Μαξιλαράκι κεφαλαίων για δύσκολες ώρες υποχρεούνται να δημιουργούν οι τράπεζες, μέσα από εκδόσεις ομολόγων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, για να καλύψουν τις αυξημένες κεφαλαιακές ανάγκες, γνωστές ως MREL, μέχρι το τέλος του 2025.

Για τον λόγο αυτό, οι κυπριακές τράπεζες βγήκαν στις αγορές το 2023 με εκδόσεις ομολόγων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, τα οποία κινούνται μεταξύ χρεογράφου και μετοχής, για να καλύψουν τις αυξημένες κεφαλαιακές ανάγκες, καθώς βρίσκονται υπό τη συνεχή πίεση των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών για να εφαρμόσουν όσα προβλέπει η κοινοτική οδηγία για την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων.

H Tράπεζα Κύπρου βγήκε στις αγορές στις 18 Ιουλίου 2023 και η Ελληνική νωρίτερα, στις 8 Μαρτίου 2023, με στόχο να εναρμονιστούν με τις εποπτικές απαιτήσεις, ειδικά σε μια περίοδο που θεωρήθηκε ευνοϊκή για τις τράπεζες, λόγω των κινήσεων που έχουν γίνει για βελτίωση των ισολογισμών τους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Fitch: Βελτιώνεται το πιστωτικό προφίλ των κυπριακών τραπεζών

Πάντως, τα επιτόκια με τα οποία δανείστηκαν οι κυπριακές τράπεζες δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν φθηνά, καθώς το κόστος ισούται με το επιτόκιο που δανείζεται ένας ιδιώτης για να πάρει καταναλωτικό δάνειο ή μπορεί και να το ξεπερνά.

Για την Τράπεζα Κύπρου, το  ομόλογο εκδόθηκε στην ονομαστική του αξία και έπιασε ετήσιο σταθερό επιτόκιο ύψους 7,375%. Για την Ελληνική Τράπεζα, τo ομόλογο εκδόθηκε στην ονομαστική του αξία και φέρει σταθερό ετήσιο επιτόκιο ύψους 10,25%. Φυσικά, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι δημιουργήθηκε ένα περιβάλλον συνεχώς αυξανόμενων επιτοκίων, αφού η ΕΚΤ έχει προχωρήσει από πέρυσι τον Ιούλιο σε σωρευτική αύξηση των επιτοκίων κατά 4%, για να αντιμετωπίσει τον υψηλό πληθωρισμό, με αποτέλεσμα και οι τράπεζες να προχωρούν σε ακριβές εκδόσεις ομολόγων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior preferred bonds).

Διασφάλιση καταθετών και φορολογουμένων

Οι κινήσεις για εκδόσεις αφορούν την ελάχιστη απαίτηση ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων, που ορίζει το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (SRB), στο πλαίσιο της εμβάθυνσης της τραπεζικής ενοποίησης στην Ευρωζώνη. Πρόκειται, δηλαδή, για επιπλέον κεφαλαιακές απαιτήσεις, οι οποίες στόχο έχουν να διασφαλίσουν τους καταθέτες και έρχονται να προστεθούν στο μαξιλάρι που ζητά ο Ενιαίος Μηχανισμός Σταθερότητας (SSM), με στόχο να προστατέψει τους μετόχους των τραπεζών στην Ευρωζώνη.

Οι τράπεζες πρέπει να έχουν στο παθητικό τους μια κατηγορία τίτλων, οι οποίοι θα έχουν μεν τα χαρακτηριστικά ομολόγου, αλλά αυτόματα θα διαγράφονται – απομειώνονται – και θα μετατρέπονται σε μετοχικό κεφάλαιο όταν ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας θα υποχωρεί κάτω από ένα ελάχιστο όριο. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει διευρυνθεί το πλαίσιο των ελάχιστων εποπτικών απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (Minimum Requirement of Own Funds and Eligible Liabilities – MREL).

Σύμφωνα με τη σχετική Οδηγία, οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί και στην Κύπρο είναι υποχρεωμένοι να προχωρήσουν στην έκδοση ομολόγων, σύμφωνα με την υποχρέωση MREL, με στόχο έναν δείκτη συνολικής κεφαλαιακής επάρκειας ύψους 22% – 25% μέχρι το τέλος του 2025, σύμφωνα και με τις οδηγίες του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης (SRB).

