Μπορεί οι τράπεζες να ξεφόρτωσαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, αποβάλλοντας ένα βαρίδι από πάνω τους αλλά και ευρύτερα από τον τραπεζικό τομέα, όμως κερδισμένες είναι και οι συγκεκριμένες εταιρείες, οι οποίες απέκτησαν τα προβληματικά δάνεια σε πολύ χαμηλές τιμές, με πολλά περιθώρια κέρδους.
Σύμφωνα με εμπιστευτική επιστολή του νέου Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας (ΚΤ) Χριστοδούλου Πατσαλίδη, που στάλθηκε στη Βουλή, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου το υπόλοιπο των χορηγήσεων που είχαν στο χαρτοφυλάκιο τους οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων μειώθηκε στα €21.4 δισ., ενώ στις τράπεζες τα κόκκινα δάνεια μειώθηκαν στο €1.89 δισ.
Υπενθυμίζεται πως το 2017 οι τράπεζες της χώρας δέχονταν έντονες πιέσεις από τους διεθνείς επόπτες για να απαλλαγούν από τα κόκκινα δάνεια που είχαν στους ισολογισμούς τους, πουλώντας πακέτα δανείων σε αδειοδοτημένες εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Λόγω των εποπτικών πιέσεων και των κινήσεων που έγιναν από τις τράπεζες, άρχισε και συνέχισε η μείωση των προβληματικών δανείων.
Κόστος απόκτησης χορηγήσεων
Βάσει των στοιχείων της ΚΤ, οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων απέκτησαν 141.478 δάνεια από τα πιστωτικά ιδρύματα. Το κόστος απόκτησης των χορηγήσεων που εξασφάλισαν οι συγκεκριμένες εταιρείες ήταν €3.2 δισ., ενώ το συνολικό υπόλοιπο των δανείων βάσει της αξίας της αρχικής σύμβασης από τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων ήταν €16.7 δισ.
Αξίζει να σημειωθεί πως, από το σύνολο των χορηγήσεων, 77.561 δάνεια βρίσκονται στην ΚΕΔΙΠΕΣ, με το συνολικό υπόλοιπο να φτάνει τα €7.5 δισ. Υπενθυμίζεται πως η ΚΕΔΙΠΕΣ είχε αναλάβει το 2018 τη διαχείριση των προβληματικών δανείων της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας.
Κόκκινο το 93% στις εταιρείες
Από το σύνολο των δανείων ύψους €21.4 δισ. που έχουν στα χαρτοφυλάκια τους οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, χορηγήσεις €19.9 δισ. δεν εξυπηρετούνται, τα οποία αποτελούν το 93% των συνολικών δανείων.
Επιπρόσθετα, των 85% των χορηγήσεων είναι τερματισμένες.
Να αναφερθεί πως κόκκινα δάνεια ύψους €17.5 δισ., που αποτελούν το 82% των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έχουν καθυστερήσεις πέραν των 2 χρόνων. Σε σχέση με το σύνολο των δανείων στις εταιρείες, το υπόλοιπο των χορηγήσεων στην ΚΕΔΙΠΕΣ ήταν €6.4 δισ., από τα οποία δάνεια €5.6 δισ. δεν εξυπηρετούνται.
Στο μεταξύ, τέλος Ιουνίου του 2023, το ύψος των ΜΕΔ που είχαν οι εταιρείες ήταν €22.2 δισ., από τα οποία €20.7 δισ. δεν εξυπηρετούνταν.
Σε ένα χρόνο μειώθηκαν κατά €399 εκατ.
Τα προβληματικά δάνεια στις τράπεζες έχουν περιοριστεί στα €1.89 δισ., από τα συνολικά δάνεια που δόθηκαν, ύψους €24 δισ. Τα κόκκινα δάνεια στο σύνολο του δανεισμού αποτελούν το 7.9%.
Σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις τράπεζες ήταν €2.2 δισ. Οι παράγοντες που συνέτειναν στον περιορισμό των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά €399 εκατ. μέσα σε ένα χρόνο στις τράπεζες, οφείλονται σε πέντε παράγοντες. Μεταξύ άλλων, η μείωση επήλθε από τις αποπληρωμές δανείων σε μετρητά, από τις διαγραφές δανείων, από τις μετακινήσεις στην κατηγορία των εξυπηρετούμενων χορηγήσεων λόγω της τήρησης του προγράμματος αποπληρωμής, από τις συναλλαγματικές διακυμάνσεις καθώς και από την αποπληρωμή δανείων μέσων της εξαγοράς δανείων.
Από τον Δεκέμβριο του 2022 μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2023 τα ΜΕΔ στις τράπεζες περιορίστηκαν στα €2.1 δισ., δηλαδή είχαν μειωθεί κατά €180 εκατ.
