Σημαντικό ποσοστό εταιρειών που χρηματοδοτήθηκαν από μέτρα του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης (ΠΑΑ) και των κοινών οργανώσεων αγοράς (ΚΟΑ) δεν παρουσίασαν την αναμενόμενη βελτίωση στην απόδοση της οικονομικής θέσης και βιωσιμότητάς τους από την υλοποίηση και λειτουργία των επενδύσεων που χρηματοδοτήθηκαν, κατά τα έτη 2007-2016, μέσω των υπό εξέταση επενδυτικών μέτρων του ΠΑΑ και των ΚΟΑ.
Αυτό καταγράφεται σε έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η οποία αξιολογεί το όφελος στον τομέα της γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης από επενδύσεις που χρηματοδοτήθηκαν από μέτρα του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης και των κοινών οργανώσεων αγοράς.
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, ο τομέας της γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης, στον οποίο δραστηριοποιούνται οι εν λόγω εταιρείες, δεν ωφελήθηκε στον αναμενόμενο βαθμό. Η Υπηρεσία παρατήρησε ότι τα οικονομικά στοιχεία που απαιτούνταν με τις αιτήσεις συμμετοχής στα επενδυτικά Μέτρα/ Καθεστώτα του ΠΑΑ και των ΚΟΑ δεν ήταν ομοιόμορφα και σε όλες τις περιπτώσεις μετρήσιμα, με αποτέλεσμα να μην ήταν δυνατή η διενέργεια ικανοποιητικής αξιολόγησης της οικονομικής απόδοσης και βιωσιμότητας των προτεινόμενων επενδύσεων.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εισηγήθηκε όπως ο Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ), σε συνεργασία με τη Διαχειριστική Αρχή του ΠΑΑ και του Εθνικού Προγράμματος Στήριξης Αμπελοοινικού Τομέα (ΕΠΣΑ), να καθορίσει για όλα τα επενδυτικά μέτρα, ομοιόμορφους και μετρήσιμους στόχους για την αξιολόγηση του οικονομικού οφέλους από τις προτεινόμενες επενδύσεις, καθώς επίσης, και τα οικονομικά στοιχεία που πρέπει να υποβάλλονται με τις αιτήσεις συμμετοχής, βάσει των οποίων να καθίσταται δυνατή η σύγκριση με τα αντίστοιχα πραγματικά και η εξαγωγή επαρκούς συμπεράσματος για τη συμβολή των επενδύσεων στην οικονομική απόδοση και βιωσιμότητα των εταιρειών. Η Υπηρεσία εισηγήθηκε, επίσης, όπως ο ΚΟΑΠ και η Διαχειριστική Αρχή του ΠΑΑ και του ΕΠΣΑ, λάβουν μέτρα για την όσο πιο αποδοτική στόχευση των χορηγήσεων και όπως αξιολογούν την οικονομική απόδοση των εταιρειών μετά την υλοποίηση των χρηματοδοτούμενων επενδύσεων τους.
Σύμφωνα με την έκθεση, σημαντικό ποσοστό των 54 εταιρειών που εξετάστηκε ως δείγμα, δεν παρουσίασαν την προβλεπόμενη βελτίωση στην απόδοση της οικονομικής θέσης και βιωσιμότητας τους. Οι 54 εταιρείες συνολικά χρηματοδοτήθηκαν με το ποσό των €19,4 εκατ., για την απόδοση της οικονομικής τους θέσης μετά την υλοποίηση και λειτουργία των επενδύσεων.
Από το έτος χρηματοδότησης, μέχρι το 2020 ή το έτος με τις τελευταίες διαθέσιμες ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις, 12 εταιρείες, στις οποίες καταβλήθηκε συνολικό ποσό ύψους €4,5 εκατ. (23,4% του δείγματος), παρουσίασαν βελτίωση στην οικονομική τους θέση.
Από την άλλη, επτά εταιρείες, στις οποίες καταβλήθηκε συνολικό ποσό ύψους €2,5 εκατ. (13,1% του δείγματος), παρουσίασαν αρνητική απόδοση, 14 εταιρείες, στις οποίες καταβλήθηκε συνολικό ποσό ύψους €4,8 εκατ. (24,9% του δείγματος), δεν παρουσίασαν βελτίωση στην οικονομική τους θέση, 11 εταιρείες, στις οποίες καταβλήθηκε συνολικό ποσό ύψους €4,1 εκατ. (21,1% του δείγματος), δεν παρουσίασαν σταθερή βελτίωση στην οικονομική τους θέση, ενώ για επτά εταιρείες, στις οποίες καταβλήθηκε συνολικό ποσό ύψους €2,3 εκατ. (11,8% του δείγματος), δεν κατέστη δυνατή η αξιολόγηση της οικονομικής θέσης τους λόγω μη υποβολής οικονομικών καταστάσεων στον Έφορο Εταιρειών για όλα ή τα περισσότερα από τα υπό εξέταση έτη.
Επιπλέον, τρεις εταιρείες, στις οποίες καταβλήθηκε συνολικό ποσό ύψους €1,1 εκατ. (5,7% του δείγματος), εκκαθαρίστηκαν ή βρίσκονται υπό διαχείριση και υπό εκκαθάριση.
Επίσης, από τους ελέγχους διαφάνηκε ότι τα αποτελέσματα των τεχνοοικονομικών μελετών που υποβλήθηκαν από εννέα εταιρείες, στις οποίες καταβλήθηκε χρηματοδότηση ύψους €2,5 εκατ. (70% του δείγματος), ήταν υπεραισιόδοξα και ως εκ τούτου οι επιχειρήσεις δεν ωφελήθηκαν στον προβλεπόμενο βαθμό.
Ο γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης του υπουργείου Γεωργίας ανέφερε στην Ελεγκτική Υπηρεσία ότι θεωρεί πολύ χρήσιμα τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την αξιολόγηση των υπό αναφορά 54 εταιρειών, σχετικά με την οικονομική τους θέση, τα οποία, σε μεγάλο βαθμό, συγκλίνουν με τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων του Υπουργείου. Επισήμανε, επίσης, ότι σκοπός των επενδυτικών μέτρων που εφαρμόζουν είναι η συνολική βελτίωση της βιωσιμότητας των εκμεταλλεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της περιβαλλοντικής αναβάθμισης των επιδοτούμενων μονάδων.
Ανέφερε επίσης ότι οι συστάσεις τη Υπηρεσίας θα ληφθούν υπόψη κατά την εκπόνηση του πλάνου αξιολόγησης του Στρατηγικού Σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027 και των ειδικών μελετών, με στόχο την περαιτέρω βελτίωση της εφαρμογής των επενδυτικών παρεμβάσεων, έτσι ώστε να διασφαλίζονται οι καλύτερες δυνατές οικονομικές αποδόσεις των χρηματοδοτούμενων μονάδων.
