Συνέντευξη στον Σωκράτη Ιωακείμ Φωτογραφίες: Δημήτρης Bαττής
Εννέα μήνες πριν τη λήξη της θητείας της κυβέρνησης, ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης αποκαλύπτει στο Insider το βαθμό επηρεασμού των αναπτυξιακών σχεδιασμών της κυβέρνησης, απόρροια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Χαρακτηρίζει τον πληθωρισμό ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η κυπριακή οικονομία και εξηγεί γιατί θα αναπροσαρμοστούν οι σχεδιασμοί σε σχέση με τη φορολογική μεταρρύθμιση. Τέλος, στέλνει μήνυμα πως οι πειραματισμοί και ο λαϊκισμός μπορούν να καταστρέψουν σε πολύ σύντομο διάστημα τα θεμέλια της κυπριακής οικονομίας.
Σε ποιο βαθμό επηρεάζονται οι αναπτυξιακοί σχεδιασμοί της κυβέρνησης μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία;
Το αναπτυξιακό πλάνο της κυβέρνησης, βάσει του οποίου πλέον πορευόμαστε, βασίζεται στο νέο μοντέλο ανάπτυξης, που προωθεί μια βιώσιμη πορεία και όχι ευκαιριακή. Είναι μια ολιστική στρατηγική που περιλαμβάνει πέραν των 200 δράσεων, που αφορούν όχι μόνο σε αναπτυξιακά έργα, αλλά και προγράμματα, δράσεις και μεταρρυθμίσεις, όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα προσέλκυσης ξένων εταιρειών στην Κύπρο, έχοντας ως στόχο τη μετατροπή της Κύπρου σε ένα επιχειρηματικό κέντρο. Το αναπτυξιακό μας πλάνο συνεχίζεται. Αυτό που ενδεχομένως θα επηρεαστεί και θα εξαρτηθεί από τη διακύμανση των τιμών των πρώτων υλών και της ενέργειας, είναι κάποια έργα υποδομής: εξαιτίας της μεγάλης αύξησης της τιμής των πρώτων υλών πιθανόν να προκύψει η ανάγκη επαναπροτεραιοποίησης και προσαρμογής των αναπτυξιακών έργων και υποδομών ούτως ώστε να μπορούν να ολοκληρωθούν με βάση τον προϋπολογισμό.
Ποιες είναι οι νέες αναθεωρημένες εκτιμήσεις σας σε σχέση με την πορεία της κυπριακής οικονομίας;
Όπως και σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, η νέα γεωπολιτική κρίση θα επηρεάσει δυσμενώς την πορεία της οικονομίας. Πρέπει να τονίσουμε ότι οι όποιες προβλέψεις σε αυτό το στάδιο είναι εξαιρετικά επικίνδυνες, εξαιτίας της αβεβαιότητας που επικρατεί. Θεωρώ ότι ο ρυθμός ανάπτυξης σίγουρα θα κινηθεί θετικά, αλλά κάτω από την αρχική μας πρόβλεψη, που ήταν περίπου 5%. Ίσως κινηθεί μεταξύ 2 και 3 %. Όσον αφορά στην ανεργία, πιστεύω ότι και αυτή θα κινηθεί σε παρόμοια με τα φετινά επίπεδα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ο πληθωρισμός που διαβρώνει τόσο τα εισοδήματα, όσο και τις αποταμιεύσεις, και δημιουργεί κοινωνικές ανισότητες. Ένα φαινόμενο εξωγενές που καμία χώρα από μόνη της δεν μπορεί να ελέγξει. Γι’ αυτό το λόγο στοχεύουμε στο να επενδύσουμε περισσότερο στην ανάπτυξη και σε ιδιωτικές επενδύσεις που θα αυξήσουν τα πραγματικά εισοδήματα.
ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Αναμένετε μαζική φυγή ρωσικών εταιρειών από την Κύπρο;
Όχι, είναι λίγες οι εταιρείες που επηρεάζονται από τις κυρώσεις. Αντιθέτως, αυτό που παρατηρείται είναι περαιτέρω κάθοδος εταιρειών από τρίτες χώρες, για να εγκατασταθούν και να δραστηριοποιηθούν στην Κύπρο, εκμεταλλευόμενες τόσο τα ευνοϊκά επιχειρηματικά κίνητρα που έχουμε δώσει, όσο και το καθεστώς της Κύπρου ως χώρας της Ε.Ε. Εταιρείες που συναλλάσσονται με την Ε.Ε, που φέρνουν κόσμο να δουλέψει στην Κύπρο, ειδικά στους τομείς τις Υψηλής Τεχνολογίας, που ζουν και εργάζονται στην Κύπρο, διευρύνοντας έτσι και την παραγωγική βάση της Κυπριακής Οικονομίας.
Πως θα περιορίσετε την εξάρτηση της κυπριακής οικονομίας από τον ρωσικό τουρισμό;
Ο σχεδιασμός της νέας τουριστικής πολιτικής, μέρος της οποίας αποτελεί και η διαφοροποίηση του τουριστικού μας προϊόντος, δεν προέκυψε εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Όλα τα συναρμόδια υπουργεία δουλέψαμε εντατικά και έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα να έχουμε 35 καινούρια δρομολόγια από χώρες όπως η Γαλλία, η Ελβετία, η Αυστρία, Ουγγαρία και Σκανδιναβία. Αυτές οι πτήσεις έχουν αυξήσει κατά πολύ τη συνδεσιμότητα της Κύπρου, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, και θα επιδράσουν καταλυτικά στη συγκράτηση των απωλειών που θα έχουμε από τον ρωσικό τουρισμό. Επίσης πολύ δυνατή παρουσιάζεται και η ζήτηση από την Αγγλική αγορά. Σίγουρα αναμένουμε μια καλύτερη τουριστική χρονιά από την περσινή, παρά την απώλεια των Ρώσων τουριστών.
ΑΠΕΙΛΗ Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ
O πληθωρισμός καλπάζει και το κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι δυσβάστακτο. Να αναμένουμε και άλλα ανακουφιστικά μέτρα από την κυβέρνηση;
Ο πληθωρισμός είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της ευρωπαϊκής οικονομίας αυτή τη στιγμή, όπως έχω αναφέρει και πιο πάνω. Τα επίπεδα πληθωρισμού είναι επίπεδα που δεν έχουμε δει στην Ε.Ε. εδώ και 40 χρόνια και αποτελούν την κύρια απειλή στην οικονομία. Έχουμε ήδη λάβει αρκετά μέτρα, για να αμβλύνουμε όσο το δυνατόν το πρόβλημα. Είμαστε η μόνη χώρα στην Ε.Ε. που έχει πάρει οριζόντια μέτρα όπως η μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα και η μείωση του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό εδώ και πολλούς μήνες. Επιδοτούμε δηλαδή, μέσω μείωσης της φορολογίας, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλους, με μεγαλύτερη επιδότηση στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Έχουμε, ακόμη, εφαρμόσει και πιο στοχευμένα μέτρα, όπως η κατά 50% αύξηση του επιδόματος στους κατοίκους των ορεινών περιοχών και επιπλέον επιδοτήσεις στους κτηνοτρόφους. Επίσης έχουν δοθεί αρκετά εκατομμύρια στους πολίτες μέσω της ΑΤΑ, κάτι μόνο ακόμα δύο χώρες στην Ε.Ε εφαρμόζουν. Μέχρι στιγμής, αυτά τα έκτακτα μέτρα που έχουμε λάβει, για άμβλυνση των συνεπειών του πληθωρισμού, ξεπερνούν τα 130 εκατομμύρια ευρώ. Να σημειώσουμε ότι αυτά είναι μέτρα άμβλυνσης και όχι αντιμετώπισης του πληθωρισμού. Εκεί χρειάζονται ευρύτερες ευρωπαϊκές και διεθνείς πολιτικές αλλά και μέτρα που θα οδηγήσουν σταδιακά στην απεξάρτηση μας από τα ορυκτά καύσιμα, αφού πέραν των 2/3 του πληθωρισμού οφείλεται στην αύξηση διεθνούς τιμής της ενέργειας. Είναι για αυτό το λόγο, που σε εθνικό επίπεδο, Στον προϋπολογισμό έχουμε συμπεριλάβει, επίσης, 150 εκατομμύρια ευρώ για προγράμματα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, που αφορούν στην ενεργειακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Όλοι πρέπει να εκμεταλλευτούν αυτά τα σχέδια, ούτως ώστε η οικονομία μας να γίνει λιγότερο ευάλωτη στις εξωγενείς μεταβολές της τιμής της ενέργειας, οι οποίες δεν εξαρτώνται από εμάς, αλλά από τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς.