Από αποπληρωμές δανείων κι ανταλλαγή ακινήτων
Στο μεταξύ, τόσο οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων όσο η ΚΕΔΙΠΕΣ, από την ημέρα που ανέλαβαν τη διαχείριση των χαρτοφυλακίων μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2023, έβαλαν στα ταμεία τους €4.1 δισ. Τα έσοδα τους αποκτήθηκαν μέσω της αποπληρωμής των δανείων, της απόκτησης ακινήτων μετά την αποτυχία της εκποίησης και μετά από συναινετική ανταλλαγή του ακινήτου του δανειολήπτη, έναντι της εξόφλησης του χρέους.
Αναλυτικά, οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων είχαν έσοδα €2.5 δισ., από την αποπληρωμή των δανείων. Επίσης, έλαβαν €376 εκατ. από την απόκτηση ακινήτων μετά από άγονους πλειστηριασμούς, ενώ μέσω της συναινετικής ανταλλαγής των ακινήτων έναντι της εξόφλησης του χρέους είχαν έσοδα €1.2 δισ.
Από το σύνολο των εσόδων, ποσό €1.8 δισ., αφορά την ΚΕΔΙΠΕΣ η οποία έλαβε €1.2 δισ. από την αποπληρωμή δανείων ενώ άλλα €633 εκατ. ήταν αποτέλεσμα απόκτησης ακινήτων μετά από αποτυχημένους πλειστηριασμούς και μετά από ανταλλαγή ακινήτων έναντι της εξόφλησης του χρέους. Στο μεταξύ περί τα τέλη Ιουνίου του 2023 , οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων είχαν έσοδα ύψους €3.3 δισ. από τα οποία το €1.6 δισ. αφορούσε την ΚΕΔΙΠΕΣ.
Εμπλοκή στα νομοσχέδια για διαχειριστές
Τα ανωτέρω στοιχεία στάλθηκαν στη Βουλή μετά από αίτημα των μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών κατά τη συζήτηση του πακέτου των νομοσχέδιων που αφορούν τους διαχειριστές πιστώσεων.
Τα νομοσχέδια εναρμονίζουν την κυπριακή νομοθεσία με ευρωπαϊκή Οδηγία, καθώς η Κομισιόν έχει αποστείλει προειδοποιητική επιστολή στη Δημοκρατία λόγω μη συμμόρφωσης. Κατά τη πρώτη συζήτηση των νομοσχέδιων στην αρμόδια επιτροπή είχαν εκφραστεί κάποιες επιφυλάξεις από τους εμπλεκόμενους φορείς με αποτέλεσμα να αποφασιστεί να υπάρξει νέος γύρος διαβουλεύσεων μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και των αρμόδιων υπηρεσιών. Τα νομοσχέδια θα αποτελέσουν τονέο πλαίσιο για την πώληση και διαχείριση πιστωτικών διευκολύνσεων, εξυπηρετούμενων και μη.
Συγκεκριμένα, θεσπίζεται κοινό πλαίσιο απαιτήσεων για τους αγοραστές και τους διαχειριστές πιστώσεων, οι οποίοι ενεργούν για λογαριασμό αγοραστή αναφορικά με τα δικαιώματα τα οποία απορρέουν από μη εξυπηρετούμενο δάνειο το οποίο λήφθηκε από τραπεζικό ίδρυμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπρόσθετα, μπαίνουν και περιορισμοί και δεν θα είναι επιτρεπτή η πώληση δικαιωμάτων πιστωτή εξυπηρετούμενης σύμβασης σε αγοραστή πιστώσεων από τρίτη χώρα.
Οι διαχειριστές πιστώσεων θα αδειοδοτούνται από την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους καταγωγής τους πριν από την έναρξη των δραστηριοτήτων τους, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, όπως είναι ισχυρές απαιτήσεις διακυβέρνησης και συστήματος ελέγχου, απαιτήσεις καταλληλόλητας ανώτερων διοικητικών στελεχών, καθώς και εφαρμογή κανόνων για την προστασία, δίκαιη και επιμελή μεταχείριση των δανειοληπτών. Επίσης, οι αγοραστές δεν θα αδειοδοτούνται, με εξαίρεση αυτούς που επιλέγουν να διαχειρίζονται οι ίδιοι τα χαρτοφυλάκια τους.
Την ίδια ώρα, περιλαμβάνονται και πρόνοιες με τις οποίες διατηρούνται τα δικαιώματα των δανειοληπτών όταν ένα κόκκινο δάνειο μεταβιβαστεί, σύμφωνα με τις οποίες θα επιβάλλεται ο διορισμός διαχειριστή. Οι αγοραστές πιστώσεων, παρόλο που αδειοδοτούνται από την Κεντρική Τράπεζα (ΚΤ), θα εποπτεύονται για τις υποχρεώσεις τους προς τους δανειολήπτες. Τέλος, σε περίπτωση παραβίασης του νόμου θα τους επιβάλλονται κυρώσεις που θα κυμαίνονται από €1000 μέχρι €250 χιλ., ενώ θα είναι υποχρεωμένοι να λαμβάνουν διορθωτικά μέτρα.
