Την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησα να διαβάζω το δεύτερο βιβλίο των ναυάρχων Jim Stavridis και Elliot Ackerman, με τίτλο “2054”. Όπως και το πρώτο τους έργο, “2034”, αποτελεί μια φουτουριστική αφήγηση που εξετάζει τις γεωπολιτικές προκλήσεις του μέλλοντος. Χωρίς να αποκαλύψουμε την πλοκή, το βιβλίο παρουσιάζει πώς η κακόβουλη χρήση της τεχνολογίας μπορεί να φέρει ανατροπές στην παγκόσμια τάξη. Ωστόσο, διαβάζοντάς το, ένιωσα και πάλι ότι η πραγματικότητα ξεπερνά τη μυθοπλασία – γεγονότα που άλλοτε θα θεωρούνταν αδιανόητα έχουν ήδη συμβεί.
Η μεταμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής
Η στάση του Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί μια ιστορική καμπή για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, προκαλώντας αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο. Ο υπουργός Άμυνας της Σιγκαπούρης περιέγραψε χαρακτηριστικά την εξέλιξη της αμερικανικής πολιτικής ως μια μετάβαση από μια “δύναμη ηθικής νομιμοποίησης” σε έναν “ιδιοκτήτη που ζητά το ενοίκιο”.
Το ανησυχητικό είναι ότι οι ΗΠΑ πλέον τείνουν να αντιμετωπίζουν τους συμμάχους τους ως αντιπάλους, ενώ οι παραδοσιακοί τους αντίπαλοι φαίνεται να λαμβάνουν προνομιακή μεταχείριση. Η Ευρώπη, αν και θορυβημένη από αυτές τις εξελίξεις, δεν έχει αντιδράσει δυναμικά. Ο Μάριο Ντράγκι, μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το εξέφρασε με σαφήνεια: “Κάντε κάτι!”.
Οι προκλήσεις της Ευρώπης και η ανάγκη για στρατηγική ασφάλειας
Γίνονται συζητήσεις για την έκδοση αμυντικών ομολόγων ύψους 500 δισ. ευρώ, τη δημιουργία κοινής πυρηνικής ασπίδας και ενίσχυση του στρατιωτικού εξοπλισμού. Ωστόσο, πριν από την αγορά μαχητικών αεροσκαφών, η Ευρώπη χρειάζεται μια συμπαγή στρατηγική ασφάλειας.
Ένα πρόσφατο περιστατικό που πέρασε σχετικά απαρατήρητο ήταν η κατάρρευση των συνομιλιών στην Αυστρία για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού μεταξύ του ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας (FPO) και του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (ÖVP). Η διαφωνία αφορούσε την εποπτεία των υπηρεσιών πληροφοριών, με το ÖVP να επιθυμεί τον έλεγχο.
Το γεγονός αυτό είναι ανησυχητικό, δεδομένης της εγγύτητας του FPO με τη Μόσχα. Το 2018, ο τότε υπουργός Εσωτερικών και νυν ηγέτης του κόμματος Herbert Kickl είχε διατάξει έρευνα στις μυστικές υπηρεσίες της χώρας, γεγονός που οδήγησε στην απομόνωση της Αυστρίας από τα δίκτυα ανταλλαγής πληροφοριών της ΕΕ.
Η ρωσική διείσδυση στην Ευρώπη
Η βασική ανησυχία είναι η ρωσική επιρροή μέσω σαμποτάζ, κατασκοπείας και πολιτικής χειραγώγησης. Η ΕΕ έχει κάνει ελάχιστα για να θωρακιστεί απέναντι στη ρωσική παρέμβαση και καλείται πλέον να λάβει άμεσα μέτρα.
Τρεις βασικοί άξονες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια
Η Ευρώπη μπορεί να ενισχύσει την ασφάλειά της ακολουθώντας τρεις βασικές στρατηγικές:
1️⃣ Αυστηρή στάση απέναντι σε κράτη που αποδυναμώνουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα
- Η Ουγγαρία αποτελεί τον βασικό “παραβάτη”, με τον Βίκτορ Όρμπαν να προωθεί πολιτικές αντίθετες με τις ευρωπαϊκές αξίες. Αν και ορισμένα ευρωπαϊκά κονδύλια προς τη Βουδαπέστη έχουν μπλοκαριστεί, η ΕΕ δεν έχει κινηθεί δυναμικά.
- Υπάρχουν φωνές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ζητούν τον αποκλεισμό της Ουγγαρίας από την ΕΕ – μια κίνηση δύσκολη, αλλά που θα ενίσχυε την ιδεολογική συνοχή του μπλοκ.
2️⃣ Έλεγχος των ρωσικών κεφαλαίων στην Ευρώπη
- Βιέννη, Μιλάνο, νότια Γαλλία και Ελβετία έχουν γίνει κέντρα ρωσικού χρήματος, με ολιγάρχες να επενδύουν τεράστια ποσά.
- Η ρωσική εμπλοκή στην πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου – και τελευταία της Ιρλανδίας – παραμένει ανεπαρκώς ελεγχόμενη, με τον βαθμό επιρροής να ξεπερνά αυτόν στη Γερμανία.
- Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να κλείσουν τις “πόρτες” στη ρωσική οικονομική και πολιτική διείσδυση.
3️⃣ Ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας σε θέματα ασφάλειας
- Οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να ενισχύσουν τη συλλογή και ανταλλαγή πληροφοριών.
- Χρειάζεται δημιουργία κοινών ομάδων κρούσης για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις λειτουργεί ως προέκταση του ρωσικού κράτους.
- Η συνεργασία στον ηλεκτρονικό πόλεμο και η κοινή χρήση δορυφορικών πληροφοριών είναι επίσης κρίσιμες παράμετροι.
Ο χρόνος τελειώνει για την Ευρώπη
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν επαναπαυθεί για χρόνια. Η ανάπτυξη μιας ισχυρής αμυντικής δομής απαιτεί χρόνο, όμως τα μέτρα στον τομέα της ασφάλειας μπορούν να τεθούν άμεσα σε εφαρμογή.
Το ερώτημα είναι αν οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν τη βούληση να λάβουν σκληρές αποφάσεις για να διαφυλάξουν την ανεξαρτησία και την ασφάλεια της ηπείρου.
Απόδοση – επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
