Ας δούμε πού βρισκόμαστε. Η αμερικανική οικονομία βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί. Ο βραχυπρόθεσμος πανικός “αγγίζει” ιστορικά επίπεδα, όμως κάτω από τους ανησυχητικούς ειδησεογραφικούς τίτλους κρύβεται κάτι πιο ουσιαστικό και δυσοίωνο. Για τους επενδυτές, είναι εκείνη η σπάνια περίοδος όπου υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες, μα συγχρόνως η στρατηγική άμυνα είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Μέσα σε μία εβδομάδα, η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου των ΗΠΑ ενισχύθηκε κατά 0,5%, το δολάριο υποχώρησε κατά 3% και ο S&P 500 σημείωσε “βουτιά” της τάξης του 7%. Σπάνιος αυτός ο τριπλός συγχρονισμός: τα τελευταία 25 χρόνια συνέβη μόνο το 2008 με την κατάρρευση της Lehman. Τα πρωτοσέλιδα κατηγορούν τους αλγόριθμους και τις συναλλαγές βάσης, όμως η αλήθεια είναι βαθύτερη: το πραγματικό χρήμα κινείται προς την έξοδο. Ιάπωνες και Ευρωπαίοι επενδυτές ελαχιστοποιούν την έκθεσή τους στις ΗΠΑ, δυσαρεστημένοι από την πολιτική παρέκκλιση της Ουάσινγκτον και την αβεβαιότητα για το αν το αποθεματικό καθεστώς του δολαρίου εξακολουθεί να είναι ιερό και απαράβατο.
Ο χρυσός σημειώνει ράλι. Δεν πρόκειται απλώς για μια παγκόσμια έξαρση αναζήτησης της ασφάλειας. Είναι μια ψήφος δυσπιστίας προς τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία. Οι επενδυτές δεν αποφεύγουν το ρίσκο – αποφεύγουν το αμερικανικό ρίσκο.
Η ιστορία μάς υπενθυμίζει ότι οι αγορές συχνά ανακάμπτουν πιο δυναμικά όταν ο φόβος δικαιολογείται. Ο δείκτης Bearish Sentiment Index της AAII έχει καταγράψει πάνω από 50% επί οκτώ συνεχόμενες εβδομάδες – πρωτοφανές για τα τελευταία 35 χρόνια. Στις 10 από τις τελευταίες 11 ανάλογες περιπτώσεις, ο S&P 500 σημείωσε ράλι άνω του 20% το επόμενο έτος. Ένα “αντανακλαστικό” ράλι μπορεί να είναι προ των πυλών. Αλλά μην μπερδεύετε το “rebound” με το “bottom”.
Το μακροοικονομικό σκηνικό επιδεινώνεται ραγδαία. Το διπλό έλλειμμα των ΗΠΑ, το δημοσιονομικό και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, βρίσκεται κοντά σε ιστορικά υψηλά. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το έλλειμμα συνολικά ανέρχεται στο 9% του ΑΕΠ. Αυτή είναι εικόνα Αργεντινής και όχι της χώρας που εκδίδει το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Οι ξένοι που κατέχουν αμερικανικά ομόλογα έχουν αρχίσει να είναι νευρικοί. Οι προσδοκίες για υψηλό πληθωρισμό εντείνονται. Οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό και το κόστος του reshoring (η επαναφορά της παραγωγής στις ΗΠΑ) επιμένουν. Ο κίνδυνος στασιμοπληθωρισμού υπάρχει και δεν πρόκειται να “σβήσει” έτσι απλά.
Ο χρυσός έχει “μυριστεί” ήδη την κατάσταση. Έχει ξεφύγει από την 45ετή -προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό- γραμμή τάσης του. Οι παγκόσμιες εισροές σε ETF είναι οι ισχυρότερες των τελευταίων ετών. Η Κίνα “φορτώνει” καθώς κλιμακώνεται ο “εμπορικός πόλεμος”. Το παραδοσιακό χαρτοφυλάκιο 60/40 υποχώρησε κατά 12% από τα υψηλά του επίπεδα. Για τους επενδυτές που έχουν “ανατραφεί” με την ιδέα ότι οι αποδόσεις των μετοχών και των ομολόγων πάντα εξισορροπούνται μεταξύ τους, μιλάμε για αχαρτογράφητα νερά.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Ευρώπη κάτι χάνει από την ασφάλειά της. Τα γερμανικά ομόλογα αποδίδουν μια μονάδα πιο κάτω από τα αμερικανικά. Η ενοποίηση των κεφαλαιαγορών προχωρά και η Ευρωζώνη μπορεί σύντομα να προσφέρει κρατικό χρέος με αξιολόγηση ΑΑΑ. Οι Ευρωπαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής φλερτάρουν ανοιχτά με το παγκόσμιο κεφάλαιο και ο ρόλος του ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα είναι έτοιμος να διευρυνθεί αν συνεχιστούν αυτές οι μεταρρυθμίσεις. Ας μην προτρέχουμε: η ανάπτυξη παραμένει ήπια και οι μεταρρυθμίσεις θέλουν χρόνο. Προς το παρόν, η Ευρώπη είναι ένα ασφαλές λιμάνι, όχι όμως και σωσίβια λέμβος – αλλά η κατεύθυνση του ταξιδιού είναι σαφής. Ο κόσμος δεν βρίσκεται πλέον στον αυτόματο πιλότο ως προς την οικονομική ανωτερότητα των ΗΠΑ.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει στριμωχτεί. Ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ το έχει ξεκαθαρίσει: η σταθερότητα των τιμών είναι αδιαπραγμάτευτη, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σε υψηλότερα επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, διακινδυνεύοντας πολιτικές αντιδράσεις. Η Fed ή θα μειώσει τα επιτόκια για να στηρίξει την ανάπτυξη ρισκάροντας να φύγουν και άλλα κεφάλαια από τις ΗΠΑ ή θα αυξήσει τα επιτόκια για να υπερασπιστεί το δολάριο και να ρισκάρει με μεγαλύτερη επιβράδυνση της οικονομίας. Το εγχειρίδιο των αναδυόμενων αγορών τώρα “διαβάζεται” στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Τι μπορούν να κάνουν οι επενδυτές; “Σφιχτή” άμυνα, επίθεση με τακτική:
– Ελαχιστοποιήστε την έκθεσή σας σε μετοχές.
– Μεγιστοποιήστε την έκθεσή σας στον χρυσό.
– Τοποθετηθείτε σε κρατικά ομόλογα υψηλής ποιότητας, με βραχεία έως μέση διάρκεια.
– Προσθέστε επιλεκτικά μετοχές και κρατικά ομόλογα εκτός ΗΠΑ, ιδίως από την ευρωζώνη και άλλα κράτη, όταν δείτε τον πανικό.
Βραχυπρόθεσμα, οι συνθήκες είναι κατάλληλες για ένα ράλι. Η αγορά είναι oversold. Μακροπρόθεσμα, όμως, το σκηνικό θα το ορίσουν ο επίμονος πληθωρισμός, οι ελλείψεις στην αγορά εργασίας, ο όλο και μεγαλύτερος κίνδυνος για στασιμοπληθωρισμό και η υπονόμευση της χρηματοπιστωτικής υπεροχής των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να κινούνται σε τεντωμένο σκοινί.
