Έως το βράδυ χθες δεν υπήρχε επίσημα επιβεβαιωμένη αιτία για την πρωτοφανή ολική σβέση ηλεκτρκής ενέργειας σε μεγάλες περιοχές της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, που προκάλεσε για πολλές ώρες χάος στις δύο χώρες και επηρέασε και πολλές περιοχές στη Γαλλία, ακόμα και στο Βέλγιο, σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας υπέστη απώλεια 15 γιγαβάτ (15 χιλιάδες μεγαβάτ) παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε πέντε δευτερόλεπτα, που ισοδυναμεί με απώλεια του 60% της εθνικής ζήτησης.
Το Υπουργείο Εσωτερικών της Ισπανίας κήρυξε κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης, αναπτύσσοντας 30.000 αστυνομικούς σε όλη τη χώρα, για να διατηρήσουν την τάξη.
Μέχρι αργά χθες βράδυ η ηλεκτροδότηση δεν είχε αποκατασταθεί πλήρως, αλλά στην Ισπανία γίνονταν αναφορές για ηλεκτροδότηση περίπου του 60% της χώρας. Σε περιοχές της Ισπανίας (Καταλονία, Αραγονία, Χώρα των Βάσκων, Γαλικία, Αστούρια, Ναβάρρα, Καστίλλη, Λεόν, Εξτρεμαδούρα και Ανδαλουσία) και σε μεγάλο μέρος της Πορτογαλίας είχε αρχίσει η επανασύνδεση στο ηλεκτρικό δίκτυο από τις 5 το απόγευμα, όμως δεν είχε διευκρινιστεί αν αυτό οφειλόταν σε αποκατάσταση του προβλήματος που προκάλεσε την τεράστιας έκτασης και διάρκειας διακοπή της ηλεκτροδότησης ή σε ενεργοποίηση εφεδρικών μονάδων και γεννητριών ή αποκλειστικά σε εισαγωγή ηλεκτρισμού μέσω διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες (π.χ. Γαλλία και Μαρόκο). Για παροχή βοήθειας από τις δύο χώρες έκανε λόγο ψες ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ.
Κατά πλειοψηφία φωτοβολταϊκά και αιολικά
Ένας από τους παράγοντες που θα εξεταστούν είναι το ποσοστό διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μείγμα παραγωγής την ώρα της κατάρρευσης του ηλεκτρικού συστήματος. Όπως δημοσιεύτηκε, λίγο πριν το μπλακ άουτ στην Ισπανία, το ηλεκτρικό σύστημα λειτουργούσε με ενέργεια από ΑΠΕ σε ποσοστό κοντά στο 80%. Η ενέργεια από φωτοβολταϊκά συστήματα ήταν στο 61% και από αιολικά πάρκα 12%, ενώ ένα άλλο ποσοστό 5% παραγόταν από ηλιοθερμικά πάρκα. Από πυρηνικά εργοστάσια παραγόταν το 11,5% της ηλεκτρικής ενέργειας στο ισπανικό σύστημα εκείνη την ώρα και περίπου 3.5% από φυσικό αέριο.
Ένα θέμα που θα εξεταστεί είναι κατά πόσο η μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα την κρίσιμη στιγμή μιας βλάβης ή μιας ασυνήθιστης συμπεριφοράς στο δίκτυο έκανε πιο δύσκολη την εξισορρόπηση του συστήματος και τον συγχρονισμό μονάδων παραγωγής.
Οργίασε η συνωμοσιολογία
Οι αρχικές πληροφορίες, κυρίως μέσω της κοινωνικής δικτύωσης, που απέδιδαν το μπλακ άουτ σε κυβερνοεπίθεση δεν επιβεβαιώθηκαν από κυβερνητικές υπηρεσίες στις δύο χώρες.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ κάλεσε τον κόσμο να μην δίνει πίστη σε εικασίες, ενώ ο ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο δήλωσε ότι δεν υπάρχει «καμία ένδειξη» για κυβερνοεπίθεση.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα δήλωσε αργά το απόγευμα χθες ότι δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει «σε αυτό το στάδιο» ότι το μπλακάουτ στην Ισπανία και την Πορτογαλία ήταν αποτέλεσμα κυβερνοεπίθεσης.
Επίσης, η εκ των αντιπροέδρων της Κομισιόν, Τερέσα Ριμπέρα, δήλωσε ότι δεν υπάρχει τίποτα που να υποδηλώνει κάποιου είδους σκόπιμη ενέργεια, όπως θα ήταν π.χ. μια κυβερνοεπίθεση.
Ωστόσο, έως αργά χθες οι επίσημοι φορείς σε Ισπανία και Πορτογαλία, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δήλωναν πως η εξέταση των αιτιών του χθεσινού πολύ σοβαρού περιστατικού συνεχίζεται, χωρίς να αποκλείεται ο,τιδήποτε.
Αυτό που φαίνεται να είναι βέβαιο είναι πως το όποιο πρόβλημα παρουσιάστηκε (στη 1.30 μετά το μεσημέρι, ώρα Κύπρου) «μεταδόθηκε» και σε άλλες διασυνδεδεμένες χώρες. Ο διαχειριστής μεταφοράς του δικτύου της Πορτογαλίας (REN) ήταν η μόνη επίσημη Αρχή που δημοσιοποίησε συγκεκριμένη θέση της ως προς την πηγή του προβλήματος που οδήγησε σε ολική σβέση.
