Η πιθανή ανάγκη για επιπλέον κοινωνικά μέτρα κατά της ακρίβειας και των συνεχόμενων πληθωριστικών τάσεων περιλαμβάνονται στους επτά δημοσιονομικούς κινδύνους με τους οποίους πιθανόν να βρεθεί αντιμέτωπη η κυπριακή οικονομία το 2024, σύμφωνα με όσα κακατέθηκαν χθες στο Υπουργικό στο πλαίσιο της έγκρισης του προϋπολογισμού για το 2024.
Στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς έχουν περιληφθεί κονδύλια για ενδεχόμενη λήψη επιπρόσθετων μέτρων. Ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός δήλωσε χθες πως στον προϋπολογισμό περιλαμβάνονται τα υφιστάμενα μέτρα για αντιμετώπιση της ακρίβειας και του πληθωρισμού και επίσης υπάρχουν κονδύλια που θα αξιοποιηθούν για πρόσθετα μέτρα, που θα εξαγγείλει η Κυβέρνηση αφού μελετηθούν.
Οι υπόλοιποι δημοσιονομικοί κίνδυνοι, σχετίζονται με το Ουκρανικό, το ΓεΣΥ και τις αγωγές κατά της Δημοκρατίας:
➢ Συνέχιση ή και επιβολή νέων κυρώσεων στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, με άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου. Οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν τη σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, ο οποίος διαβρώνει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών, με αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και στα έσοδα του κράτους.
➢ Περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων, οδηγώντας σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, με συνεπακόλουθο τη μείωση των κρατικών εσόδων.
➢ Επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από το ΓεΣΥ, κυρίως μέσω μεταφοράς υποχρεώσεων του ΓεΣΥ στον κρατικό προϋπολογισμού ή/και μη ανάληψης υποχρεώσεων που προβλέπεται από το ΓεΣΥ από το σφαιρικό προϋπολογισμό του ΟΑΥ.
➢ Από τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε βάρος της Δημοκρατίας που δύναται να προκύψουν από δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Δικαιοσύνης και αφορούν υποθέσεις σε σχέση με αποφάσεις της Αρχής Εξυγίανσης των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων.
➢ Επιπτώσεις από τυχόν αύξηση των μεταναστευτικών ροών.
➢ Επιβάρυνση των δημόσιων δαπανών λόγω συνεπειών από την κλιματική αλλαγή, όπως φυσικές καταστροφές και ανάγκη για αποζημιώσεις στον γεωργικό τομέα.
Προτεραιότητες
Οι βασικές προτεραιότητες στον προϋπολογισμό του 2024 και στο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο 2024-2026 προβλέπουν όπως το δημοσιονομικό ισοζύγιο διατηρηθεί πλεονασματικό, τη συγκράτηση της απασχόλησης στον Δημόσιο Τομέα και τη μείωση του δημόσιου χρέους μεσοπρόθεσμα.
Επίσης την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής με σημαντική προστιθέμενη αξία, με ιδιαίτερη έμφαση την προώθηση συγχρηματοδοτούμενων έργων και έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης, η προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, η δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικούς τομείς της οικονομίας, και η διατήρηση ενός εύρωστου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ο προϋπολογισμός για το 2024 είναι πλεονασματικός κατά €659 εκατ. ή 2,2% του ΑΕΠ. Ο προϋπολογισμός προβλέπει έσοδα ύψους €13,2 δισ. και συνολικές δαπάνες €11,8 δισ., ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα (εξαιρουμένων των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους) προβλέπεται να διαμορφωθεί στο €1,09 δισ ή 3,6% του ΑΕΠ το 2024.
Συνεχίζει η αβεβαιότητα
Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές, ωστόσο με σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας.
Όπως αναφέρει το Υπουργείο Οικονομικών, μετά την περαιτέρω βελτίωση το 2022, σε σχέση με το 2021, η οικονομία παρουσιάζει επιβράδυνση το 2023, λόγω των σημαντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία και του συνεχιζόμενου πολέμου Ρωσίας- Ουκρανίας, με τον ρυθμό ανάπτυξης να αναμένεται ότι θα επιταχυνθεί και πάλι το 2024-2026.
Με βάση το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να κυμανθεί γύρω στο 2,9% το 2024, ενώ για τα έτη 2025 και 2026 αναμένεται να κυμανθεί στο 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα. Εξάλλου, ο ρυθμός πληθωρισμού για το 2024 προβλέπεται να κυμανθεί στο 2,5%, ενώ για τα έτη 2025 και 2026 προβλέπεται να ανέλθει στο 2%,αντίστοιχα.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί γύρω στο 5,8% του εργατικού δυναμικού το 2024, και ακολούθως το 2025 να περιορισθεί στο 5,3% και το 2026 να μειωθεί περαιτέρω στο 5%. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να σημειώσει βελτίωση τα έτη 2024-2026 και να μειωθεί στο -9,2%, -8,6% και -8 % του ΑΕΠ.
Με βάση τις προκαταρκτικές προβλέψεις, το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης για το 2023 αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό και να κυμανθεί στο 1,9% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με πλεόνασμα ύψους 2,1% το 2022.
Το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται στο 3,3% για το 2023, σε σύγκριση 3,6% του ΑΕΠ τον προηγούμενο χρόνο.
Μεσοπρόθεσμα, η δημοσιονομική θέση προβλέπεται να παραμείνει πλεονασματική με το δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι κατά μέσο όρο γύρω στο 2,1% του ΑΕΠ την περίοδο 2024-2026.
Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε πτωτική πορεία και να περιοριστεί στο τέλος του 2026 στο 60,1%.
