοδότησης της Ανάπτυξης των ΕΟΑ θα συντονίζονται στο έργο της αδειοδότησης από το Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ο οποίος καμιά διοικητική ή άλλη σχέση έχει με τον Πρόεδρο και το Συμβούλιο του κάθε Οργανισμού και θα αποφασίζουν για τις πολεοδομικές και οικοδομικές αιτήσεις, με βάση οδηγίες και εγκυκλίους του εν λόγω Διευθυντή! Τι είδους αναβάθμιση και ενίσχυση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι αυτή η διευθέτηση; Προς τι τα μεγάλα λόγια και οι διακηρύξεις τόσων χρόνων;
Ανιστόρητες και ανήκουστες διευθετήσεις
Αυτές οι πρωτοφανείς διευθετήσεις είναι ανιστόρητες και ανήκουστες. Ισοδυναμούν με ουσιαστική οπισθοδρόμηση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση! Αν η ίδια φιλοσοφία επεκταθεί και στις άλλες τεχνικής φύσης αρμοδιότητες των ΕΟΑ, διερωτάται κανείς γιατί οι αιρετοί των ΕΟΑ να αποφασίζουν για τα εξίσου τεχνικά θέματα των αποχετευτικών δικτύων και υποδομών, τα δίκτυα και συστήματα ύδρευσης και διαχείρισης ομβρίων ή τις υποδομές αξιοποίησης των στερεών αστικών αποβλήτων και γιατί να μην έχουν εξουσία και για αυτά τα θέματα οι αντίστοιχοι Διευθυντές των Οργανισμών.
Ο Υπουργός Εσωτερικών, που φέρει την πολιτική ευθύνη για αυτές τις αποφάσεις, θα πρέπει να απαντήσει τις ακόλουθες σοβαρές ερωτήσεις:
1. Ποιος θα είναι υπόλογος κατά νόμο σε περίπτωση προσβολής των αποφάσεων του Διευθυντή Αδειοδότησης της Ανάπτυξης ενώπιον της Δικαιοσύνης; Ο ΕΟΑ, μέσω του Προέδρου και του Συμβουλίου του, ή ο συγκεκριμένος Διευθυντής, που θα ενεργεί εκτός του ελέγχου των πολιτικά προϊσταμένων του;
2. Πώς γίνεται ο Πρόεδρος και το Συμβούλιο του ΕΟΑ να έχουν δεσμευτεί έναντι των ψηφοφόρων της Επαρχίας για ποιότητες άσκησης εξουσιών αδειοδότησης και ταχύτητες εξυπηρέτησης, χωρίς να έχουν στο τέλος την εξουσία να ορίσουν οι ίδιοι τον τρόπο εκτέλεσης της σχετικής εργασίας από τους υφισταμένους τους;
3. Ποιος θα είναι πολιτικά υπόλογος έναντι των πολιτών-ψηφοφόρων της κάθε Επαρχίας σε περίπτωση που ο αρμόδιος Διευθυντής του ΕΟΑ αποτύχει να αντιμετωπίσει τη δύσκολη κατάσταση με τις αιτήσεις ανάπτυξης που παρέλαβε από 1η Ιουλίου; Θα είναι τα αιρετά όργανα του οικείου ΕΟΑ, ο Διευθυντής ΤΠΟ ή ο Υπουργός Εσωτερικών που αποφάσισε για τις παράδοξες ρυθμίσεις;
4. Αυτές τις διευθετήσεις εννοούσε ο Υπουργός Εσωτερικών όταν αναφερόταν σε αναβάθμιση και ενίσχυση των εξουσιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να συμβαδίζει με τα ισχύοντα σε άλλα κράτη της Ευρώπης; Αυτά προκύπτουν από τη Χάρτα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΕΕ, την οποία όλοι οι πολιτικοί ταγοί είχαν και έχουν ως λάβαρο και αναφορά; Την αφαίρεση εξουσιών από τους αιρετούς που επιλέγουν οι πολίτες-ψηφοφόροι και την απόδοση τους σε υπαλλήλους, οι οποίοι θα εφαρμόζουν ουσιαστικά οδηγίες Λειτουργών του Υπουργείου Εσωτερικών; Πού πάει η έννοια της πολιτικής λογοδοσίας των αιρετών των ΕΟΑ έναντι των πολιτών;
5. Έστω και αν ο Υπουργός ήταν πεπεισμένος για την ορθότητα των πολιτικών του επιλογών, γιατί δεν επιφυλάχθηκε να τις εφαρμόσει αφού προηγουμένως έδινε στους αμέσως ενδιαφερομένους Προέδρους και στα Συμβούλια των ΕΟΑ τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε ένα ουσιαστικό διάλογο; Αυτός είναι ο σύγχρονος τρόπος συμμετοχής των αμέσως επηρεαζομένων από αποφάσεις που προσωπικά έλαβε ο Υπουργός Εσωτερικών (προλαβαίνοντας οποιοδήποτε σχετικό σχόλιο, σημειώνεται πως υπήρχε πρακτικά τρόπος να διευθετηθεί νομικά η ουσιαστική συμμετοχή των αιρετών των ΕΟΑ στις αποφάσεις που τους επηρεάζουν άμεσα).
Ερώτηση σε κάθε Πρόεδρο Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης
Και μια τελευταία ερώτηση, που απευθύνεται σε κάθε Πρόεδρο των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης: Ποια είναι η δική του θέση έναντι των ρυθμίσεων που αποφασίσθηκαν ερήμην του από τον Υπουργό Εσωτερικών; Είναι η κατάσταση που αποφάσισε ο Υπουργός Εσωτερικών χωρίς αυτόν, σύμφωνη και συμβατή με την εντολή που του έδωσαν πριν λίγες βδομάδες οι δεκάδες χιλιάδες των ψηφοφόρων που τον εξέλεξαν; Υπό τις συνθήκες που διαμόρφωσε ο Υπουργός Εσωτερικών, τι είδους λογοδοσία θα δίνει στους πολίτες της Επαρχίας του για τα θέματα αδειοδότησης;
* Αρχιτέκτονας – Πολεοδόμος, Πρώην Γενικός Διευθυντής Υπουργείων
