Λοιπον, πάει καιρός να αρθρογραφήσω. Πριν το τέλος του 2025 είχα κατασταλάξει ότι έκλεισε ο κύκλος της αρθρογραφίας μου στον «Φ» (και γενικώς).
Είχα σκεφτεί να γράψω ένα τελευταίο άρθρο με αυτόν τον τίτλο. Όταν το συζήτησα με φίλους και ενόψει του ότι ήταν κενή τότε η θέση του Προέδρου της ΡΑΕΚ μού είχαν συστήσει να το κάνω «Μπορούμε να έχουμε ποτέ έναν Υπουργό Ενέργειας ή Πρόεδρο της ΡΑΕΚ τύπου Παμπορίδη ;». Μετά είπα δεν βαριέσαι… δεν θα αλλάξει και κάτι… Οπόταν το άφησα…
Δεν έχει όμως φύγει τελείως από το μυαλό μου και βλέποντας το ρεπορτάζ «Φωνάζουν» τα κόμματα για περικοπές ενέργειας από ΑΠΕ, το άρθρο γνώμης ότι «Καταρρέει το Σχέδιο Φωτοβολταϊκά για όλους» και τις τελευταίες εξελίξεις που δείχνουν μια προσπάθεια να γίνει επίκληση στην πράσινη μετάβαση και το τάχα κοινό καλό, για να πληρώσει ο φορολογούμενος την επιδότηση τής ούτως ή άλλως οικονομικά βιώσιμης πλέον αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας οριζόντια, είπα ας το γράψω τελικά.
Σήμερα η επιθυμία μου είναι να μην ξαναγράψω για τις αγορές ηλεκτρισμού… Έχω γράψει πλειστάκις ότι το target model είναι αδιέξοδο για την Κύπρο και πως οι οικιακοί καταναλωτές θα δουν αύξηση στα τιμολόγια τους με την εφαρμογή του. Ίσως μετά την εφαρμογή της -σε εισαγωγικά- ανταγωνιστικής αγοράς να γράψω ένα I told you so… με αναφορά στο σημερινό.
Επίσης, επιτρέψτε μου να είναι αυτό που διαβάζετε ολίγον ποτ πουρί, διότι έχω 3-4 θεματάκια σχετκά με την ενέργεια, αλλά λίγο ασύνδετα, που θα ήθελα δημόσια να σχολιάσω.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
Ο Παμπορίδης και το ΓεΣΥ
Ο Γιώργος Παμπορίδης, μετά από μελέτη και γνώμη ειδικών (ΠΟΥ), αποκρυστάλλωσε στο μυαλό του ότι στην Κύπρο επιβάλλεται η εφαρμογή του μονοασφαλιστικού για το κοινό καλό. Το χρηματικό μέγεθος του τομέα της υγείας, όπως και του ηλεκτρισμού, είναι πάνω από 1 δις ευρω. Μεγάλα και εμπλεκόμενα συμφέροντα, που δεν είχαν πρώτα από όλα την έγνοια του ασθενή ή του καταναλωτή υπάρχουν και στους δύο τομείς. Στον τομέα της υγείας πολλοί ήταν και είναι οι καλοθελητές που ήθελαν να πάμε σε πολυασφαλιστικό και να βάλουμε στις καλένδες το ΓΕΣΥ, λόγω της κατάστασης των δημόσιων νοσηλευτηρίων, κοκ.
Παρόλα αυτά, ο Γ. Παμπορίδης συμμάχησε με σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, συγκρούστηκε, έπεισε ή εξέθεσε όσους επικαλούνταν το κοινό καλό αλλά είχαν άλλα κατά νου… και τελικά εφάρμοσε το μονοασφαλιστικό ΓΕΣΥ διά πυρός και σιδήρου… Μια αναλογία στον ηλεκτρισμό θα ήταν το μονοψώνιο, μέχρι την ηλεκτρική διασύνδεση, όταν και εάν, και προφανώς βούρδουλα στην ΑΗΚ να γίνει πιο παραγωγική.
