Ο τομέας των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ICT) είναι αυτός πάνω στον οποίο στηρίχθηκε εν πολλοίς η αύξηση της παραγωγικότητας της κυπριακής οικονομίας τα τελευταία τρία χρόνια.
Αυτό προκύπτει μεταξύ άλλων από τα συμπεράσματα της 3ης Έκθεσης Ανταγωνιστικότητας της Κυπριακής Οικονομίας από το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας (ΣΟΑΚ).
Πέραν των πιο πάνω, ο Αντιπρόεδρος του ΣΟΑΚ Ανδρέας Ασσιώτης αναφέρθηκε στη νέα ενότητα που εξέτασε η έκθεση, και είναι η επίδραση των ξένων εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης και εισοδήματος στην κυπριακή οικονομία.
Το ΣΟΑΚ προβαίνει ακόμα σε επτά εισηγήσεις για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας.
Τομέας τεχνολογίας
Αναλυτικότερα, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου Σωφρόνης Κληρίδης, αναφερόμενος στον κλάδο της τεχνολογίας, σημείωσε ότι με τη συμβολή διαφόρων συγκυριών, όπως το κλείσιμο του επενδυτικού προγράμματος, η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και τα κίνητρα που έδωσε η Κυβέρνηση, ο συγκεκριμένος κλάδος αναδείχθηκε σε έναν πολύ σημαντικό τομέα της κυπριακής οικονομίας τα τελευταία τρία χρόνια, επηρεάζοντας και την παραγωγικότητα.
Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι το μερίδιο του τομέα ICT στις νέες επιχειρήσεις ήταν εντυπωσιακό. Το 2022, το 37% των νέων εγγεγραμμένων Foreign Interest Companies (FICs) ανήκουν στο τομέα ICT.
Εισροή εργατικού δυναμικού
Όπως αναφέρθηκε, τα ταλαντούχα άτομα φέρνουν γνώση και τεχνογνωσία, που μπορούν να ενισχύσουν την τοπική επιχειρηματική κουλτούρα και να ωφελήσουν την κοινωνία με πολλούς τρόπους. Για το σκοπό αυτό, η Κύπρος υιοθέτησε συγκεκριμένη στρατηγική για την προσέλκυση ταλέντων. Μεταξύ άλλων:
– Δημιουργήθηκε Μονάδα Διευκόλυνσης Εταιρειών (ΜΔΕ): Το 2022 έχουν εγγραφεί συνολικά 1640 Foreign Interest Companies (FICs), ενώ για το 2023 (έως τις 31 Οκτωβρίου) ο αριθμός μειώθηκε στο 232. Ο μεγάλος αριθμός το 2022 φαίνεται να οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία.
– Το 2022, η πλειοψηφία των FIC (περίπου το 86%) που έχουν εγγραφεί στην Κύπρο ανήκουν στο κριτήριο «μέτοχοι τρίτων χωρών που κατέχουν περισσότερο από το 50% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας». Οι εταιρείες που είχαν εγγραφή ως «Economic» και «Hi-Tech» αποτελούσαν το 7% και το 4% του συνόλου των εγγεγραμμένων εταιρειών αντίστοιχα. Παρόμοια κατάσταση και το 2023.
– Το 2022, περίπου το 37% των εγγεγραμμένων FIC ασχολούνταν με «Software and Video Games Development», το 17% με «Investment Holding and Financing» και το 13% με «business advisory and legal consultation». Το 2023, το ποσοστό των FIC που ασχολούνται με «Software and Video Games Development» σημείωσε πτώση, ενώ αύξηση παρατηρήθηκε στην κατηγορία «Investment Holding and Financing».
– Digital Nomad Visa: Επιτρέπει σε υπηκόους από χώρες εκτός ΕΕ και εκτός ΕΟΧ να διαμένουν στην Κύπρο με την προϋπόθεση ότι οι εργασίες τους παρέχονται μέσω τεχνολογιών πληροφορικής για εταιρείες ή πελάτες που είναι εγκατεστημένοι στο εξωτερικό. Σκοπός του Σχεδίου είναι η ενίσχυση της Κύπρου ως κέντρου παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Σύμφωνα με πληροφορίες του Υπουργείου Εσωτερικών, ο συνολικός αριθμός των νέων κατοίκων από το σχέδιο αυτό φαίνεται να κυμαίνεται μεταξύ 1000-2000.
