Καθώς ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ–Κίνας αναζωπυρώνεται, επανέρχεται στο προσκήνιο το ενδεχόμενο η Κίνα να ενεργοποιήσει ένα οικονομικό όπλο με δυνητικά σοβαρές συνέπειες για τις Ηνωμένες Πολιτείες: τη μαζική πώληση αμερικανικών κρατικών ομολόγων, μια στρατηγική που έχει χαρακτηριστεί ως «πυρηνική επιλογή».
Η απειλή αυτή συζητείται εδώ και χρόνια στις διεθνείς χρηματαγορές, όμως η πρόσφατη επιβολή δασμών 145% από τον Ντόναλντ Τραμπ σε κινεζικές εισαγωγές και η σιγή του Πεκίνου για τα επόμενα βήματα εντείνουν τις ανησυχίες.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία Ιανουαρίου 2025, η Κίνα κατέχει περί τα 761 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικό κρατικό χρέος. Ο Robin Brooks του Brookings Institution εκτιμά ότι το συνολικό ποσό αγγίζει το 1 τρισ. δολάρια, εάν συνυπολογιστούν και έμμεσες επενδύσεις μέσω ευρωπαϊκών χαρτοφυλακίων.
Οικονομική πίεση με παγκόσμιες επιπτώσεις
Η εκποίηση ομολόγων σε μεγάλη κλίμακα θα μπορούσε να ρίξει τις τιμές, να εκτοξεύσει τις αποδόσεις και να αυξήσει σημαντικά το κόστος δανεισμού για τις ΗΠΑ, με άμεσες επιπτώσεις στη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Ωστόσο, μια τέτοια ενέργεια δεν θα ήταν χωρίς κόστος για το Πεκίνο. Ο Mark Williams της Capital Economics επισημαίνει πως «θα ήταν σαν να πετάς μια χειροβομβίδα σε κάποιον που κάθεται απέναντί σου – μόνο που το τραπέζι είναι μικρό».
Η Κίνα διαθέτει άνω των 3 τρισ. δολαρίων σε περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια, κυρίως μέσω κρατικών τραπεζών και επενδυτικών οχημάτων. Μια απότομη πώληση θα οδηγούσε σε αποδυνάμωση του δολαρίου, επηρεάζοντας αρνητικά την αξία των υπολοίπων αποθεμάτων της ίδιας της Κίνας.
Νομισματικοί περιορισμοί και επενδυτικά διλήμματα
Εάν τα έσοδα από την πώληση ομολόγων επαναπατρίζονταν, το γιουάν θα ενισχυόταν, πλήττοντας τις κινεζικές εξαγωγές. Παράλληλα, δεν υπάρχουν άμεσα εναλλακτικές επενδυτικές επιλογές αντίστοιχης ασφάλειας και ρευστότητας με τα αμερικανικά ομόλογα.
Τα ομόλογα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας δεν προσφέρουν την ίδια απόδοση, ενώ το ευρώ δεν έχει ακόμη υποκαταστήσει το δολάριο ως το κυρίαρχο αποθεματικό νόμισμα.
Έμμεσες κινήσεις στις ασιατικές ώρες
Παρότι δεν υπάρχουν επίσημες ανακοινώσεις, παρατηρητές επισημαίνουν κινήσεις που ενδέχεται να υποδεικνύουν δοκιμαστική εκποίηση. Την εβδομάδα που οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν νέους δασμούς, η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου αυξήθηκε από 4,1% σε 4,5%, κυρίως κατά τη διάρκεια των ασιατικών συναλλαγών.
Η Κίνα μπορεί να αξιοποιήσει πλατφόρμες όπως οι BrokerTec και CME Globex για να προβεί σε πράξεις χαμηλής ρευστότητας, προκαλώντας υπερβολικές κινήσεις στην αγορά χωρίς να χρειάζεται επίσημη ανακοίνωση – μια στρατηγική «υποδόριας» πίεσης.
Το κρυφό μέτωπο των ενυπόθηκων τίτλων
Πέραν των κρατικών ομολόγων, το Πεκίνο διατηρεί σημαντική έκθεση και στην αγορά ενυπόθηκων στεγαστικών τίτλων (MBS). Σύμφωνα με τα στοιχεία, μέχρι τον Ιανουάριο του 2025, οι ξένες χώρες διακρατούσαν 1,32 τρισ. δολάρια σε MBS, με Κίνα, Ιαπωνία και Ταϊβάν στις πρώτες θέσεις.
Η πώληση αυτών των τίτλων θα μπορούσε να οδηγήσει σε άνοδο των επιτοκίων στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ, επηρεάζοντας αρνητικά την αγορά κατοικίας και την καταναλωτική ζήτηση.
Ο Guy Cecala της Inside Mortgage Finance αναφέρει: «Αν η Κίνα ήθελε να μας πλήξει σοβαρά, θα μπορούσε να ξεφορτωθεί MBS. Είναι απειλή; Ναι, είναι».
Ψυχρός πόλεμος χαμηλής έντασης
Η ουσία της απειλής δεν βρίσκεται μόνο σε μια ενδεχόμενη μαζική εκποίηση, αλλά στην αβεβαιότητα που δημιουργείται γύρω από αυτή. Η διατήρηση της απειλής σε χαμηλό αλλά σταθερό επίπεδο ενισχύει τη γεωπολιτική πίεση χωρίς να προκαλεί ανοιχτή ρήξη.
Το παιχνίδι ισχύος έχει μεταφερθεί: από τους δασμούς και τις εξαγωγές, στο κόστος δανεισμού και τη ρευστότητα των αγορών. Και η Κίνα, κρατώντας ένα κρίσιμο εργαλείο στα χέρια της, μπορεί να μην χρειαστεί να το χρησιμοποιήσει – αρκεί να συνεχίσει να υπενθυμίζει την ύπαρξή του.