Να ανοίξουμε μια παρένθεση εδώ και να πούμε ότι ο υποφαινόμενος δεν είναι καθόλου ικανοποιημένος με τον τρόπο που διαχειρίζεται ο ΟΑΥ το ουρακατέβατο επιπρόσθετο χρήμα που μπαίνει στον κορβανά του ΓΕΣΥ… Μια Λάρνακα σε πληθυσμό, κατά κανόνα υψηλόμισθων και με καταθέσεις, έχει εγκατασταθεί once off στην Κύπρο, εκτός προβλέψεων της αναλογιστικής μελέτης. Αυτοί είναι κατά κανόνα σε παραγωγικές ηλικίες και άρα είναι εισφορείς, χωρίς όμως προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την ηλικία. Επίσης, αρκετοί από αυτούς πιθανόν να έχουν και ιδιωτική ασφάλιση. Συνεπώς, είναι καθαροί εισφορείς, με σημαντική οικονομική συνεισφορά. Οπόταν, ας ξανά αναρωτηθούμε κατά πόσο το «έχει πλεόνασμα το ΓΕΣΥ» οφείλεται σε οργανικούς ή περιστασιακούς και once off λογους. Πίσω στο θέμα μας…
Το είπε ήδη ο Ντράγκι
Για τον τομέα του ηλεκτρισμού και κατά πόσο υπάρχουν ειδικά και συγκρουόμενα συμφέροντα, τα είπε ο Μάριο Ντράγκι, πολύ καλύτερα από μένα:
«…fossil fuels are no longer the most important parts of the energy mix but the price of gas still set the electricity price 60% of the time in 2022 although it only made up 20% of the generation mix!
“It’s a market that’s really dominated by vested interests [and] financial rents,” the Italian former prime minister and European Central Bank chief said. Energy is also the cash cow for state budgets… “All this boils down to the fact that we are not able to transfer the benefits of less costly energy produced by renewables to our consumers”.
Σε σχέση με τον σημερινό υπουργό Ενέργειας, στην αρχή πίστευα ότι αποκρυστάλλωσε άποψη για το ποια είναι η πορεία προς το το κοινό καλό, η οποία δεν ταυτιζόταν απόλυτα με την πορεία μας, πριν αναλάβει.
Αρχικά είχα την άποψη ή ελπίδα ότι ισχύει το πιο πάνω, δηλαδή πως ξέρει, θέλει και μπορεί.
Πλέον δεν έχω ιδέα… Μπορεί να ξέρει, να θέλει και να το προσπαθεί, αλλά να μην τον αφήνουν [δεν τον αδικώ, τα κόμματα είναι απόντα ή εκτός θέματος, αλλά και στο ΓΕΣΥ, έτσι ήταν].
Μπορεί να ξέρει και να μην θέλει. Μπορεί, τέλος, να θεωρεί πως όλα καλά – όλα ανθηρά, στην πορεία που χάραξαν οι προκατόχοι του.
Έχουμε δει πρόταση νόμου και νομοσχέδιο για φορολόγηση των ουρανοκατέβατων κερδών μιας φούχτας εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις ΑΠΕ, σκέψεις για προσχέδιο για επιβολή τέλους ανισοζυγίου στις εμπορικές ΑΠΕ, σκέψεις για μειοδοτικούς διαγωνισμούς για εισαγωγή ΑΠΕ, ειδικές ρυθμίσεις και πολλά «θα», για να επιβληθεί μια τάξη στη μεταβατική ρύθμιση και αλλαγές ουσίας στην -σε εισαγωγικά- ανταγωνιστική αγορά… Λίγα ως καθόλου όμως έγιναν και πλέον δεν ελπίζω ότι θα αλλάξει κάτι ριζοσπαστικά…
Για να μην ισοπεδώνουμε… Σαφώς καλύτερος ο νυν υπουργός από τους προκατόχους του (το virtual για εμπορικούς και η αποθήκευση με μειοδοτικό διαγωνισμό στην τιμή έκχυσης του πιστώνεται), αλλά φαίνεται ότι η αγορά ηλεκτρισμού θέλει έναν με την ιδιοσυγκρασία του Γ. Παμπορίδη, που να το λέει η ψυχή του.
