Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας και βουλευτής του ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζηγιάννης υποστηρίζει ότι οι τεχνικοί και οικονομικοί κίνδυνοι για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι περισσότεροι από τα οφέλη που θα προσφέρει το έργο.
Υποστηρίζει ότι η έλλειψη διαφάνειας και λογοδοσίας έχουν ενισχυθεί το τελευταίο διάστημα με τους χειρισμούς του αρμόδιου υπουργού και τονίζει την ανάγκη για μία ολοκληρωμένη έρευνα διαχείρισης κινδύνων από πλευράς του κράτους.
Ποια η θέση σας, κ. Χατζηγιάννη, για τον Great Sea Interconnector, την ηλεκτρική διασύνδεση με Κρήτη;
Είναι ένα πολύ σημαντικό και στρατηγικό έργο υποδομής. Από τη μια μπορεί να συμβάλει στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, αποτελώντας, επίσης, «μορφή» αποθήκευσης ενέργειας.
Ωστόσο, από την άλλη είναι ένα πανάκριβο και αβέβαιο έργο. Υπάρχει πολιτική, οικονομική και τεχνολογική αβεβαιότητα. Οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγαλύτεροι από τις ευκαιρίες που προσφέρονται.
Υπάρχει μία τεράστια αδιαφάνεια σε σχέση με τη διαχείριση του έργου, την οποία η Κυβέρνηση ενισχύει με αντικρουόμενες δηλώσεις. Δυστυχώς, η έλλειψη διαφάνειας και λογοδοσίας έχουν ενισχυθεί το τελευταίο διάστημα με τους χειρισμούς του αρμόδιου υπουργού, ο οποίος αναλαμβάνει ρόλο διαπραγματευτή, πράξη η οποία είναι εξωθεσμική.
Ποιοι μπορεί να είναι οι κίνδυνοι που αφορούν τη λειτουργία του έργου;
Θέλω πρώτα να πω ότι δεν υπάρχει τεχνική κατάρτιση από πλευράς αρμοδίων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόσθετα, κάνω ιδιαίτερη αναφορά στο μέγα θέμα των βλαβών κατά τη λειτουργία του έργου, που αναπόφευκτα θα προκύπτουν. Πώς θα επιδιορθώνονται οι βλάβες σε βάθος 3 χλμ; Πόσο θα διαρκεί η αποκατάσταση της κάθε βλάβης και πόσο θα κοστίζει;
Ως επακόλουθο των βλαβών, θα υπάρχει ανάγκη λειτουργίας εφεδρικών μονάδων, προκειμένου να διασφαλίζεται η σταθερότητα του συστήματος. Άρα, είναι ουτοπική η αντίληψη ότι θα «σβήσουν» όλα και θα λειτουργούμε μόνο με το καλώδιο. Συνεπώς, σε αυτή την περίπτωση, της διατήρησης εφεδρειών, θα υπάρξει διόγκωση του κόστους του ηλεκτρισμού.
Υπάρχει λοιπόν η ανάγκη για μία ολοκληρωμένη έρευνα διαχείρισης κινδύνων από πλευράς του κράτους, η οποία δυστυχώς δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Απαιτείται μελέτη που να ξεκαθαρίζει το κόστος εφεδρικής κάλυψης της ασφάλειας παροχής.
Γνωρίζετε τι έχει συμφωνηθεί ή τι συζητείται σήμερα;
Είναι άγνωστο ακόμη το περιεχόμενο της συμφωνίας. Οφείλει η ΚΔ να επιβάλει όρους και υποχρεώσεις ετήσιας κατανάλωσης και εισαγωγής ενέργειας. Το καλώδιο, διάρκειας ζωής πέραν των 20 ετών, θα έχει ισχύ 1000 ΜW. Με άλλα λόγια, μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος των αναγκών της εγχώριας αγοράς.
Δεδομένου ότι το ρεύμα σε μία ανοικτή αγορά ηλεκτρισμού θα πωλείται από φθηνότερους παραγωγούς του εξωτερικού, προκαλείται ο κίνδυνος τόσο η ΑΗΚ Παραγωγή όσο και οι παραγωγοί ΑΠΕ να μην είναι ανταγωνιστικοί. Όπως είπα όμως, ακόμα και με φθηνότερο ρεύμα μέσω της σύνδεσης, ο καταναλωτής ενδέχεται να πληρώνει πιο ακριβό από σήμερα ρεύμα, λόγω εφεδρικής λειτουργίας υφιστάμενων μονάδων παραγωγής, καθώς επίσης και αυξημένου κόστους απόσβεσης των συνολικών ενεργειακών επενδύσεων στο τόπο.
