Το Υπουργείο Ενέργειας κοινοποίησε σε εμπλεκόμενους οργανισμούς και φορείς την πρόθεσή του να ετοιμάσει νομοσχέδιο που θα προβλέπει την επιβολή έκτακτου τέλους επί των εσόδων που έχουν ιδιώτες προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, μέσω της μεταβατικής ρύθμισης ανταγωνισμού.

Το τέλος είναι πιθανό να ονομαστεί «τέλος αλληλεγγύης» και η πρόθεση επιβολής του μοιάζει να είναι μία εναλλακτική επιλογή του Υπουργείου Ενέργειας για αξιοποίηση από το Δημόσιο μικρού μέρους των υπερκερδών που θεωρείται ότι πραγματοποιούν παραγωγοί και προμηθευτές ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, μέσω κυρίως της μεταβατικής ρύθμισης.

Η αρχική πρόθεση -επί ημερών διακυβέρνησης Αναστασιάδη- για επιβολή έκτακτης φορολογίας επί των υπερκερδών (ή των απροσδόκητων εσόδων) έμεινε πρόθεση και δεν προωθήθηκε ούτε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, ούτε από τη σημερινή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πράσινο στην ΑΗΚ για ντου στις ΑΠΕ

Φωνές και διαμαρτυρίες

Αν και οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν ότι το Υπουργείο Ενέργειας έχει προχωρήσει δυναμικά τις τελευταίες εβδομάδες ώστε να ολοκληρώσει το νομοσχέδιο για το τέλος αλληλεγγύης, η προώθηση της ρύθμισης προς το Υπουργικό Συμβούλιο και τη Βουλή είναι αμφίβολη σε αυτή τη φάση, λόγω έντονων ενστάσεων που διατυπώνονται παρασκηνιακά από επιχειρηματικούς παράγοντες που δραστηριοποιούνται στις ΑΠΕ και κυρίως αυτούς που συμμετέχουν στην -πολύ κερδοφόρα- μεταβατική ρύθμιση.

Άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι πολύ επιφυλακτική είναι εκ πρώτης και η στάση της ΡΑΕΚ έναντι του τέλους αλληλεγγύης, καθώς εκτιμάται πως η επιβολή του έκτακτου τέλους στους ιδιώτες προμηθευτές ηλεκτρισμού και η ενδεχόμενη αξιοποίηση των εσόδων για μια πολύ μικρή μείωση της μέσης χρέωσης στους καταναλωτές πελάτες της ΑΗΚ Προμήθεια αντίκειται της εναρμονιστικής νομοθεσίας για την ενέργεια αλλά και για τον ανταγωνισμό. Δεν είναι όμως σαφές κατά πόσο η ΡΑΕΚ έχει τοποθετηθεί επίσημα προς το Υπουργείο Ενέργειας, είτε θετικά, είτε αρνητικά. Το πιθανότερο είναι να μεταφέρει η ΡΑΕΚ έντονες επιφυλάξεις για τη νομιμότητα του έκτακτου τέλους επί των εσόδων από την πώληση πράσινης ενέργειας, να προειδοποιήσει για τον κίνδυνο να κριθεί από εσωτερικά και ευρωπαϊκά όργανα ως παράνομη διεπιδότηση (προς την ΑΗΚ Προμήθεια) η επιβολή του εν λόγω τέλους αλλά να επιφυλαχθεί για επίσημη τοποθέτηση όταν ενημερωθεί για το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έρχεται μπόρα για το ρεύμα των μπαταριών

Από την άλλη, δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο τα έσοδα από το έκτακτο τέλος, αν και εφόσον περάσει από τις συμπληγάδες και εγκριθεί από το Υπουργικό και τη Βουλή (αφού τύχει και νομοτεχικής επεξεργασίας από τη Νομική Υπηρεσία), θα καταλήγουν όντως στην ΑΗΚ Προμήθεια, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες. Στο Υπουργείο Ενέργειας μελετώνται και άλλες επιλογές, όπως η αξιοποίηση των εσόδων είτε μόνο προς όφελος των ευάλωτων καταναλωτών (διατίμηση 08), είτε και για άλλους καταναλωτές με προβλήματα στη χρηματοδότηση της ηλεκτροδότησης των νοικοκυριών τους (ενδεχομένως όχι σε νομικά πρόσωπα), ανεξαρτήτως του προμηθευτή με τον οποίο συνεργάζονται.

25 εκατ. ετησίως

Δεν υπάρχει για την ώρα επίσημη πληροφόρηση για το ύψος του τέλους που μελετά το Υπουργείο Ενέργειας, ούτε για τους όρους επιβολής του, τη διάρκειά του, κλπ. Ανεπίσημες πληροφορίες αναφέρουν ότι προκαταρκτικά υπολογίζεται να εισπράσσονται ετησίως περίπου 25 εκατ. ευρώ μέσω του τέλους, τα οποία θα αξιοποιούνται για μείωση της μέσης χρέωσης στους καταναλωτές πελάτες της ΑΗΚ, που υπολογίζονται στο 90-92% του συνόλου των καταναλωτών ηλεκτρισμού στην Κύπρο. Ένα ποσοστό 8-10% των πελατών της ΑΗΚ Προμήθεια (από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ρεύματος) έχουν ήδη μετακινηθεί σε αδειοδοτημένους ιδιώτες προμηθευτές και απολαμβάνουν φθηνότερων χρεώσεων σε ποσοστό περίπου 7-10% σε σχέση με τις χρεώσεις της ΑΗΚ.

