Υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Οικονομικών οι νέες προσλήψεις

Το ξεπάγωμα των θέσεων στην κρατική μηχανή θα συνεχίσει να περνά (να εγκρίνεται) από την κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, όμως από τούδε και στο εξής το Υπουργείο Οικονομικών θα έχει από τις αρχές κάθε χρόνου μια ασφαλή εικόνα για τον συνολικό αριθμό των θέσεων που θα αποπαγοποιούνται.

Από το 2017, όταν άλλαξε η διαδικασία σε σχέση με το ξεπάγωμα θέσεων προαγωγής και θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής στην κρατική μηχανή, με τη Βουλή να αποκτά τον τελευταίο λόγο για έγκριση ή απόρριψη των σχετικών προτάσεων, οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν γνωρίζουν συγκεντρωτικά τις πραγματικές ανάγκες σε προσωπικό που έχει κάθε τμήμα.

Εν ολίγοις, τα τελευταία έξι χρόνια κάθε υπηρεσία μεταβαίνει στη Βουλή και ζητά το ξεπάγωμα των θέσεων, ανεξαρτήτως εάν αυτές είναι αναγκαίες και δικαιολογημένες για τη λειτουργία τους.

Τον Ιούλιο του 2017, η Κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη είχε καταθέσει νομοσχέδιο με το οποίο θα απελευθερώνονταν όλες οι θέσεις προαγωγής και παράλληλα θα συνεχιζόταν το μορατορίουμ στις προσλήψεις πρώτου διορισμού. Τότε υπήρχε ο κίνδυνος να μην εγκριθεί το νομοσχέδιο και να αρχίσουν να γίνονται αβέρτα προσλήψεις στην κρατική μηχανή. Για να αποτραπεί αυτό το ενδεχόμενο, ο ΔΗΣΥ στήριξε τροπολογία του ΔΗΚΟ, με την οποία όλα τα αιτήματα για ξεπάγωμα θέσεων θα υποβάλλονταν απευθείας στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, αφήνοντας ουσιαστικά εκτός διαδικασίας το Υπουργείο Οικονομικών.

Τι αλλάζει

Με την πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, από τις αρχές κάθε έτους το Υπουργείο Οικονομικών θα γνωρίζει τον ακριβή θέσεων που θα απαπαγοποιούνται από όλα τα υπουργεία, υπηρεσίες, τμήματα. Αφού διαβουλευθεί με τα υπόλοιπα υπουργεία για τις ανάγκες που έχουν σε προσωπικό, θα είναι σε θέση να γνωρίζει τον συνολικό αριθμό των πρόσθετων θέσεις που πρέπει να αποπαγοποιηθούν.

Οι συγκεκριμένες θέσεις θα εγκρίνονται από το Υπουργικό Συμβούλιο και θα περιλαμβάνονται στον κρατικό προϋπολογισμό.

Αρμόδια πηγή δήλωσε στον «Φ» πως με τη συγκεκριμένη απόφαση ο στόχος είναι να μην υποβάλλονται αδικαιολόγητα αιτήματα στη Βουλή για ξεπάγωμα θέσεων. Παράλληλα, με αυτό τον τρόπο το Υπουργείο Οικονομικών θα ασκεί έλεγχο για τις θέσεις που θα αποπαγοποιούνται.

Αξίζει να σημειωθεί πως, λόγω του μεγάλου αριθμού θέσεων που αποδεσμεύτηκαν τα τελευταία χρόνια, αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο το κρατικό μισθολόγιο. Μέσα στο 2024, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών, το μισθολόγιο θα αγγίξει τα €3.7 δισ., γι’ αυτό στον προϋπολογισμό του 2024 έχουν περιληφθεί μόνο 52 πρόσθετες νέες θέσεις πρώτου διορισμού. Στη διόγκωση του μισθολογίου συνέβαλαν επίσης η αύξηση του ποσοστού απόδοσης της ΑΤΑ και η αποκατάσταση επιδομάτων και άλλων ωφελημάτων στο προσωπικό.

Κυβερνητική πηγή δήλωσε στον «Φ» πως από τους περιορισμούς που θα γίνουν εκτιμάται ότι θα αρχίσει να συρρικνώνεται το κρατικό μισθολόγιο. Προ ημερών, το Υπουργείο Οικονομικών παρέθεσε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία τα τελευταία δύο χρόνια αποδεσμεύτηκαν 723 θέσεις. Συγκεκριμένα, το 2022 ο αριθμός των νέων θέσεων ήταν 238 και φέτος είχαν ενεργοποιηθεί 485 νέες θέσεις πρώτου διορισμού.

Ανεβοκατεβαίνει ο αριθμός

Από το 2012, λόγω των μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης, η Κύπρος είχε την υποχρεώση να προχωρήσει σε μείωση των δημοσίων υπαλλήλων κατά 5 χιλ. Τελικά, ο αριθμός των εργαζομένων μειώθηκε προσωρινά κατά 4.500.