Σύμφωνα με τον REN, η διακοπή που έπληξε την Πορτογαλία προκλήθηκε από σφάλμα ή βλάβη στο ισπανικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, που σχετίζεται με ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο». Σύμφωνα με τον REN, λόγω ακραίων διακυμάνσεων της θερμοκρασίας στην Ισπανία, υπήρξαν «ανώμαλες ταλαντώσεις» σε γραμμές πολύ υψηλής τάσης, που προκάλεσαν ανισορροπία στην ηλεκτρική τάση και αδυναμία συγχρονισμού των μονάδων.
Από ισπανικής πλευράς, γινόταν αναφορά από αρμόδιους φορείς ότι το πρόβλημα ξεκίνησε από δυσλειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης με τη Γαλλία.
Όπως έγραψε ο Guardian, ο Georg Zachmann, ανώτερος συνεργάτης στο Bruegel, ενός think tank στις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι το σύστημα είχε υποστεί «αλυσιδωτές αποσυνδέσεις σταθμών παραγωγής ενέργειας» -συμπεριλαμβανομένης μιας στη Γαλλία- όταν η συχνότητα του δικτύου έπεσε κάτω από το ευρωπαϊκό πρότυπο των 50Hz.
Άγνωστο πότε
Αν και η επαναφορά της ηλεκτροδότησης μεγάλων περιοχών είχε αρχίσει από χθες το απόγευμα, ήταν συγκρουόμενες οι πληροφορίες και ως προς τον χρόνο που θα καταστεί δυνατή η πλήρης επίλυση του προβλήματος. Κάποιες πληροφορίες μιλούσαν για μερικές ώρες (δηλαδή έως τα ξημερώματα της Τρίτης) ενώ άλλες πληροφορίες έκαναν λόγο για 7-8 μέρες!
Πρωτοφανής ταλαιπωρία
Η παρατεταμένη και εκτεταμένη διακοπή της ηλεκτροδότησης μετέτρεψε σε χαώδη τη ζωή στις περιοχές που επηρεάστηκαν. Τρένα και τραμ ακινητοποιήθηκαν, η κυκλοφορία αυτοκινήτων ξεχαρβαλώθηκε λόγω της απενεργοποίησης των φώτων τροχαίας, εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν κυριολεκτικά στη μέση του δρόμου ή στις ράγες τρένων ή στερήθηκαν βασικών υπηρεσιών, όπως τα κινητά τηλέφωνα, η σύνδεση με το διαδίκτυο και η χρήση ηλεκτρικών – ηλεκτρονικών συσκευών.
Σοβαρές συνέπειες υπήρξαν και στις αερομεταφορές, καθώς επηρεάστηκαν οι αφίξεις και οι αναχωρήσεις σε ορισμένα μεγάλα αεροδρόμια, όπως της Λισαβόνας, της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης.
Πολλά προβλήματα προκλήθηκαν και στο λιανικό εμπόριο και ευρύτερα στις συναλλαγές, καθώς διακόπηκε η δυνατότητα πληρωμών με κάρτες και προκλήθηκαν τεράστιες ουρές σε Αυτόματες Ταμειακές Μηχανές.
Έως χθες το βράδυ δεν υπήρξαν επίσημες ανακοινώσεις από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς Ρυθμιστών και Διαχειριστών Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
ΣΑΝΤΣΕΘ – Όχι εικασίες, δεν ξέρουμε τι συνέβη
Η αιτία που προκάλεσε το μαζικό μπλακ άουτ στην Ισπανία είναι προς το παρόν άγνωστη, δήλωσε ο χθες βράδυ ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ σε συνέντευξη Τύπου, ζητώντας να μη γίνονται εικασίες.
«Καμία αιτία δεν μπορεί να αποκλειστεί αυτή τη στιγμή», πρόσθεσε ο Ισπανός πρωθυπουργός, ο οποίος χαρακτήρισε «κρίσιμη» την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι τηλεπικοινωνίες, ζητώντας φειδώ στη χρήση των κινητών τηλεφώνων, προτρέποντας το κοινό να χρησιμοποιεί τηλέφωνα μόνο για σύντομες κλήσεις και την απαραίτητη επικοινωνία έως ότου το σύστημα επανέλθει πλήρως.
Ο Σάντσεθ πρόσθεσε ότι θα υπάρξει αυξημένη παρουσία δυνάμεων ασφαλείας στους δρόμους.
Ειδική αναφορά έκανε ο πρωθυπουργός της Ισπανίας στη σημασία του να βασίζoνται οι πολίτες μόνο στα επίσημα κανάλια πληροφόρησης και να μην δίνουν βάση σε σενάρια και εικασίες σχετικά με την αιτία του μπλακ άουτ.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός επιβεβαίωσε ότι η ηλεκτροδότηση έχει αποκατασταθεί σε ορισμένες περιοχές στη βόρεια και νότια Ισπανία «χάρη στη βοήθεια από τη Γαλλία και το Μαρόκο».
Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι τα νοσοκομεία λειτουργούν και ότι τα λιμάνια της χώρας δεν έχουν αναφέρει κάποιο περιστατικό. Ωστόσο, η εναέρια κυκλοφορία έχει μειωθεί, η δε κυκλοφορία των τρένων έχει διακοπεί για λόγους ασφαλείας.
