Μαύρη επέλαση, αντί πράσινης μετάβασης

Η γερμανική μη κυβερνητική οργάνωση Urgewald, σε συνεργασία με περισσότερες από 50 άλλες οργανώσεις σε όλο τον κόσμο, δημοσίευσαν στις 15 Νοεμβρίου την έκθεση Global Oil & Gas Exit List (GOGEL) για το 2023, για τις δραστηριότητες και τους σχεδιασμούς 1.623 εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ανακάλυψη, εξόρυξη, επεξεργασία, εμπορία υδρογονανθράκων και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.

Η GOGEL είναι μια δημόσια βάση δεδομένων που παρέχει λεπτομερή ανάλυση των δραστηριοτήτων των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου παγκοσμίως. Πρόκειται σε γενικές γραμμές για ένα παρατηρητήριο των επενδύσεων στην εμπορική εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου, το οποίο στηρίζουν οργανώσεις ταγμένες υπέρ της δραστικής μείωσης ή κατάργησης των γεωτρήσεων και της παραγωγής υδρογονανθράκων, προκειμένου να περιοριστούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και να κρατηθεί ζωντανός ο στόχος του περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από 1,5 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, έως τα τέλη του 21ου αιώνα. Στόχος που ήδη για πολλούς επιστήμονες θεωρείται ανέφικτος.

Τα στοιχεία που αξιοποιούνται για τον ετήσιο κατάλογο GOGEL αντιπροσωπεύουν το 95% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Γέφυρα προς το χάος

Η έκθεση GOGEL για το 2023 κρίνεται ως απογοητευτική για όσους εξακολουθούν να ελπίζουν σε μετριασμό των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, μέσω του περιορισμού της χρήσης υδρογονανθράκων. Σύμφωνα με την έκθεση, το 96% των μεγαλύτερων 700 εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην αναζήτηση, άντληση και εμπορία φυσικού αερίου και πετρελαίου συνεχίζουν την αναζήτηση και αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων.

Στην έκθεση αναφέρεται επίσης ότι 1.023 εταιρείες σχεδιάζουν επενδύσεις για νέους τερματικούς σταθμούς υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG plants), αγωγούς μεταφοράς ή σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με χρήση αερίου. Δηλαδή, ένας τεράστιος αριθμός εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη παραγωγή και πώληση ενέργειας παραμένουν προσηλωμένες στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, παρά τις διακηρύξεις κρατών, οργανισμών και επιχειρήσεων υπέρ της απανθρακοποίησης της ενέργειας.

«Το μέγεθος των σχεδιασμών επέκτασης του κλάδου εκμετάλλευσης υδρογοναθράκων είναι πραγματικά τρομακτικό», αναφέρει στην ιστοσελίδα του GOGEL ο Nils Bartsch, επικεφαλής της ΜΚΟ Urgewald, με συμμετοχή στις εργασίες και τις εκθέσεις της GOGEL.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι αντί οι ενεργειακές εταιρείες να προωθήσουν δραστική μείωση της παραγωγής και χρήσης πετρελαίου και φυσικού αερίου, ώστε να παραμείνει ζωντανός ο στόχος για μικρότερη αύξηση της θερμοκρασίας από 1,5 βαθμό κελσίου, συνεχίζουν απτόητες τις επενδύσεις τους «κτίζοντας μια γέφυρα προς το κλιματικό χάος».

Ποιες ξοδεύουν τα περισσότερα

Η βάση δεδομένων GOGEL επισημαίνει στο πλαίσιο της δημοσίευσης της έκθεσης για το 2023 ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) αποφάνθηκε το 2021 ότι οι έρευνες και οι γεωτρήσεις για νέα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι αχρείαστες πλέον και καθυστερούν την ενεργειακή μετάβαση. Παρά την επισήμανση του ΙΕΑ, όμως, από το 2021, σύμφωνα με την GOGEL, οι ετήσιες δαπάνες της βιομηχανίας υδρογονανθράκων αυξήθηκαν πάνω από 30%. Και πιθανότατα θα αυξηθούν περισσότερο τα επόμενα χρόνια.

Τα τελευταία 3 χρόνια, αναφέρεται στην έκθεση, οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου που παρακολουθούνται από την GOGEL ξόδεψαν συνολικά 170,4 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανακάλυψη νέων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η GOGEL απαριθμεί 384 εταιρείες των οποίων η μέση κεφαλαιουχική δαπάνη για εξερεύνηση ξεπέρασε τα 10 εκατομμύρια δολάρια μεταξύ 2021 και 2023. Οι 7 εταιρείες με τις μεγαλύτερες δαπάνες σε αυτό τον τομέα δραστηριοτήτων είναι, σύμφωνα με την έκθεση του 2023, η China National Petroleum Corporation – CNPC- (5,9 δισεκατομμύρια δολάρια), η επίσης κινεζική CNOOC (3,2 δισ. δολάρια), η Saudi Aramco (2,8 δισ. δολάρια), η κρατική εταιρεία του Μεξικού Pemex (2,6 δισ.), η κινεζική Sinopec Group (2,4 δισ.), η αμερικανική Pioneer Natural Resources (2,1 δισ.) και η βρετανο-ολλανδική Shell (2,0 δισ.).

