Η βελτίωση της φοροεισπρακτικής ικανότητας του κράτους αποτελεί μεγάλο στοίχημα για το Υπουργείο Οικονομικών, εξού και συνεχίζει να προωθεί μέτρα προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Όπως επισημαίνεται στην ετήσια έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών για το 2023, η οποία αναρτήθηκε προ ημερών στην ιστοσελίδα του, λαμβάνονται σειρά μέτρων με σκοπό την αποτροπή απώλειας εσόδων από το κράτος.
Αναλυτικότερα, ξεκινώντας από το μητρώο φορολογούμενων, επισημαίνεται ότι η φορολογική βάση άμεσης φορολογίας κατά το τέλος του 2023 περιλάμβανε 991.108 ενεργούς φακέλους φορολογουμένων και η βάση έμμεσης φορολογίας 101.717 ενεργούς φορολογούμενους.
Η βάση άμεσης φορολογίας παρουσίασε αύξηση 44.591 φορολογούμενων, σε σχέση με το 2022, προερχόμενη κυρίως από νέες εγγραφές μισθωτών και νομικών προσώπων. Το μητρώο της έμμεσης φορολογίας κατά το τέλος του 2023 παρουσίασε αύξηση ύψους 4.738 σε σχέση με το 2022, κυρίως προερχόμενη από την εγγραφή νομικών προσώπων.
Πέραν αυτών, επισημαίνεται ότι κατά το έτος 2023 έχουν επιβληθεί 89,2 χιλιάδες φορολογίες – Ατόμων (74,5 χιλιάδες) και Εταιρειών (14,7 χιλιάδες), με πληρωτέο φόρο εισοδήματος €46,9 εκατ. και επιστρεπτέο φόρο εισοδήματος €9,0 εκατ., μη συμπεριλαμβανομένων τόκων. Επιπλέον των ποσών αυτών, επιβλήθηκαν φορολογίες για Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα και Έκτακτη Εισφορά Υπαλλήλου.
Μαζική επιβολή φορολογιών
Ως συνέχεια του έργου εκκαθάρισης της καθυστερημένης εργασίας, συνεχίστηκε η αυτοματοποιημένη μαζική επιβολή φορολογιών για τα φορολογικά έτη 2015-2020 για νομικά πρόσωπα και για τα φορολογικά έτη 2018-2020 για φυσικά πρόσωπα.
Κατά το έτος 2023 εκκαθαρίστηκαν:
-Για τα Άτομα, περίπου 702 χιλιάδες φορολογίες για τα φορολογικά έτη 2018-2020, με πληρωτέο φόρο εισοδήματος €191,8 εκατ. και επιστρεπτέο φόρο εισοδήματος €36,9 εκατ., μη συμπεριλαμβανομένων τόκων και
-Για τις Εταιρείες, περίπου 123 χιλιάδες φορολογίες για τα φορολογικά έτη 2015-2020 με πληρωτέο φόρο, €19,5 εκατ. εισοδήματος και επιστρεπτέο φόρο εισοδήματος €19,2 εκατ., μη συμπεριλαμβανομένων τόκων. Επιπλέον των ποσών αυτών, επιβλήθηκαν φορολογίες για Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα και Έκτακτη Εισφορά Υπαλλήλου.
Διευθέτηση ενστάσεων
Μέρος της εκστρατείας εκκαθάρισης καθυστερημένης εργασίας είναι και η διευθέτηση ενστάσεων που αφορούν παλαιότερα φορολογικά έτη και έχει παρέλθει ο χρόνος υποβολής στοιχείων. Ο αριθμός των μη διευθετημένων ενστάσεων κατά τις 31 Δεκεμβρίου 2023 μειώθηκε σε 5.289 από τις 8.020 που ήταν στις αρχές του έτους. Σημειώνεται ότι εντός του έτους παραλήφθηκαν και καταχωρήθηκαν συνολικά 15.146 νέες ενστάσεις για όλα τα είδη φόρων και εντός του έτους διευθετήθηκαν 17.879 ενστάσεις.
Εκστρατείες
α) Επιτόπιοι Έλεγχοι για την εξακρίβωση της ορθής εφαρμογής του Μειωμένου Συντελεστή Φ.Π.Α. 5% για αγορά/ανέγερση κατοικίας.
Κατά το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2023, το Τμήμα Φορολογίας πραγματοποίησε παγκύπρια εκστρατεία φορολογικής συμμόρφωσης με τη μέθοδο των επιτόπιων ελέγχων σε κατοικίες για τη διαπίστωση της ορθής εφαρμογής της νομοθεσίας που διέπει τον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. 5% για αγορά ή ανέγερση κατοικίας. Κατά το διάστημα αυτό, λειτουργοί του Τμήματος πραγματοποίησαν 442 επιτόπιους ελέγχους κατά τους οποίους εντοπίστηκαν 215 πρόσωπα, από τα οποία τα 55 διαφάνηκε ότι δεν ήταν οι δικαιούχοι αιτητές και το αντίστοιχο ποσό που έχει απαιτηθεί όπως καταβληθεί ανέρχεται στα €2,4 εκατ.
