Αν και έχουν περάσει κάτι παραπάνω από τρία χρόνια από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη δεν έχουν απεξαρτητοποιηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανάγκασε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαφοροποιήσει τις εισαγωγές ενέργειας και να αποφύγει την αγορά φυσικού αερίου από τη Μόσχα.
Μερικές όμως, είτε για λόγους εσωτερικής πολιτικής ή εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης, όπως η Σλοβακία, η Αυστρία και η Ουγγαρία, συνέχισαν να αγοράζουν. Τον Ιανουάριο του 2025, η Ουκρανία σταμάτησε τη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου προς την ΕΕ μέσω του αγωγού Ουρενγκόι-Πομαρί-Ουζγκόροντ (μέσω των εδαφών της) μετά τη λήξη της σύμβασης. Η Ευρώπη αποσυνδέθηκε και άλλο από την Gazprom.
Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μειώθηκαν από το 40% που αντιπροσώπευαν το 2021 στο 8% το 2023. Για να αντισταθμίσει την απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου, η ΕΕ αύξησε τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου και χρηματοδότησε μια σειρά από ενεργειακά έργα, ιδίως αιολικά και ηλιακά πάρκα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέδραμαν για να καλυφθεί το ενεργειακό κενό, με το 55% των εξαγωγών τους σε LNG να πηγαίνει στην Ευρώπη το 2024. Άλλα προτεινόμενα έργα περιλάμβαναν τον αγωγό Βουλγαρίας-Ρουμανίας-Ουγγαρίας-Αυστρίας (BRUA) για τη μεταφορά μη ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Κασπίας και της Μαύρης Θάλασσας και μια συμφωνία μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας, της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Προς το παρόν, ένα νέο ρουμανικό έργο φυσικού αερίου, με στόχο την περαιτέρω ενεργειακή αυτάρκεια της Ευρώπης, βάζει μπροστά φέτος.
Μια νέα ευκαιρία
Το κοίτασμα Neptun Deep με δέκα γεωτρήσεις βρίσκεται στην υφαλοκρηπίδα της Ρουμανίας στη Μαύρη Θάλασσα, σε απόσταση 160 χιλιομέτρων από τη στεριά. Εκτείνεται σε 7.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σε βάθος από 100 έως 1000 μέτρα, και η παραγωγική του ικανότητα εκτιμάται στα 100 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οι παραδόσεις αναμένεται να ξεκινήσουν το 2027. Το γεωτρύπανο Transocean Barents θα ξεκινήσει τη γεώτρηση στο κοίτασμα φέτος την άνοιξη.
Construction Review Online
Το Neptun Deep θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ΕΕ και θα καταστήσει τη Ρουμανία εξαγωγέα ενέργειας. Ωστόσο, υπάρχει αντίσταση στο έργο και από τις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος της χώρας, με την ακροδεξιά να θεωρεί το έργο αντίθετο προς τα εθνικά συμφέροντα της Ρουμανίας και τους αριστερούς ακτιβιστές να προσπαθούν να σταματήσουν το έργο για περιβαλλοντικούς λόγους. Οι υποστηρικτές του Neptun υποστηρίζουν ότι θα δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες για τη Ρουμανία, θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, θα υποστηρίξει την ενεργειακή μετάβαση, θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη και θα χρησιμεύσει ως πλεονέκτημα για την περιφερειακή ενεργειακή ανθεκτικότητα.
Το Neptun δεν στερείται και πολιτικού κινδύνου, καθώς ο ξένος παράγοντας μπορεί να προωθήσει φωνές κατά της ευρωπαϊκής και ρουμανικής ενεργειακής ανεξαρτησίας. Στη Ρουμανία διεξάγονται εθνικές εκλογές τον Μάιο, μετά την ακύρωση του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών της 24ης Νοεμβρίου 2024, αφού αποκλείστηκε η υποψηφιότητα του ακροδεξιού και φιλικά προσκείμενου στη Μόσχα, Calin Georgescu, καθώς αποδείχθηκε ότι η εκλογική του νίκη χειραγωγήθηκε από τη Ρωσία.
Η Μόσχα έχει εμπλακεί σε πολυάριθμες “επιχειρήσεις επιρροής” στη Ρουμανία, προωθώντας αφηγήματα που θέλουν τη διατήρηση των ρουμανικών πόρων στη Ρουμανία για να υπονομευθούν οι ξένες επενδύσεις, και ιδίως η εμπλοκή των ΗΠΑ σε έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Ρουμανία είναι η χώρα της ΕΕ με τη μικρότερη εξάρτηση από το εισαγόμενο φυσικό αέριο. Ενισχύοντας τον ρόλο της ως εξαγωγέα ενέργειας θα μπορούσε να βοηθήσει το ευρωπαϊκό μπλοκ στην απεξάρτησή του από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Μια νέα εποχή ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας
Και άλλα ευρωπαϊκά κράτη επιδιώκουν να επωφεληθούν από το ρουμανικό κοίτασμα φυσικού αερίου. Με την αύξηση της παραγωγής, η Ρουμανία θα πρέπει να είναι σε θέση να εξάγει σε άλλα κράτη της ΕΕ που εξακολουθούν να εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ρουμανία και Ουγγαρία στοχεύουν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τομέα της ενέργειας, ενώ ήδη υπάρχει διασύνδεση φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών. Περίπου τα δύο τρίτα των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Ουγγαρία γίνονται από τη Ρωσία.
Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της πρέπει να συνεχίσουν να αναπτύσσουν νέες πρωτοβουλίες και να συνεργάζονται με περιφερειακούς εταίρους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέβαλαν στο να αναπληρωθεί το ενεργειακό κενό μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ωστόσο η ένταση μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον κλιμακώνεται, καθώς ο πρόεδρος Τραμπ απειλεί να επιβάλει δασμούς στην ΕΕ εάν το ευρωπαϊκό καρτέλ δεν συμφωνήσει να αγοράζει περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ξεκινήσει μυστικές συνομιλίες για την “αναβίωση” του Nordstream 2.
Οι Βρυξέλλες θα κινηθούν σε ένα γεωπολιτικό τεντωμένο σχοινί με το κοίτασμα Neptun Deep. Από τη μία πλευρά, δίνεται ένα μέσο για την προώθηση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας, μειώνοντας τις εισαγωγές από τη Ρωσία. Από την άλλη, η ανάληψη έργων που στοχεύουν στη μείωση της κατανάλωσης αμερικανικών ενεργειακών πόρων, θα επιδεινώσει τις σχέσεις Ευρώπης-ΗΠΑ. Ακόμη και αν η Ουάσινγκτον πιέζει για μια “επανεκκίνηση” στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις, και ενώ η Μόσχα συνεχίζει να βομβαρδίζει ουκρανικές πόλεις, οι αναλυτές πιστεύουν ότι η Ρωσία θα παραμείνει ένας παράγοντας υψηλού κινδύνου/χαμηλής απόδοσης για επενδύσεις στο άμεσο μέλλον.
Απόδοση – επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