Η φορολογική μεταρρύθμιση, την οποία είχατε προαναγγείλει πέρυσι, μπαίνει στις ελληνικές καλένδες;
Όχι, δεν μπαίνει στις ελληνικές καλένδες. Ένα μεγάλο μέρος της φορολογικής μεταρρύθμισης χρειάζεται για δομικούς λόγους καθώς και για αύξηση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας, και δεν σχετίζεται με την παρούσα γεωπολιτική και ενεργειακή κρίση. Ενδεχομένως, όμως, να πρέπει να αναπροσαρμόσουμε κάποιες από τις αρχικές μας σκέψεις, δεδομένων των νέων οικονομικών συνθηκών, έτσι όπως διαμορφώνονται.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΣΤΕΡΕΕΣ ΒΑΣΕΙΣ
Σε 9 μήνες ολοκληρώνεται η θητεία της παρούσας κυβέρνησης. Κατά την άποψη σας θα παραδώσετε μία οικονομία σε στέρεες βάσεις;
Νομίζω ότι η οικονομία έχει αποδείξει ότι βρίσκεται σε στέρεες βάσεις παρά το ότι τα τελευταία 9 χρόνια περάσαμε από μύρια κύματα και κρίσεις. Το απέδειξε πρόσφατα στην κρίση της πανδημίας, που διαψεύσαμε όλες τις προβλέψεις για μια μεγάλη ύφεση, η οποία περιορίστηκε στο 5,1%. Επιπροσθέτως, έχουμε διαψεύσει όλες τις προβλέψεις για μια παρατεταμένη ύφεση, βλέποντας τον ρυθμό ανάπτυξης του 2021 να ξεπερνά το 6% και την Κύπρο να βρίσκεται ανάμεσα στις λίγες χώρες που έχουν καλύψει το χαμένο έδαφος του 2020. Έχουμε διαψεύσει όλες τις προβλέψεις, οι οποίες μιλούσαν για σημαντική μείωση της αγοραστικής δύναμης, εξαιτίας της πανδημίας, με τις καταθέσεις των νοικοκυριών σήμερα, αλλά και των επιχειρήσεων να υπερβαίνουν της προ πανδημίας επίπεδα, χάρη στη γενναία στήριξη των εισοδημάτων. Έχουμε διαψεύσει αυτούς που μιλούσαν για αύξηση της ανεργίας, συνεχίζοντας μάλιστα την πτωτική της πορεία, με αποτέλεσμα το φαινόμενο που παρατηρείται στην Κύπρο σήμερα να είναι περισσότερο έλλειψη εργατικού δυναμικού. Έχουμε καταφέρει κατά τη διάρκεια της πανδημίας να φέρουμε σημαντικές αναβαθμίσεις στην κυπριακή οικονομία. Παρά τις κρίσεις και τους κινδύνους που έχουμε περάσει, υπάρχει η παραδοχή από τους ξένους οίκους αξιολόγησης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ότι τα δημόσια οικονομικά είναι απολύτως υγιή. Αναμφίβολα, θα παραδώσουμε στην επόμενη κυβέρνηση μια υγιή οικονομία και ελπίζω ότι η πορεία εξυγίανσης της κυπριακής οικονομίας, αλλά και η συνετή δημοσιονομική διαχείριση θα συνεχιστεί και από την επόμενη κυβέρνηση, όποια κι αν είναι αυτή. Η ιστορία διδάσκει ότι με την οικονομία δεν παίζεις. Οι πειραματισμοί και ο λαϊκισμός μπορούν να καταστρέψουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τον κόπο που χρειάστηκε, για να χτιστούν τα θεμέλια μιας οικονομίας.