Ωστόσο, η έκπτωση αυτή θεωρείται από την πλειοψηφία των παραγόντων της ενέργειας, αλλά και από αρμόδιους κρατικούς λειτουργούς, πολύ μικρή σε σχέση με το πολύ ψηλό κέρδος που εξασφαλίζουν παραγωγοί και προμηθευτές ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, οι οποίοι παράγουν με κόστος 7-8 σεντ την κιλοβατώρα και πωλούν σήμερα γύρω στα 18-20 σεντ, ενώ έως πρόσφατα η τιμή πώλησης ήταν ακόμα ψηλότερη, λόγω αυξημένου κόστους καυσίμου (και ρύπων) της ΑΗΚ.

Μειώσεις από αποφάσεις της ΡΑΕΚ

Πάντως, με πρόσφατη απόφαση της ΡΑΕΚ έχει τεθεί οροφή στα 11 σεντ την κιλοβατώρα σε ό,τι αφορά την πράσινη παραγωγή που αγοράζει η ΑΗΚ από πάρκα ΑΠΕ, αντί του διπλάσιου ή και υπερδιπλάσιου ποσού που πλήρωνε η ΑΗΚ έως πρόσφατα για το ρεύμα από φωτοβολταϊκά (λόγω σύνδεσης της τιμής αγοράς πράσινου ρεύματος με το εκτοξευθέν κόστος καυσίμου της ΑΗΚ). Η οροφή των 11 σεντ δεν ισχύει όμως για όσους συμμετέχουν στη μεταβατική ρύθμιση ανταγωνισμού (διμερή συμβόλαια). Επιπλέον, ακρετοί παραγωγοί που πωλούσαν το ρεύμα τους στην ΑΗΚ, μετακινήθηκαν στην πολύ πιο αποδοτική μεταβατική ρύθμιση, αμέσως μετά την προαναφερθείσα απόφαση της ΡΑΕΚ.

Η απόφαση για τα 11 σεντ εκτιμάται από τη ΡΑΕΚ πως επέφερε μείωση 1,5 σεντ ανά κιλοβατώρα στους πελάτες της ΑΗΚ, ενώ με την πρόσφατη μείωση της ρήτρας καυσίμου υπολογίζεται ότι υπήρξε από τον Ιούλιο πρόσθετη μείωση 2,5 σεντ την κιλοβατώρα.

Πιέσεις από δυο πλευρές προς την Κυβέρνηση για τα υπερκέρδη

Ένα από τα επιχειρήματα όσων αρνούνται κάθε συζήτηση για «τέλος αλληλεγγύης» στην πράσινη ενέργεια αφορά το πολύ μικρό -έως ανεπαίσθητο- ποσοστό μείωσης της χρέωσης των πελατών της ΑΗΚ σε περίπτωση που επιβληθεί το τέλος, αν όντως τα έσοδα από αυτό δεν θα ξεπερνούν τα 25 εκατ. ετησίως. Οι διαφωνούντες υποστηρίζουν ακόμα ότι η επιβολή του τέλους στους ιδιώτες προμηθευτές -σε συνδυασμό με την πρόθεση του υπουργείου να αξιοποιείται μόνο από την ΑΗΚ Προμήθεια το ρεύμα από τα μελλοντικά συστήματα αποθήκευσης- συνιστά προσπάθεια εξουδετέρωσης των ενεργειακών επιχειρήσεων και στρέβλωσης του ανταγωνισμού, υπέρ της ΑΗΚ.

Από την άλλη, η Κυβέρνηση τελεί υπό συνεχή πίεση κομμάτων και οργανώσεων καταναλωτών και άλλων φορέων, ώστε να επιβληθεί κάποιου είδους φορολογία επί των αναμφισβήτητων, όπως θεωρούν, υπερκερδών πολλών εταιρειών ΑΠΕ και να αξιοποιηθούν τα έσοδα είτε για στήριξη ευάλωτων καταναλωτών, είτε για άλλα υποστηρικτικά μέτρα, δεδομένου του πληθωρισμού και της παρατεταμένης ακρίβειας στον ηλεκτρισμό, μέρος της οποίας οφείλεται και στην αυξανόμενη διείσδυση φωτοβολταϊκών στην παραγωγή, η οποία καθιστά εν μέρει ακόμα πιο δαπανηρή την παραγωγή ενέργειας από συμβατικές μονάδες της ΑΗΚ. Η πλευρά όσων διεκδικούν επιβολή έκτακτης φορολογίας ή τέλους επικαλείται ανάλογα μέτρα που επέτρεψε σε χώρες μέλη της η ΕΕ, ιδιαίτερα στη φάση της πρωτοφανούς ενεργειακή κρίσης μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, όταν τα κέρδη των παραγωγών και προμηθευτών ενέργειας -από συμβατικά καύσιμα αλλά κυρίως από ΑΠΕ- εκτοξεύτηκαν και οδήγησαν εκατομμύρια καταναλωτές στην ενεργειακή φτώχεια ή στα πρόθυρά της.

 – Πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν ότι ιδιώτες παράγοντες της ενέργειας έχουν προβεί σε παραστάσεις προς το Προεδρικό, ζητώντας να παρέμβει για να μην προχωρήσει η ετοιμασία του νομοσχεδίου από το Υπουργείο Ενέργειας.