Πλοκάμια παντού

Οι εταιρείες που «παρακολουθούνται» από το GOGEL εξερευνούν ή αναπτύσσουν νέους πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου σε 129 χώρες. Η TotalEnergies (53 χώρες) βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των εταιρειών που επεκτείνονται στον μεγαλύτερο αριθμό χωρών, ακολουθούμενη από τη Shell (41 χώρες), την Eni (40 χώρες), την ExxonMobil (39 χώρες), την BP (29 χώρες), την Petronas (27 χώρες) και τη Chevron.

Σχεδόν το ένα τρίτο των χωρών όπου η TotalEnergies αναζητά και αναπτύσσει νέα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι παραμεθόριες χώρες, όπως η Νότια Αφρική, η Ναμίμπια, η Μοζαμβίκη και η Παπούα Νέα Γουινέα.

«Εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου όπως η TotalEnergies, η Shell και οι τοπικοί εταίροι τους ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια για να κλειδώσουν τις αφρικανικές χώρες σε ένα μέλλον ορυκτών καυσίμων. Το φυσικό αέριο δεν είναι βιώσιμη ενεργειακή επιλογή για την Αφρική. Είναι βρώμικο, ακριβό και τα περισσότερα νέα έργα θα χρειαστούν 5-7 χρόνια για να κατασκευαστούν, προτού μπορέσουν να συμβάλουν στην ενεργειακή ασφάλεια. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια δίκαιη μετάβαση σε προσιτή και ανανεώσιμη ενέργεια για όλους», λέει στην ιστοσελίδα του GOGEL η Leanne Govindsamy, από το νοτιοαφρικανικό ΜΚΟ Κέντρο για τα Περιβαλλοντικά Δικαιώματα.

Πλήθος τερματικών LNG στις ΗΠΑ και το «απαγορευμένο» fracking

Η έκθεση για το 2023 του GOGEL καλύπτει και όλες τις εταιρείες που αναπτύσσουν νέα τερματικά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και παρέχει προβλέψεις για την επέκταση της εξαγωγής και εισαγωγής LNG. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων, οι εταιρείες σχεδιάζουν να αυξήσουν την παγκόσμια ικανότητα εξαγωγής LNG κατά 162%.

Το GOGEL αναφέρει πως οι επτά εταιρείες με τη μεγαλύτερη προώθηση παραγωγής υγροποιημένου αερίου είναι: Venture Global LNG (71,1 εκατομμύρια τόνοι ετησίως (Mtpa), NOVATEK (58,2 Mtpa), QatarEnergy (46,5 Mtpa), Sempra Energy (29,4 Mtpa), Tellurian (27,6 Mtpa), Shell (25,2 Mtpa) και Cheniere Energy (22,8 Mtpa).

Οι ΗΠΑ άρχισαν για πρώτη φορά να εξάγουν LNG το 2016, το έτος μετά τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Σήμερα, αναφέρεται στη φετινή έκθεση GOGEL, η νότια ακτή των ΗΠΑ εδραιώνεται ως ο μεγαλύτερος κόμβος εξαγωγών LNG. Περίπου 21 νέες εγκαταστάσεις εξαγωγής LNG προγραμματίζονται κατά μήκος του κόλπου (Gulf Coast of USA).

Επιπλέον, ενώ το fracking (υδραυλική ρηγμάτωση -hydraulic fracturing- η οποία ορίζεται ως η διοχέτευση νερού και χημικών ουσιών με πολύ υψηλή πίεση σε σχιστολιθικά πετρώματα, για τη δημιουργία ρωγμών, μέσω των οποίων το παγιδευμένο στο υπέδαφος αέριο βγαίνει στην επιφάνεια) απαγορεύεται σε πολλές χώρες, το 88% του ορυκτού αερίου που παράγεται στις ΗΠΑ είναι με τη χρήση αυτής της επικίνδυνης για τους ανθρώπους και το περιβάλλον τεχνοτροπίας.

Εταιρείες όπως η Chevron, η ConocoPhillips ή η EOG Resources σπαταλούν τεράστιες ποσότητες νερού, άμμου και χημικών ουσιών για την εξαγωγή υδρογονανθράκων που έχουν παγιδευτεί σε σχηματισμούς σχιστολιθικών πετρωμάτων, προκαλώντας γενικευμένη ρύπανση και καταστροφή φυσικών πόρων.

Αλόγιστη αύξηση παραγωγής

Σύμφωνα με το παρατηρητήριο GOGEL, 539 εταιρείες προγραμματίζουν να παράξουν 230 δισεκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου (boe – Barrel of oil equivalent) αναξιοποίητων πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τις προσπάθειες περιορισμού της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας.

Οι επτά εταιρείες με τα πιο επεκτατικά βραχυπρόθεσμα σχέδια επέκτασης είναι η Saudi Aramco (16,8 boe), η QatarEnergy (16,5 boe), η ρωσική Gazprom (10,7 boe), η βραζιλιάνικη Petrobras (9,6 boe), η ADNOC των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (9,0 boe), η TotalEnergies (8,0 boe) και η ExxonMobil (7,9 boe). Αυτές οι εταιρείες, αναφέρει η έκθεση GOGEL, είναι υπεύθυνες για το ένα τρίτο της παγκόσμιας βραχυπρόθεσμης επέκτασης πετρελαίου και φυσικού αερίου.

* (Απόδοση από τον «Φιλελεύθερο» της παρουσίασης του «2023 Global Oil & Gas Exit List» από την ιστοσελίδα του γερμανικού ΜΚΟ Urgewald)