Εκδόσεις Κύπρου και Ελληνικής

Η Τράπεζα Κύπρου βγήκε επιτυχώς με έκδοση και τιμολόγηση ομολόγου υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας ύψους 350 εκατ. την Τρίτη, μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Έκδοσης Μεσοπρόθεσμων Ομολογιακών Δανείων (EMTN Programme) της. Όπως ανακοινώθηκε επισήμως, το ομόλογο εκδόθηκε στην ονομαστική του αξία και έπιασε ετήσιο σταθερό επιτόκιο ύψους 7,375%, το οποίο θα καταβάλλεται ετησίως αναδρομικά, μέχρι την ημερομηνία πρόωρης εξόφλησης στις 25 Ιουλίου 2027.

Όπως ενημέρωσε η τράπεζα, το ομόλογο λήγει στις 25 Ιουλίου 2028, ωστόσο η Κύπρου έχει το δικαίωμα πρόωρης εξόφλησης, νοουμένου ότι πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις (περιλαμβανομένης της λήψης των απαραίτητων εποπτικών εγκρίσεων), όπως ορίζονται στους όρους και προϋποθέσεις.

Η συναλλαγή βελτιώνει τον δείκτη Ελάχιστης Απαίτησης Ιδίων Κεφαλαίων και Επιλέξιμων Υποχρεώσεων (MREL ratio) της Τράπεζας σε 24.26% των σταθμισμένων περιουσιακών στοιχείων και σε 11.24% του δείκτη μόχλευσης μέτρου συνολικού ανοίγματος (Leverage Ratio Exposure, LRE), συμβάλλοντας σημαντικά στην επίτευξη της τελικής απαίτησης ύψους 24.35% των σταθμισμένων περιουσιακών στοιχείων και 5.91% του δείκτη μόχλευσης μέτρου συνολικού ανοίγματος, με την οποία η τράπεζα πρέπει να συμμορφωθεί μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2025.

Στις 8 Μαρτίου 2023, η Ελληνική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι έχει εκδώσει με επιτυχία νέο ομόλογο ύψους €200 εκατ., μειωμένης εξασφάλισης (Tier 2 Subordinated), στα πλαίσια του Προγράμματος EMTN. To ομόλογο εκδόθηκε στην ονομαστική του αξία και φέρει σταθερό ετήσιο επιτόκιο ύψους 10,25%. Η ημερομηνία λήξης του ομολόγου είναι η 14η Ιουνίου 2033, με δυνατότητα ανάκλησης στην ονομαστική του αξία για περίοδο τριών μηνών, αρχίζοντας από τις 14 Μαρτίου 2028.

Η έκδοση του ομολόγου ενισχύει περαιτέρω την κεφαλαιακή δομή της τράπεζας και αναμένεται να αυξήσει το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας του ομίλου από 20,6% στις 31 Δεκεμβρίου 2022 σε αναπροσαρμοσμένο δείκτη ύψους 24,1%. Το ομόλογο αναμένεται να πληροί τα κριτήρια για την ελάχιστη απαίτηση ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (MREL) της τράπεζας και συνάδει με τη στρατηγική χρηματοδότησης της.

Με απλά λόγια το νέο περιβάλλον

Το νέο θεσμικό πλαίσιο της Ευρώπης για τις τράπεζες, που διαμορφώθηκε μετά τα διδάγματα από τη μεγάλη οικονομική κρίση, βασίζεται σε μια βασική αρχή. Οι τράπεζες πρέπει να έχουν ανά πάσα στιγμή στην άκρη κάποια κεφάλαια που έχουν δανεισθεί από επενδυτές, τα οποία θα κλειδωθούν και θα χρησιμοποιηθούν για να καλυφθούν τα ελλείμματά τους, αν χρειασθεί να τεθούν σε εξυγίανση (εκκαθάριση) ή να εφαρμόσουν κάποιο σχέδιο ανάκαμψης.

Στόχος αυτού του πλαισίου είναι να μην χρειασθεί στο μέλλον να ανακεφαλαιοποιηθούν τράπεζες με βάρη που θα πέσουν στους φορολογούμενους, όπως έγινε στην περίπτωση της Ελλάδας ή μέσω των καταθετών, μετόχων και κατόχων αξιογράφων, όπως έγινε στην περίπτωση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος. Έτσι, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να εκδίδουν τίτλους που έχουν δύο όψεις.

Όσο όλα πηγαίνουν καλά, οι επενδυτές που αγοράζουν ομόλογα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας λαμβάνουν τόκους, σαν να επρόκειτο για κανονικά ομόλογα. Όμως, αν υπάρξει πρόβλημα στην τράπεζα και χρειασθεί να οδηγηθεί σε εκκαθάριση ή να εφαρμόσει σχέδιο ανάκαμψης, αυτά τα ομόλογα αντιμετωπίζονται σαν ένα κεφάλαιο που δεσμεύεται για την κάλυψη ζημιών. Για αυτό τον λόγο και θεωρούνται τίτλοι υψηλού κινδύνου, που εκδίδονται με αντίστοιχα υψηλά επιτόκια.