Εδώ να μεταφέρω αυτό που δίκαια μου υπέδειξαν. Ο Γ. Παμπορίδης είχε να εφαρμόσει μια απόφαση υπό την πλήρη κάλυψη (τουλάχιστον στα φανερά) του ΠτΔ. Άλλο να εφαρμόζεις μια απόφαση η οποία λήφθηκε από τον αρχηγό το του κράτους, ακόμη και αν πολλοί δυνατοί ήταν εναντίον και άλλο να ανατρέπεις μια ειλημμένη απόφαση. Ποια η άποψη του σημερινού αρχηγού του κράτους επί του θέματος της αγοράς ηλεκτρισμού; Δεν έχω ιδέα…
Για τον τέως πρόεδρο της ΡΑΕΚ έχω γράψει εκτενώς στο LinkedIn μου, αμέσως μετά την ανακοίνωση υποβολής παραίτησης… Για τον νέο πρόεδρο της ΡΑΕΚ δεν έχω ιδέα πάλι… Ιδού η Ρόδος, όμως!
Γιατί είναι τόσο σημαντικό
Πάμε στο επόμενο θέμα και δεν αποκλείω κάποιοι να λεν τώρα «αυτός γράφει κυρίως για την αυτοπροβολή»…
Πριν πάμε σε αυτό, να δηλώσω γιατί έγραφα τόσο συχνά για τις αγορές ηλεκτρισμού: Ο ηλεκτρισμός είναι ο σημαντικότερος συντελεστής κόστους για σχεδόν όλα τα προϊόντα και αγαθά που παράγουμε ή καταναλώνουμε και η τιμή του ή η ψηλή τιμή του καλύτερα, ασκεί αλυσιδωτές επιδράσεις και έντονες πληθωριστικές πιέσεις σε όλα τα προϊόντα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαβρώνεται η ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας, από τη μία, και να πιέζονται τα εισοδήματα της μεσαίας και χαμηλής τάξης συμπατριωτών μας, από την άλλη.
Συνεπώς, το θέμα του κόστους/τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας είναι πολύ πιο σημαντικό θέμα και μεγαλύτερο από ειδικά οργανωμένα ενδιαφέροντα ομάδας επιχειρηματιών ή πολιτών. Είναι πλέον θέμα ζωτικής σημασίας και εθνικής οικονομίας. Επομένως, ας συνεχίσουμε έτσι και μετά ας ψάχνουμε όλοι σαν τις μωρές παρθένες γιατί θα βγουν ακραίοι κομματικοί σχηματισμοί τρίτο ή και δεύτερο κόμμα, πατώντας και πάνω σε αυτό.
Για το θέμα της αυτοπροβολής είμαι της προσέγγισης όπως την περίγραψε ο Θουκυδίδης στον επιτάφιο του Περικλή. Δηλαδή, ο χρήσιμος δημότης είναι αυτός που ενημερώνεται και συμμετέχει στα κοινά, ειδικά εάν το διακύβευμα είναι τόσο μεγάλο. Από την άλλη, όμως, η ανάμειξη με τα κοινά έχει και όρια. Είναι και λίγο αλαζονικό να νομίζουμε ότι μόνο αν ασχοληθούμε θα αλλάξει κάτι ή, όπως το έχει πει και ο Θ. Τάσιος, υπάρχουν ευγενέστερες ενασχολήσεις από το κυνήγι μαγισσών… χωρίς έναν τύπου Παμπορίδη σε μία κορυφή, οι πιθανότητες να αλλάξει κάτι είναι σχεδόν μηδέν.
– Τελευταίο, αφήνω το θέμα της ύπαρξης σύγκρουσης συμφέροντος κάποιων από εμάς που τοποθετούμαστε δημόσια σε θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος, χωρίς όμως να το αποκαλύψουμε.