Να αναμένουμε εντός της χρονιάς νέα έξοδο στις αγορές για κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας;
Υπάρχει το πλάνο διαχείρισης του δημοσιονομικού χρέους, το οποίο προβλέπει και αποπληρωμές και αναχρηματοδότηση. Πρόσφατα μάλιστα, η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή κατέδειξε πόσο ορθή και αποτελεσματική δουλειά γίνεται, όσο αφορά στη διαχείριση του δημόσιου χρέους, η οποία αποτελεί μια ιδιαίτερα νευραλγική πολιτική διαχείρισης της οικονομίας. Με βάση το πρόγραμμα μας προβλέπεται έξοδος στις αγορές προς το τέλος του χρόνου, αλλά στο παρόν δεν προβλέπεται έκτακτη έξοδος στις αγορές. Στόχος μας εξακολουθεί να είναι η περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους γύρω στο 94% μέχρι το τέλος του χρόνου, κάτι που θα προσδώσει ακόμα περισσότερη αξιοπιστία στην κυπριακή οικονομία αλλά και θα την θωρακίσει, δίνοντας της πυρομαχικά να αντιμετωπίσει νέες κρίσεις που θα έλθουν. Πριν αρκετούς μήνες είχα πει δημόσια ότι την κρίση της πανδημίας την αντιμετωπίσαμε, αλλά πρέπει να προετοιμαζόμαστε για την επόμενη κρίση. Η οποία και ήλθε πιο σύντομα από ότι ανέμενε κανείς. Είναι πολύ σημαντικό πάντα να έχουμε μια δημοσιονομικά υγιή οικονομία γιατί ζούμε σε ένα πολύ ευμετάβλητο και ασταθές διεθνές περιβάλλον.
ΔΕΝ ΘΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΘΕΙ Η CYTA
Σε ό,τι αφορά τις αποκρατικοποιήσεις το θέμα της Cyta έκλεισε οριστικά και αμετάκλητα το θέμα;
Το θέμα της ιδιωτικοποίησης θεωρώ πως έχει κλείσει. Η θέση της κυβέρνησης παραμένει η μετοχοποίηση με την παραμονή της πλειοψηφίας των μετοχών στο κράτος, κάτι που θα προσέδιδε μια νέα δυναμική, αλλά δεν φαίνεται να συγκεντρώνεται απαραίτητη πλειοψηφία. Επαναλαμβάνω ότι το θέμα της ιδιωτικοποίησης δεν είναι στην ατζέντα μας και πρέπει να αναγνωρίσω ότι η CYTA αναπτύσσεται ως ένας σύγχρονος οργανισμός και έχει μεγάλη προοπτική, ακόμη και με το υφιστάμενο καθεστώς.
Θα συνεχίσετε να είστε στη πολιτική ζωή του τόπου μετά την ολοκλήρωση της θητείας σας;
Δεν ξέρω. Ποτέ δεν έκανα πλάνα, όσο αφορά είτε την επαγγελματική είτε την πολιτική μου καριέρα. Η ζωή είναι δυναμική. Οι προσωπικές, επαγγελματικές και πολιτικές συνθήκες αλλάζουν. Θα δείξει.
Από το περιοδικό Insider (Μάιος )
