Από τις 22 Φεβρουαρίου 2024 επανέρχεται η ελάχιστη ποσόστωση της συμμετοχής του αιγοπρόβειου γάλακτος στην παρασκευή του χαλλουμιού Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) στο 25%, μετά την απόφαση που λήφθηκε σε σύσκεψη στο Προεδρικό Μέγαρο για να διατηρηθεί η ποσόστωση στο 19% που είναι σήμερα μέχρι και τις 21 Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχετικό διάταγμα, που θα εκδοθεί πριν το τέλος Ιανουαρίου, θα καθορίζει την ελάχιστη συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος στην παρασκευή του προϊόντος στο 19% την περίοδο μεταξύ 1ης Φεβρουαρίου και 21ης Φεβρουαρίου και ακολούθως την αύξηση της συμμετοχής του αιγοπρόβειου γάλακτος στο 25% και διατήρησή του μέχρι τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, δηλαδή την 31η Ιουλίου 2024.
Περαιτέρω, σύμφωνα με πληροφορίες, εξασφαλίστηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία, με τροποποίηση του ευρωπαϊκού κανονισμού, πενταετής παράταση στην εφαρμογή των προδιαγραφών της ΠΟΠ για συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος στο 50%+. Ο σχετικός κανονισμός αναμένεται να δημοσιευτεί από την Κομισιόν τον Μάρτιο του 2024. Τον περασμένο Οκτώβριο έχει επιτευχθεί πολιτική συμφωνία μεταξύ Κομισιόν και Ευρωκοινοβουλίου, με στόχο την ενίσχυση των γεωγραφικών ενδείξεων και άλλων συστημάτων ποιότητας για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα, καθώς και τη διάδοση της χρήσης τους σε ολόκληρη την ΕΕ. Η συμφωνία θα αποφέρει απτά οφέλη στην αγροτική οικονομία και θα διαφυλάξει τη γαστρονομική κληρονομιά της ΕΕ σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην εν λόγω συμφωνία, κατόπιν ενεργειών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, περιλήφθηκε πρόνοια που δίνει τη δυνατότητα στην κυπριακή πλευρά να παρατείνει, από τον Ιούλιο 2024 στον Ιούλιο του 2029, τη μεταβατική περίοδο για να επιτευχθεί η ελάχιστη συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος στην ΠΟΠ στο 50%+.
Τον Ιούλιο του 2022, στην παρουσία του τότε Υπουργού Γεωργίας και του γενικού διευθυντή του ΚΕΒΕ, τα εμπλεκόμενα σύνολα στην παραγωγή του χαλλουμιού, τυροκόμοι, αγελαδοτρόφοι και αιγοπροβατοτρόφοι, είχαν φτάσει μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις σε μια ιστορική συμφωνία. Αυτή η συμφωνία προνοούσε την προώθηση συγκεκριμένων αλλαγών ήσσονος σημασίας στο πρότυπο παραγωγής του χαλλουμιού που θα διευκόλυναν τη διαδικασία παραγωγής του προϊόντος, την απόσυρση όλων των δικαστικών διαδικασιών που συνδέονταν με την κατοχύρωση του χαλλουμιού και την παραχώρηση αυξήσεων στους παραγωγούς γάλακτος, ώστε η εργασία τους να μην είναι ζημιογόνα.
Η Παγκύπρια Οργάνωση Αγελαδοτρόφων και τυροκομείο απόλυτα ταυτισμένο μαζί της με την ονομασία «Papouis» υπέβαλαν τα αιτήματα τους για τις αλλαγές που ήθελαν να γίνουν στο πρότυπο, οι αλλαγές έγιναν, πήραν και την αύξηση που προβλεπόταν στη συμφωνία αλλά ποτέ δεν απέσυραν τις προσφυγές τους εναντίον της κατοχύρωσης του χαλλουμιού ως ΠΟΠ. Δηλαδή, συνεχίζουν να αθετούν τους όρους της συμφωνίας του Ιουλίου 2022 και, παρά το γεγονός ότι επωφελήθηκαν πλήρως από τις πρόνοιες της συμφωνίας ήτοι αύξηση στην τιμή του αγελαδινού γάλακτος και τροποποίηση των προδιαγραφών της ΠΟΠ (ποσόστωση με αυξημένο αγελαδινό γάλα, σχήμα, μέγεθος, υγρασία, τροποποίηση φυλών αγελάδων, σιτηρέσιο κ.ά.), δεν απέσυραν τις αγωγές κατά της ΠΟΠ.
