Τα αποτελέσματα της μελέτης κόστους-οφέλους που εκπόνησε ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης «Great Sea Interconnector» και παρουσιάστηκαν στους εμπλεκόμενους φορείς, καθώς και οι παραδοχές που περιλαμβάνονται στη μελέτη, δικαιολογημένα προκαλούν ερωτήματα αναφορικά με τη βιωσιμότητα του έργου.
Άλλωστε, όπως προκύπτει και από την πρόταση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η μελέτη βιωσιμότητας της ηλεκτρικής διασύνδεσης, η οποία αναμένεται να φέρει «φθηνότερο ρεύμα» από την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, θα πρέπει να αξιολογηθεί σε σύγκριση με την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης, σε συνδυασμό με την αυτάρκεια της τοπικής παραγωγής ηλεκτρισμού.
Εξ όσων προκύπτει, η μελέτη του ΑΔΜΗΕ περιέχει σωρεία προβληματικών τεχνικών και εμπορικών παραδοχών, τις οποίες το κράτος πρέπει να μελετήσει αυστηρά και με ανεξάρτητους και αμερόληπτους εμπειρογνώμονες, πριν τη λήψη της οποιασδήποτε απόφασης.
Φθηνότερο ρεύμα αλλιώς
Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει από την παρουσίαση της μελέτης είναι η κατάρριψη του μύθου των εξαγωγών, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, και της εισαγωγής ηλεκτρισμού μέχρι και 500ΜW αδιάκοπα το 24ωρο.
Ο ΑΔΜΗΕ ισχυρίζεται μειώσεις μέχρι και 30% στους λογαριασμούς ρεύματος των Κυπρίων, συγκρίνοντας με την υφιστάμενη κατάσταση. Ένα παραπλανητικό νούμερο, καθώς αν σήμερα στην Κύπρο είχαμε φυσικό αέριο, με βάση τη σημερινή τιμή φυσικού αερίου, το κόστος ηλεκτρισμού θα ήταν ήδη 40% φθηνότερο.
Άλλωστε, το έργο της ΔΕΦΑ για την εισαγωγή φυσικού αερίου βρίσκεται σε πολύ συντομότερη τροχιά υλοποίησης από τον Great Sea Interconnector. Επιπρόσθετα, η ένταξη των δύο καινούργιων συμβατικών μονάδων παραγωγής -της PEC και η 6η μονάδα της ΑΗΚ- θα επιφέρει μια επιπρόσθετη μείωση 20%. Άρα, νοουμένου ότι προχωρήσουν και ολοκληρωθούν οι υποδομές στο Βασιλικό, η Κύπρος ούτως η άλλως θα απολαμβάνει 60% μειωμένο κόστος ηλεκτρισμού.
Επιπλέον, ο ΑΔΜΗΕ ζητά από την Κυπριακή Δημοκρατία να ξεκινήσει η χρέωση της χρήσης του καλωδίου στους καταναλωτές από σήμερα, για ένα έργο που θα λειτουργήσει το 2030! Λεφτά που θα φέρνουν απόδοση στους μετόχους, δηλαδή τον ΑΔΜΗΕ, χωρίς να γίνει καμία εργασία ή κανένα έξοδο για το έργο.
Ακόμα πιο εξωφρενική είναι η απαίτηση του ΑΔΜΗΕ να πληρώσει ο Κύπριος καταναλωτής κατά 63%, τουλάχιστον, την κατασκευή ενός έργου το οποίο γίνεται για να έχει η Ελλάδα έναν «κάλαθο» για να πετάει την περίσσια παραγωγή που θα της φέρει η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ.
Πιο φθηνές οι μπαταρίες
Ο ΑΔΜΗΕ επιχειρηματολογεί, επίσης, ότι η κατασκευή ενός έργου 2 δις είναι φθηνότερη και καλύτερη εναλλακτική από την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης 3GW. Ακόμα ένα παραπλανητικό επιχείρημα, καθώς το κόστος κατασκευής ενός συστήματος αποθήκευσης 3GW, με βάση τις σημερινές τιμές, ανέρχεται στα 750 εκατομμύρια ευρώ, κατά πολύ φθηνότερο από την ηλεκτρική διασύνδεση.
Καταστροφή επενδύσεων
Το πιο σοβαρό συμπέρασμα, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την Κύπρο, είναι η παραδοχή ότι η τοπική παραγωγή, καθώς και οι επενδύσεις στην παραγωγή ηλεκτρισμού, για να είναι η χώρα μας ενεργειακά αυτόνομη και ανεξάρτητη, θα καταστούν εφεδρικές και άρα μη βιώσιμες.
Επί της ουσίας, θα οδηγηθούμε στο κλείσιμο της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, που είναι ένα περιουσιακό στοιχείο του κράτους, στην καταστροφή ιδιωτικών επενδύσεων από πρωτίστως κυπριακά κεφάλαια ύψους 600 εκατομμυρίων ευρώ που έγιναν στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και συμβατικά καύσιμα, καθώς και στη χρεωκοπία της τεράστιας επένδυσης των 700 εκατομμυρίων ευρώ της ΔΕΦΑ για κατασκευή τερματικού εισαγωγής φυσικού αερίου.
Κι εδώ είναι που τίθεται το ερώτημα: είναι δυνατόν το κράτος να συζητά τη συμμετοχή σε ένα αβέβαιο έργο με υψηλά ρίσκα και αμφίβολο όφελος, που θα οδηγήσει στην αδράνεια και εν τέλει στην καταστροφή επενδύσεων 2 δις που έχουν γίνει για την τοπική παραγωγή ηλεκτρισμού;
Κόστος από τέλη εφεδρείας
Από την άλλη, για να παραμείνουν αυτές οι επενδύσεις σε αδράνεια αλλά χωρίς να χρεωκοπήσουν θα πρέπει να πληρώνονται τέλη εφεδρείας από τους καταναλωτές, που υπολογίζονται σε 120 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Έχει υπολογιστεί από τον ΑΔΜΗΕ το τεράστιο αυτό κόστος στο υποτιθέμενο όφελος για τους καταναλωτές;
Εθνικής σημασίας η ενεργειακή ανεξαρτησία
Είναι ηλίου φανερότερο ότι, μέσα από το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης που προτείνει ο ΑΔΜΗΕ, η Κύπρος θα καταστεί ενεργειακά εξαρτημένη από την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Ανεξαρτήτως των ισχυρών δεσμών που μας συνδέουν, η ενεργειακή ανεξαρτησία και αυτάρκεια είναι, για κάθε χώρα, εθνικής σημασίας.
Είδαμε, άλλωστε, πρόσφατα τις επιπτώσεις στη γερμανική οικονομία, μετά τη διακοπή του φυσικού αερίου από τη Ρωσία, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Το έργο του ΑΔΜΗΕ στηρίζει το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου σε ένα καλώδιο που θα περνά μέσα από την παράνομη ανακήρυξη ΑΟΖ της Τουρκίας με τη Λιβύη, με την προϊστορία της Τουρκίας να παρενοχλεί και να διώχνει πλοία ερευνών στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Είναι τελικά ο Great Sea Interconnector η ασφαλέστερη και οικονομικότερη λύση που θα επιφέρει τα τόσα πολλά γεωπολιτικά πλεονεκτήματα;
* CEO του Ομίλου Cyfield