ΠΟΛΥ ΣΠΟΥΔΑΙΟΝ
Η ηθική ανεξαρτησία του τεχνικού πραγματογνώμονα (Τάσιος, ξανά)
Μήπως υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων;
Μήπως δηλαδή, είτε ο πελάτης μου, είτε εκείνοι που ενδιαφέρονται εμμέσως για το αποτέλεσμα του πορίσματος, μου είναι ήδη τόσο γνωστοί, ή είμαι τόσο συνδεδεμένος μαζί τους, ώστε έχω ήδη ένα συμφέρον να τους κάνω το χατήρι;
Πράγμα το οποίο ενδέχεται να επηρεάσει την αντικειμενικότητα της κρίσεως μου… Αυτή είναι η ηθική εξάρτηση που ενδέχεται να υπάρχει…
Το καλώδιο και η ζημιά
Ααα πριν σας αφήσω …
Είχα ακούσει με προσοχή πριν λίγες μέρες στον αέρα τηλεοπτικής εκπομπής να έχει λεχθεί ότι ο GREAT SEA INTERCONNECTOR, θα επιφέρει ζημιά 2.3 δισ. Επαναλαμβάνοντας ότι και εγώ έχω επιφυλάξεις για το έργο GSI, θα ήθελα να δω λίγο τα μαθηματικά και τη λογική πίσω από αυτή τη δήλωση, μιας και το 2.3 δισ. υπερβαίνει την κεφαλαιουχική επένδυση του έργου…
Η έλευση φυσικού αερίου
Πάμε και στο περίφημο «με την έλευση και τη χρήση ΦΑ θα μειωθεί το κόστος κατά 30 ή 40%». Πολλοί το επικαλέστηκαν και το είδα να κυκλοφορεί εκτενώς…
Ρώτησα επί ποιας βάσης υπολογίζεται το 30%; Επί του κόστους αποφυγής της ΑΗΚ (καύσιμο και ρύποι), επί της χονδρικής τιμής της ΑΗΚ, επί της τελικής τιμής της ΑΗΚ προ φόρων ή επί της τιμής που βλέπει ο καταναλωτής; Δεν πήρα απάντηση. Εδώ να σημειωθεί ότι 30% μείωση, που και αυτήν την αμφισβητώ, στο κόστος αποφυγής σημαίνει περί το 10% μείωση στην τιμή που βλέπει ο καταναλωτής. Οπόταν, παρακαλώ ο επόμενος που θα μιλήσει για μείωση να μας πει επί ποιας βάσης και να συνοδεύεται και από κάποια νούμερα…
Οι αποκοπές από φωτοβολταϊκά
Προτελευταίο, το θέμα των ημερών. Ντε και καλά να πληρώσει ο φορολογούμενος για συστήματα αποθήκευσης, γιατί είναι κρίμα να αποκόπτεται πράσινη ενέργεια.
Θα το πω συμπυκνωμένα: Εάν το κράτος δεν μπορεί να δεσμευτεί και να διαθέσει 100 εκ. ευρώ για να προχωρήσει σε ενεργειακή αναβάθμιση, θερμομονώνοντας και παίρνοντας παθητικά μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε όλα τα δημόσια σχολεία, οι εξαγγελίες για οριζόντια κρατική επιδότηση της ούτως ή άλλως βιώσιμης αποθήκευσης ηλεκτρισμού είναι κάκιστη διαχείριση δημόσιων πόρων. Και στην τελική, να εξηγήσουν γιατί αυτός που δεν έχει φ/β και είναι μόλις πάνω από το όριο της φτώχιας, να επιδοτήσει αυτόν που έχει φ/β και το έχει ήδη αποσβέσει ή θα το αποσβέσει σε κάτω από 5 χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη και τις αποκοπές.
* Μηχανολόγος Μηχανικός Dipl. Eng, MBA
1. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές
* Διευκρινίζεται ότι τον Γ. Παμπορίδη τον είδα και του μίλησα μία φορά για άλλο θέμα και δεν έχω ιδέα ποια η άποψη του σχετικά με την αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο.
** Για να μην παρεξηγηθώ, διευκρινίζω ότι έχω ιδιαίτερη εκτίμηση στον νυν υπουργό Ενέργειας, αλλά η αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο είναι Λερναία Ύδρα, όπως ήταν και συνεχίζει σε ένα βαθμό να είναι ο τομέας της υγείας.