Αντίθετα, σύμφωνα με πληροφορίες, «χρησιμοποίησαν» τις εν λόγω τροποποιήσεις επί των προδιαγραφών της ΠΟΠ προς ενίσχυση της αγωγής τους για ακύρωση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού, βάσει του οποίου καταχωρήθηκε το χαλλούμι ως προϊόν ΠΟΠ. Δηλαδή, χρησιμοποίησαν τις τροποποιήσεις που οι ίδιοι ζήτησαν και πέτυχαν επί των προδιαγραφών του φακέλου χαλλούμι ΠΟΠ, για να ενισχύσουν τα επιχειρήματά τους στην ακροαματική διαδικασία της προσφυγής. Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την εν λόγω προσφυγή αναμένεται να εκδοθεί στις 21/2/2024. Επιπλέον, έχει διαφανεί ξεκάθαρα ότι η ΠΟΑ, δεν προτίθεται να αλλάξει τη στάση της, καθώς θεωρεί ότι η ακύρωση της ΠΟΠ είναι μονόδρομος για τη διαφύλαξη των συμφερόντων της, δηλαδή τη μέγιστη δυνατή συμμετοχή του αγελαδινού γάλακτος στην παρασκευή του χαλλουμιού ΠΟΠ.
Σημειώνεται ότι τυχόν επιτυχία της προσφυγής τους θα έχει ολέθριες συνέπειες για το προϊόν, την κυπριακή γεωργία και την οικονομία γενικότερα. Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η συμφωνία προέβλεπε την απόσυρση από όλες τις πλευρές, όλων των δικαστικών και διοικητικών διαδικασιών που βρίσκονται σε εξέλιξη και αφορούν άμεσα ή έμμεσα τον φάκελο του χαλλουμιού που προηγήθηκε της ΠΟΠ και τον ευρωπαϊκό κανονισμό ΠΟΠ.
Επωφελήθηκαν οι αγελαδοτρόφοι
Με την προσφυγή της 10ης Ιουλίου 2023 κατά της Κομισιόν, οι προσφεύγουσες Papouis Dairies, Παγκύπριος Οργανισμός Αγελαδοτρόφων (ΠΟΑ), Παγκύπρια Οργάνωση Αγελαδοτρόφων (Λευκωσία), Neomax Sales SRL (Βουκουρέστι, Ρουμανία) και FFF Fine Foods Pty Ltd (Belmore, Αυστραλία) ζητούν από το Γενικό Δικαστήριο να ακυρώσει τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2021/591 1 της Επιτροπής, της 12ης Απριλίου 2021, για την καταχώριση ονομασίας στο μητρώο των προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και των προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων χαλλούμι ΠΟΠ), όπως τροποποιήθηκε με τη δημοσίευση εγκριθείσας συνήθους τροποποίησης των προδιαγραφών προϊόντος προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης ή προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης στον τομέα των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Παράλληλα, ζητούν από το Δικαστήριο να ακυρώσει τη δημοσίευση εγκριθείσας συνήθους τροποποίησης των προδιαγραφών προϊόντος προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης ή προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης στον τομέα των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.
Γιατί ζητούν ακύρωση
Προς στήριξη της προσφυγής τους, οι προσφεύγουσες προβάλλουν τρεις λόγους ακυρώσεως. Με τον πρώτο λόγο προβάλλεται ότι η Κομισιόν υπέπεσε σε διαδικαστικό σφάλμα καθώς και σε πρόδηλο σφάλμα εκτιμήσεως ως προς τη συμβατότητα των προδιαγραφών προϊόντος της ΠΟΠ με τον ευρωπαϊκό κανονισμό, όπως προκύπτει από τις τρεις εγκριθείσες τροποποιήσεις. Υποστηρίζουν ακόμα ότι οι τροποποιημένες προδιαγραφές ΠΟΠ δεν πληρούν τις απαιτήσεις του κανονισμού, καθόσον ο σύνδεσμος μεταξύ της ποιότητας ή των χαρακτηριστικών του προϊόντος και της γεωγραφικής περιοχής, όπως αυτός περιγράφεται στην αίτηση καταχώρισης, έχει εξαλειφθεί.
Με τον δεύτερο λόγο, γίνεται αναφορά για ανεπαρκή έλεγχο από την Επιτροπή της τροποποίησης των προδιαγραφών, η οποία εξαλείφει τον γεωγραφικό σύνδεσμο, όπως αυτός περιγράφεται στην αίτηση καταχώρισης. Σημειώνεται ότι η εγκριθείσα τροποποίηση που δημοσιεύθηκε από την Επιτροπή εξαλείφει τον σύνδεσμο μεταξύ της ποιότητας ή των χαρακτηριστικών του προϊόντος και της γεωγραφικής περιοχής, όπως αυτός περιγράφηκε στην αίτηση καταχώρισης.
Με τον τρίτο λόγο, γίνεται αναφορά για έλλειψη διαπίστωσης, εκ μέρους της Επιτροπής, του μη συνήθους χαρακτήρα της τροποποίησης. Σύμφωνα με τους προσφεύγοντες, η Επιτροπή έπρεπε να διαπιστώσει ότι η εγκριθείσα τροποποίηση δεν ήταν συνήθης αλλά ότι επρόκειτο για τροποποίηση σε ενωσιακό επίπεδο και, ως εκ τούτου, να μην εγκρίνει τη δημοσίευσή της.