Εισηγήσεις και συστάσεις
Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας (ΣΟΑΚ) κατέθεσε επτά εισηγήσεις για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας:
1. Προώθηση της επιχειρηματικότητας και ενίσχυση της δυναμικής ανάπτυξης των επιχειρήσεων.
2. Ενδυνάμωση επιχειρηματικών διασυνδέσεων και συνεργειών.
3. Ενίσχυση της υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών.
4. Βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση.
5. Καλύτερη αξιοποίηση ανθρώπινου κεφαλαίου.
6. Προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων.
7. Διαφοροποίηση της οικονομίας.
Αδύνατα και δυνατά σημεία του κυπριακού επιχειρείν
Ποιες είναι όμως οι αδυναμίες και ποια τα δυνατά σημεία σε σχέση με την επιχειρηματικότητα και τη δυναμική ανάπτυξης των επιχειρήσεων, σύμφωνα με το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας (ΣΟΑΚ); Αναφέρονται τα ακόλουθα στην έκθεση:
ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ
– Ελάχιστες μεγάλες επιχειρήσεις.
– Χαμηλά επίπεδα δυναμικότητας και εξειδίκευσης.
– Χαμηλή κατάταξη στην επιχειρηματική αποτελεσματικότητα.
– Ανεπαρκές επιχειρηματικό πλαίσιο: περιορισμένη χρηματοδότηση και εκπαιδευτική υποστήριξη παρεμποδίζει την επιχειρηματική ανάπτυξη.
– Απόδοση κάτω του μέσου όρου σε σχέση με την προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας, τον περιορισμό της διαφθοράς και την αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού.
– Σχετικά ψηλά επίπεδα μισθών στο δημόσιο.
– Χαμηλό επίπεδο αποδοτικότητας δικαστικού συστήματος.
ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
– Ανταγωνιστική και αποτελεσματική αγορά προϊόντων, άνω του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
– Ελευθερία συναλλαγών.
– Ευελιξία στην αγορά εργασίας.
– Χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές και φορολογική επιβάρυνση της εργασίας.
– Αξιοποίηση άυλων περιουσιακών στοιχείων από τις επιχειρήσεις.
– Υψηλές επιχειρηματικές επιδιώξεις.
– Επιχειρηματική ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα μετά την χρηματοοικονομική κρίση, την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Διαπιστώσεις και συμπεράσματα της έκθεσης του ΣΟΑΚ
– Μετά την επιτυχή έξοδο από την οικονομική κρίση, η Κύπρος επλήγη από μια σειρά αρνητικών γεγονότων: Brexit, κατάρρευση του κυπριακού επενδυτικού προγράμματος (CIP), πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19), πόλεμος στην Ουκρανία και εισαγόμενο πληθωρισμό.
– Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών ενέργειας και των τροφίμων και αποτέλεσε σοβαρή απειλή για την τουριστική βιομηχανία της Κύπρου.
– Εν τούτοις, η χώρα κατάφερε να αντιμετωπίσει το γεγονός αυτό, αντικαθιστώντας το μεγαλύτερο μέρος του χαμένου τουρισμού με επισκέπτες από άλλες χώρες. Ίσως μάλιστα να επωφελήθηκε, χάρη στη μετεγκατάσταση ρωσικών και ουκρανικών επιχειρήσεων στην Κύπρο.
– Εφαρμόζονται μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, προσέλκυση νέων επενδύσεων και διαφοροποίηση της οικονομίας, αλλά απαιτείται έμφαση στην αποτελεσματική υλοποίηση τους.
– Η Κύπρος αποδίδει αρκετά καλά σε διεθνείς κατατάξεις ανταγωνιστικότητας, χωρίς να είναι στις κορυφαίες θέσεις.
– Γενικά καλό επίπεδο θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου και συνθηκών αγοράς.
– Εν τούτοις, υπάρχουν προκλήσεις σε σειρά επί μέρους τομέων που παρουσιάζουν αδυναμίες, οι οποίες επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