Πότε θεωρείτε δίκαιο ότι πρέπει να αρχίσει να πληρώνει ο Κύπριος καταναλωτής για τις υπηρεσίες του Great Sea Interconnector;
Όπως πληροφορήθηκα, η Κυβέρνηση μελετά και παράλληλα της ασκούνται πιέσεις από ΕΕ, Ελληνική Κυβέρνηση και ΑΔΜΗΕ, για να αρχίσει να επιβάλλει αμέσως ένα τέλος στους καταναλωτές.
Προσωπικά, τοποθετήθηκα καθαρά και κρυστάλλινα εναντίον της συμμετοχής των καταναλωτών στη χρηματοδότηση του έργου πριν τη λειτουργία του. Επαναλαμβάνω, είναι έργο με πολύ μεγάλη αβεβαιότητα. Οφείλουν οι επενδυτές πρώτα να ολοκληρώσουν την υλοποίηση του έργου και μόνο τότε ο καταναλωτής θα είναι δίκαιο να κληθεί να πληρώσει τέλος και δικαίωμα χρήσης του καλωδίου σε μία ανοικτή αγορά ηλεκτρισμού.
Συζητείται έντονα κατά πόσο η κατανομή του κόστους κατά 63% στην Κύπρο και κατά 37% στην Ελλάδα είναι δίκαιη. Ποια είναι η θέση σας;
Είναι άδικη βεβαίως. Για ένα έργο με πολιτικό χαρακτήρα, για να αρθεί η απομόνωση του Ισραήλ και της Κύπρου, να επιφορτιστούν δυσανάλογα τα κόστη οι Κύπριοι καταναλωτές το θεωρώ απαράδεκτο.
Ποια θα μπορούσε να είναι η βάση του υπολογισμού; Μας λένε ότι ο Κύπριος καταναλωτής θα έχει μεγαλύτερο όφελος. Όμως, το όφελος της σύνδεσης θα πρέπει να κατανεμηθεί σε Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα εξίσου. Όποιος θα χρησιμοποιεί περισσότερο το δίκτυο σε μία ελεύθερη αγορά θα πληρώνει ανάλογα με την ποσότητα και το τέλος χρήσης.
Σε αυτή τη φάση, πού είναι το μερίδιο χρηματοδότησης από το Ισραήλ; Δεν μπορεί να αποτελεί απάντηση ότι αυτό το μέρος του έργου είναι ανεξάρτητο και χωριστό. Το έργο θα πρέπει να θεωρείται ενιαίο. Ο πρώτος που θα ευνοηθεί από τη σύνδεση θα είναι το κράτος του Ισραήλ, με τις πολλαπλές του πολιτικές ανάγκες. Ενώ το κομμάτι του Ισραήλ – Κύπρου θα έπρεπε να είναι η προτεραιότητα, δεν βλέπουμε κανένα βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση. Εξ’ όσων γνωρίζω, ούτε ουσιαστικές επαφές γίνονται με αυτή τη χώρα.
Είναι προϋπόθεση να ανοίξει η αγορά του ηλεκτρισμού για να υλοποιηθεί το έργο Great Sea Interconnector;
Όχι, δεν είναι προϋπόθεση, το έργο αυτό μπορεί να υλοποιηθεί με βάση τους σχεδιασμούς του ΑΔΜΗΕ. Η υλοποίηση αυτού του έργου δεν μπορεί να συνδέεται με το άνοιγμα της αγοράς του ηλεκτρισμού. Ωστόσο, θα είναι σκάνδαλο μεγατόνων να υπάρξει έλευση ηλεκτρισμού στην Κύπρο μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου σε μία κλειστή και ρυθμιζόμενη αγορά. Αυτό θα σημαίνει ότι ο Κύπριος καταναλωτής θα κληθεί να πληρώσει την απόσβεση αυτής και άλλων επενδύσεων με αποφάσεις της πολιτείας και όχι στη βάση της προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρισμού.
Γιατί παρατηρείται καθυστέρηση στο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο;
Θα πρέπει να πούμε ότι η αγορά αδικαιολόγητα δεν ανοίγει. Προσωπικά, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα πρόεδρος της επιτροπής ενέργειας της Βουλής έθεσα ως προτεραιότητα το άνοιγμα της αγοράς και ετοιμάσαμε όλους τους νόμους ως Βουλή, παρόλη τη δυσκινησία της εκτελεστικής εξουσίας. Το άνοιγμα της αγοράς του ηλεκτρισμού είναι υποχρεωτικό και από την ΕΕ. Αδικαιολόγητα μέχρι σήμερα η Κυβέρνηση δεν ανοίγει την αγορά και δηλώνω χωρίς φόβο ότι υπάρχει υπόσκαψη της.