Παράλληλα, κατά το ίδιο διάστημα, ως αποτέλεσμα της απήχησης που είχαν οι έλεγχοι συμμόρφωσης, έχουν προσέλθει στο Τμήμα πρόσωπα που ήταν δικαιούχοι και δεν τηρούν πλέον τις πρόνοιες της νομοθεσίας, δηλώνοντας οικειοθελώς τον τερματισμό και καταβάλλοντας το ποσό που αναλογεί και που αθροίζει στα €8 εκατ.
(β) Επιστολές Συμμόρφωσης
Στις συνήθεις δραστηριότητες του Τμήματος και στη βάση της διαθεσιμότητας των πόρων έχει ενταχθεί από το 2017 η ανάλυση δεδομένων με πρακτικές διαχείρισης κινδύνου και η αποστολή προσωποποιημένων επιστολών που ενημερώνουν τους φορολογούμενους για συμπεριφορές μη συμμόρφωσης που εντοπίζονται από το Τμήμα.
Κατά το 2023 έχουν αποσταλεί 145 επιστολές συμμόρφωσης στο πλαίσιο εκστρατειών, όπου εντοπίστηκαν περιπτώσεις μη υποβολής φορολογικής δήλωσης, ενώ λάμβαναν ποσά ενοικίων και αριθμητικές διαφορές στα ποσά των φορολογικών δηλώσεων με τα ποσά στις δηλώσεις Φ.Π.Α.
Επιπλέον κατά το ίδιο έτος στάλθηκαν 1.193 επιστολές φορολογικής συμμόρφωσης σε πρόσωπα που πραγματοποίησαν πωλήσεις μετοχών εταιρειών που άμεσα ή έμμεσα κατείχαν ακίνητη ιδιοκτησία στην κλειστή περίοδο και όφειλαν να προσέλθουν για να καταβάλουν το Τέλος για σκοπούς του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών και αντίστοιχα του Φόρου Κεφαλαιουχικών Κερδών εάν είχαν υποχρέωση.
Η διαδικασία για το νέο μηχανογραφικό σύστημα
Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιοποίησε το Υπουργείο Οικονομικών, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2023 πραγματοποιήθηκαν δοκιμές προσομοίωσης της υλοποίησης του νέου συστήματος για το Στάδιο 1.
Η πιλοτική αυτή λειτουργία του συστήματος διεξήχθη με τη συμμετοχή του προσωπικού του Τμήματος Φορολογίας, των Φορολογουμένων και των αντιπροσώπων τους. Ταυτόχρονα, κατά την περίοδο Ιανουαρίου 2023 – Μαρτίου 2023 πραγματοποιήθηκε σειρά εκπαιδεύσεων του προσωπικού στο σύστημα, καθώς και σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων προς τους φορολογούμενους.
Το σύστημα τέθηκε σε παραγωγική λειτουργία στις 23 Μαρτίου 2023, μετά από έγκριση του Συμβουλίου Έργου, καθώς και την επιτυχή δοκιμασία διείσδυσης, η οποία πραγματοποιήθηκε από ανεξάρτητη αρχή. Επιπλέον, μετά από τη λειτουργία του συστήματος για περίοδο τεσσάρων (4) περίπου μηνών, η Ομάδα Έργου με οδηγίες της διεύθυνσης προέβηκε σε αναβαθμίσεις του συστήματος, ώστε να βοηθήσει στην εύρυθμη λειτουργία του.
Ταυτόχρονα, μετά την παραγωγική λειτουργία του Σταδίου 1, αποφασίστηκε όπως το έργο υλοποιηθεί με μεθοδολογία «Agile», ώστε τα αποτελέσματα της υλοποίησης να φτάσουν στον φορολογούμενο πολίτη συντομότερα.
Η απόφαση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την παράδοση της λειτουργίας της ηλεκτρονικής εγγραφής τον Δεκέμβριο του 2023. Κατά τη διάρκεια του 2023, το σύστημα είχε συλλέξει περίπου €2 δις (έμμεσους φόρους) και απέδωσε περίπου €370 εκατ. (επιστροφές Φ.Π.Α), ενώ μέσω του συστήματος υποβλήθηκαν 480.000 δηλώσεις Φ.Π.Α., διεκπεραιώθηκαν 44.000 εγγραφές στο μητρώο του Τμήματος και χρησιμοποιήθηκε από 129.000 φορολογούμενους.
Σημειώνεται ότι για το Στάδιο 1 έχουν υλοποιηθεί όλα τα προ-απαιτούμενα (συμπεριλαμβανομένου και του ελέγχου επί του συστήματος από την ΕΕ) που απαιτούσε το ορόσημο του έργου για το Σχέδιο Ανάκαμψης, για να μπορεί υποβληθεί το σχετικό αίτημα πληρωμής.
Όσον αφορά στο σύστημα, έχει λειτουργήσει κέντρο εξυπηρέτησης από τον Μάρτιο του 2023, το οποίο ανταποκρίνεται στον αριθμό 17700 και επιλαμβάνεται θέματα του συστήματος που αφορούν στο Μητρώο του Τμήματος Φορολογίας, τον Φ.Π.Α. και το VIES. Ταυτόχρονα, η Ομάδα Έργου, με τις δυνατότητες που δίνει το νέο σύστημα για το 2023, έχει αναλάβει τον σχεδιασμό βάσης δεδομένων «BI» σε συνάρτηση με τον σχεδιασμό προτύπων εκθέσεων για την επαναχρησιμοποίηση από τους αρμόδιους τομείς του Τμήματος.