Μετά την έξοδο της χώρας από το μνημόνιο, όμως, ο αριθμός των εργαζομένων άρχισε πάλι να αυξάνεται, γεγονός που οδήγησε και σε αύξηση του κρατικού μισθολογίου.

Αναλυτικά, ο αριθμός των εργαζόμενων στην κρατική μηχανή το 2012 ήταν 52.267, το 2013 οι εργαζόμενοι μειώθηκαν στις 50.590 και το 2014 ο αριθμός τους μειώθηκε περαιτέρω στις 48.709. Εξάλλου το 2015 ο αριθμός των κυβερνητικών ήταν 47.854, το 2016 αυξήθηκε στις 48.100, το 2017 ήταν 48.135. Παράλληλα, το 2018, ο αριθμός των εργαζομένων στο δημόσιο ήταν 48.482, το 2019 ο αριθμός τους αυξήθηκε στις 48.967 ενώ το 2019 ο αριθμός τους μειώθηκε στις 47.533. Το 2020, οι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν 47.611, το 2021 αυξήθηκαν στις 48.124 και το 2022 ο αριθμός τους ανέβηκε στις 48.658, ενώ το πρώτο εξάμηνο του έτους ο αριθμός των εργαζόμενων ήταν 49.295.

Μαζικό ξεπάγωμα 2 χιλιάδων θέσεων

Το περασμένο καλοκαίρι, η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη είχε καταθέσει στη Βουλή αίτημα για ξεπάγωμα περίπου 2 χιλιάδων θέσεων στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Πρόκειται για θέσεις που είχε κληρονομήσει από την προηγούμενη Κυβέρνηση (και περιλήφθηκαν στον προϋπολογισμό του 2023), ωστόσο για το ξεπάγωμα τους δεν συναίνεσε τελικά ο ΔΗΣΥ.

Λίγους μήνες αργότερα, λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας εξαιτίας εξωγενών παραγόντων, η σημερινή Κυβέρνηση αποφάσισε να  αποσύρει το νομοσχέδιο της Κυβέρνησης Αναστασιάδη με το οποίο ζητείτο η κατάργηση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων πρώτου διορισμού. Για το σκοπό αυτό,  ο τέως υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης είχε υπογράψει συμφωνία με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις ΠΑΣΥΔΥ, ΣΕΚ και ΠΕΟ.

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις διαφωνούν με την απόσυρση του νομοσχέδιου, θεωρώντας ότι ανατρέπεται η συμφωνία που είχαν κάνει με τον τέως υπουργό.

Τι υποστήριζαν τότε

Όταν επί προηγουμένης Κυβέρνησης το νομοσχέδιο για κατάργηση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων πρώτου διορισμού συζητείτο στη Βουλή, είχε αναφερθεί από τους τεχνοκράτες του Υπουργείου Οικονομικών ότι από την άρση της απαγόρευσης θα μηδενιζόταν το διοικητικό κόστος για υποβολή αιτημάτων αποδέσμευσης θέσεων από μέρους των αρμοδίων υπηρεσιών και εξέτασής τους από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού (ΤΔΔΠ).

Επιπρόσθετα, είχε λεχθεί πως η κατάργηση του νόμου για την απαγόρευση προσλήψεων ήταν επιβεβλημένη για να προχωρήσει η υλοποίηση της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, καθώς η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας πρέπει να γνωρίζει τις κενές θέσεις, για να προγραμματίζει τις διαδικασίες πλήρωσής τους, όπως είναι η διεξαγωγή γραπτών εξετάσεων, εξεταστικών κέντρων κλπ.

Παράλληλα, είχε λεχθεί πως, πέραν της μείωσης των προσλήψεων έκτακτου προσωπικού, με την κατάργηση του νόμου θα επανερχόταν στην ομαλότητα η κρατική μηχανή, σε σχέση με την οργάνωση και στελέχωση της, με στόχο να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και να προωθηθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Η πρόταση νόμου για προαγωγές

Στο μεταξύ, ενώ αποσύρθηκε το νομοσχέδιο για το ξεπάγωμα των θέσεων πρώτου διορισμού, αύριο θα συζητηθεί στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών η πρόταση νόμου που αφορά τις προαγωγές. Συγκεκριμένα, η πρόταση νόμου προβλέπει ότι το ξεπάγωμα των θέσεων προαγωγής (όχι των προσλήψεων) δεν θα περνά ανά περίπτωση από την κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, όπως γίνεται σήμερα, αλλά θα γίνεται από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ).

Η προηγουμένη Κυβέρνηση είχε διαφωνήσει με την πρόταση νόμου, καθώς υποστήριξε πως η συγκεκριμένη ρύθμιση θα καλυπτόταν από το νομοσχέδιο για την άρση των περιορισμών στις προσλήψεις. Ωστόσο, τώρα που αποσύρθηκε τo νομοσχέδιο, ίσως το υπουργείο να διαφοροποιήσει τη θέση του. Να σημειωθεί πως υπέρ της πρότασης νόμου τάσσονται οι συντεχνίες.