«Ηλεκτροσόκ» στη ΡΑΕΚ από επιστολή του Γενικού Ελεγκτή

Πολύ σοβαρές παρατηρήσεις και επικρίσεις για τη διαχείριση από τη ΡΑΕΚ του σημαντικού θέματος της διείσδυσης της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) περιλαμβάνει πεντασέλιδη επιστολή του Γενικού Ελεγκτή προς τους τρεις ανώτατους αξιωματούχους της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου, στο πλαίσιο ελέγχου που ασκεί η Ελεγκτική στην ΑΗΚ για την πολύ μικρή παρουσία της στην πράσινη ενέργεια.

Σε γενικές γραμμές, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης φαίνεται να εγείρει, σε κάποια σημεία της επιστολής του, θέμα τάξης για τη ΡΑΕΚ, στην οποία χρεώνει αποφάσεις, ενέργειες αλλά και παραλείψεις που ζημιώνουν οικονομικά την ΑΗΚ και κυρίως τους καταναλωτές ρεύματος, αφού, σύμφωνα με τον Ελεγκτή, η ΑΗΚ παρεμποδίζεται από τη ΡΑΕΚ να εντάξει στην παραγωγή της συστήματα ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά), με τα οποία θα μειωνόταν το συνολικό κόστος παραγωγής της και κατ’ επέκταση οι χρεώσεις στους πελάτες της.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αυστηρή απόφαση της ΡΑΕΚ για τα φωτοβολταϊκά της ΑΗΚ

Μέσα από την επιστολή Οδυσσέα αφήνεται μάλιστα να διαφανεί με αρκετή σαφήνεια πως με τους χειρισμούς της ΡΑΕΚ και κυρίως με τη διαφωνία της να εκδώσει νέες άδειες ΑΠΕ στην ΑΗΚ, ευνοούνται ιδιωτικές εταιρείες -κατονομάζει μάλιστα τον όμιλο Bioland- που σε αντίθεση με την ΑΗΚ έχουν αδειοδοτηθεί και συμμετέχουν με σημαντικά ποσοστά στην παραγωγή φωτοβολταϊκών, αποκτώντας πλεονέκτημα έναντι της ΑΗΚ, αφού παράγουν με πολύ μικρότερο κόστος από το κόστος πετρελαίου του δημόσιου οργανισμού.

Το όλο θέμα αποκτά σοβαρότερες διαστάσεις αν ληφθεί υπόψη πως κάποιες από τις ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής ενέργειας από φωτοβολταϊκά πωλούν στην ΑΗΚ την παραγωγή τους, αυτό το διάστημα, προς 19 σεντ την κιλοβατώρα (όσο και το κόστος παραγωγής από πετρέλαιο), ενώ το δικό τους κόστος (για την επένδυση) δεν ξεπερνά τα 5 ή 6 σεντ την κιλοβατώρα. Μόλις πρόσφατα, η ΡΑΕΚ εξέδωσε προκαταρκτική ρυθμιστική απόφαση για να πληρώνονται αυτές οι ΑΠΕ με 11 σεντ την κιλοβατώρα και η απόφαση τελεί σε δημόσια διαβούλευση.

Είναι επίσης πολύ σημαντικό πως ο κ. Μιχαηλίδης επισημαίνει στους αξιωματούχους της ρυθμιστικής αρχής ότι ο ίδιος διατηρεί κατ’ αρχάς την άποψη πως η ΡΑΕΚ δεν έχει εκ του νόμου την εξουσία να εμποδίσει πλήρως την ΑΗΚ από την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ.

Έλεγχος στην ΑΗΚ

Μέσα από την επιστολή Οδυσσέα προκύπτει πως το θέμα της διερεύνησης ενδεχόμενης παρεμπόδισης της ΑΗΚ από τη ΡΑΕΚ να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά πάρκα, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων του κράτους για την πράσινη μετάβαση, την προστασία του περιβάλλοντος, την απεξάρτηση από το πετρέλαιο και τη μείωση του κόστους ρεύματος στους καταναλωτές, προέκυψε μέσα από έλεγχο που θέλησε να ασκήσει στην ΑΗΚ η Ελεγκτική Υπηρεσία για τη μικρή της διείσδυση στα ΑΠΕ. Μέχρι στιγμής, η ΑΗΚ διαθέτει μόνο ένα φωτοβολταϊκό πάρκο (στο Τσέρι), ισχύος 3 μεγαβάτ (ετοιμάζει άλλο ένα στο Ακρωτήρι, για 12 μεγαβάτ), σε αντίθεση με ιδιώτες ανταγωνιστές της που έχουν αποκτήσει ισχύ πολλαπλάσιων μεγαβάτ και θα ενισχύσουν ακόμα περισσότερο το μερίδιό τους το επόμενο διάστημα. Φαίνεται λοιπόν ότι η ΑΗΚ απάντησε -αμυνόμενη- στον Γενικό Ελεγκτή πως οι προσπάθειές της για απόκτηση -μέσω διαγωνισμού- τεμαχίων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων και αντίστοιχων αδειών προσκρούουν στην άρνηση ή απροθυμία της ΡΑΕΚ να συναινέσει, καθώς η ρυθμιστική αρχή επικαλείται την ανάγκη να προωθηθεί η λειτουργία ανταγωνιστικής αγοράς, στο πλαίσιο της οποίας πρέπει, κατά την ίδια, να βοηθηθούν ιδιώτες να εισέλθουν στην παραγωγή (από συμβατικά καύσιμα ή από ΑΠΕ) και την προμήθεια, αφού ήδη η ΑΗΚ διατηρεί δεσπόζουσα θέση στην παραγωγή ηλεκτρισμού.

Οι βασικές παρατηρήσεις του Γενικού Ελεγκτή προς τη ΡΑΕΚ:

Παραθέτουμε στη συνέχεια κάποιες από τις πιο καυστικές επισημάνσεις του Γενικού Ελεγκτή στην επιστολή του προς τη ΡΑΕΚ, η οποία δεν έχει απαντηθεί επί του παρόντος:

 – «Εκείνο που συνάγεται ως συμπέρασμα από τα πιο πάνω (…) είναι ότι φαίνεται να υπάρχει μια χρονοτριβή και προσπάθεια υπεκφυγής από πλευράς ΡΑΕΚ για την επίλυση του ζητήματος (σ.σ. της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών από την ΑΗΚ), ωσάν η ΡΑΕΚ να μην επιθυμεί τη δραστηριοποίηση της ΑΗΚ Παραγωγή στον τομέα των ΑΠΕ».

 – «Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ηλεκτρικό δίκτυο στην Κύπρο είναι προς το παρόν απομονωμένο και χωρίς συστήματα αποθήκευσης, η συνολική διαθέσιμη ισχύς για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ είναι, εκ των πραγμάτων, περιορισμένη και, συνεπώς, ενόσω δεν επιτρέπεται στην ΑΗΚ να λάβει ένα μερίδιο από αυτή τη διαθέσιμη ισχύ, τότε η ΑΗΚ θα είναι σε δυσμενή θέση στον τομέα των ΑΠΕ, έναντι των άλλων παραγωγών που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στα ΑΠΕ, οι οποίοι εκ των πραγμάτων παράγουν με μικρότερο κόστος ηλεκτρική ενέργεια».

 – «Από την κατάσταση επωφελούνται προφανώς αυτοί οι παραγωγοί, οι οποίοι είναι ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής-προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και οι οποίες αφήνονται να διεκδικήσουν απόσκοπτα και χωρίς ανταγωνισμό μεγαλύτερο μερίδιο από την αγορά ηλεκτρισμού, μέσω των ΑΠΕ. Τέτοια περίπτωση είναι για παράδειγμα ο όμιλος Bioland, μέτοχοι του οποίου είναι πρώην βουλευτής και πρώην στέλεχος της ΡΑΕΚ».

 – «Η συνεχιζόμενη μη επίλυση/ρύθμιση του θέματος της ελεγχόμενης ανάπτυξης έργων ΑΠΕ από την ΑΗΚ Παραγωγή δημιουργεί βραχυπρόθεσμα εμπόδια και ενδεχομένως αρνητικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη δραστηριοποίηση της ΑΗΚ στον τομέα των ΑΠΕ και θέτει την ΑΗΚ σε δυσμενή θέση σε σχέση με άλλους παραγωγούς ΑΠΕ».

 – «Η άρνήσή σας να επιτρέψετε στην ΑΗΚ να υλοποιήσει τους σχεδιασμούς της σε θέματα ΑΠΕ (…) προκαλεί οικονομική ζημιά στην ΑΗΚ, που τελικά μετακυλίεται στους καταναλωτές και ωφελεί, κατά μη επιτρεπτό τρόπο, ιδιωτικές επιχειρήσεις» (…) «και προξενεί καθυστερήσεις στην πράσινη μετάβαση».

Η θέση ισχύος της ΑΗΚ και τα ΑΠΕ

Μεταξύ άλλων, ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης επισημαίνει προς τη ΡΑΕΚ ότι «η επισήμανσή της ότι η ΑΗΚ Παραγωγή κατέχει στο παρόν στάδιο θέση ισχύος στην αγορά είναι μεν γεγονός, αλλά αυτό αφορά στην παραγωγή με συμβατικά καύσιμα και όχι με ΑΠΕ». Σημειώνει δε, πως η ΡΑΕΚ δεν ισχυρίζεται πως η ΑΗΚ προβαίνει σε καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης. Σε άλλο σημείο, ο κ. Μιχαηλίδης γνωστοποιεί ότι θα κοινοποιήσει την επιστολή και προς την Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού (ΕΠΑ), με την παράκληση να γνωστοποιήσει κατά πόσο η ΡΑΕΚ έχει εξουσία να απαγορεύσει στην ΑΗΚ να δραστηριοποιηθεί ειδικά στον τομέα της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.

Σημειωτέον ότι μόλις την περασμένη Παρασκευή η ΡΑΕΚ δημοσίευσε προκαταρκτική απόφαση, με την οποία καλεί την ΑΗΚ να υλοποιήσει τις άδειες που ήδη κατέχει, για συνολική ισχύ περίπου 60 μεγαβάτ και δεν προτίθεται να της εκχωρήσει άλλες άδειες, έως ότου ισχυροποιηθεί η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού. Από πλευράς της, η ΑΗΚ υποστηρίζει ότι αρκετές από τις παλιές άδειες των 60 μεγαβάτ δεν μπορούν να υλοποιηθούν, είτε λόγω ανεπάρκειας του δικτύου, είτε για άλλους τεχνικούς ή γραφειοκρατικούς λόγους, που είναι σε γνώση της ΡΑΕΚ.