Οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βάσει της CSRD (οδηγία αναφοράς για την εταιρική βιωσιμότητα) είναι η νέα πραγματικότητα στην ευρωπαϊκή αγορά
Βρισκόμαστε στο παραπέντε της έναρξης της διαδικασίας εφαρμογής μια σημαντικής αλλαγής μέσω μιας ευρωπαϊκής οδηγίας, που θα διέπει τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνο. Η οδηγία CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), που επί της ουσίας είναι το μέσο για να διασφαλίσει ότι οι εταιρείες εφαρμόζουν σωστά τους κανόνες ESG και θα επιτρέπουν σε αυτές τις επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στα δισεκατομμύρια που προορίζονται για την χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης.
Σε συνέχεια της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, τον Ιανουάριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε σε ισχύ την οδηγία για την Αναφορά Εταιρικής Αειφορίας (CSRD), η οποία εκσυγχρονίζει και ενισχύει τους κανόνες σχετικά με τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πληροφορίες που πρέπει να αναφέρουν οι εταιρείες στους ισολογισμούς τους.
Η CSRD επί της ουσίας είναι η οδηγία για την έκθεση για την Εταιρική Αειφορία και έχει σκοπό να εκσυγχρονίσει και καθιερώσει τους κανόνες που αφορούν τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πληροφορίες, τις οποίες θα πρέπει να δηλώνουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση συνέπειας μεταξύ των εκθέσεων βιωσιμότητας που υποβάλλουν οι επιχειρήσεις, ούτως ώστε τα ενδιαφερόμενα μέρη να μπορούν να χρησιμοποιούν συγκρίσιμες και αξιόπιστες πληροφορίες βιωσιμότητας.
ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Με βάση τη νέα αυτή οδηγία, έως και 50.000 μεγάλες και εισηγμένες επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς και εισηγμένες ΜμΕ, θα πρέπει πλέον να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα, έναντι περίπου 11.000 επιχειρήσεων που υπέβαλλαν αναφορές υπό την προηγούμενη Οδηγία NFRD.
Για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση για πληροφορίες βιωσιμότητας από τις εποπτικές αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη, οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει να προσαρμόσουν τις διαδικασίες υποβολής εκθέσεων, να διασφαλίσουν τη συμμόρφωσή τους με τα νέα πρότυπα, να ενισχύσουν τη διαχείριση των δεδομένων και να ενσωματώσουν τις πληροφορίες για τη βιωσιμότητα με τις οικονομικές αναφορές. Ήδη για κάποιες εταιρείες τρέχει και θα «μετρήσει» και το τρέχον οικονομικό έτος.
Πάντως, μία έρευνα της PWC εντόπισε πως τα 2/3 (63%) των εταιρειών που συμμετείχαν σε έρευνά της επί του θέματος δηλώνουν πολύ ή απόλυτα σίγουρες ότι θα είναι έτοιμες να υποβάλουν εκθέσεις στο πλαίσιο της νέας οδηγίας της ΕΕ για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας (CSRD) αλλά δεν γνωρίζουν ακόμη το πώς…
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ
Tον Νοέμβριο 2022, το Συμβούλιο της ΕΕ έδωσε την τελική του έγκριση για την οδηγία CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), σχετικά με την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από μεγάλες επιχειρήσεις και εισηγμένες MμE, με την υποσημείωση πως αντίστοιχη υποχρέωση θα ισχύει και για μη ευρωπαϊκές εταιρείες, υπό προϋποθέσεις. Σύμφωνα με την τότε ανακοίνωση του Συμβουλίου, η εφαρμογή του κανονισμού θα γίνει σε 4 στάδια, με υποβολή εκθέσεων τα έτη:
- 2025 για το οικονομικό έτος 2024 για τις εταιρείες που υπόκεινται ήδη στην NFRD
- 2026 για το οικονομικό έτος 2025 για τις μεγάλες εταιρείες που δεν υπόκεινται επί του παρόντος στην NFRD
- 2027 για το οικονομικό έτος 2026 για τις εισηγμένες ΜμΕ (εκτός από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις), τα μικρά και μη πολύπλοκα πιστωτικά ιδρύματα και τις εξαρτημένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις
- 2029 για το οικονομικό έτος 2028 για επιχειρήσεις τρίτων χωρών με καθαρό κύκλο εργασιών άνω των 150 εκατομμυρίων στην ΕΕ, εφόσον διαθέτουν τουλάχιστον μία θυγατρική ή ένα υποκατάστημα στην ΕΕ που υπερβαίνει ορισμένα κατώτατα όρια.
Επίσης, στη διαδικασία εφαρμογής της οδηγίας έχει γίνει πρόβλεψη για δυνατότητα προαιρετικής εξαίρεσης (opt-out) των εισηγμένων ΜμΕ κατά τη διάρκεια μεταβατικής περιόδου, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξαιρεθούν από την εφαρμογή της οδηγίας ως το 2028.
Η νέα οδηγία αγγίζει συνολικά περίπου 50.000 εταιρείες στην ΕΕ. Από αυτές, περίπου 11.000 είναι οντότητες δημοσίου συμφέροντος. Οι εταιρείες που πληρούν δύο από τα τρία κριτήρια που ακολουθούν θεωρούνται μεγάλες εταιρείες: περισσότεροι από 250 εργαζόμενοι ή/και, πάνω από €40 εκατ. κύκλος εργασιών ή/και πάνω από €20 εκατ. σύνολο ενεργητικού.
PWC GLOBAL CSRD SURVEY:
Η ΑΓΝΟΙΑ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΓΙΑ CSRD
Σχεδόν τα 2/3 (63%) των εταιρειών δηλώνουν πολύ ή εξαιρετικά σίγουρες ότι θα είναι έτοιμες να υποβάλουν εκθέσεις στο πλαίσιο της νέας οδηγίας της ΕΕ για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας (CSRD), σύμφωνα με την πρώτη παγκόσμια έρευνα της PwC το 2024 για την οδηγία CSRD.
Η παγκόσμια έρευνα, στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 500 ανώτερα στελέχη και επαγγελματίες του επιχειρηματικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων των ηγετών στον τομέα της οικονομίας, της βιωσιμότητας και των κινδύνων, διαπίστωσε ότι η οδηγία της ΕΕ έχει παγκόσμιο αντίκτυπο.
Περισσότερα από τα ¾ (79%) των εταιρειών με έδρα εκτός της ΕΕ και 74% με έδρα εντός της ΕΕ πιστεύουν ότι η CSRD οδηγεί ή θα οδηγήσει την ηγεσία της εταιρείας να λάβει υπόψη της τη βιωσιμότητα στη λήψη αποφάσεων σε μεγαλύτερο βαθμό. Το 75% των ερωτηθέντων από εταιρείες με έδρα σε 38 χώρες και επικράτειες σχεδιάζει ήδη να υποβάλει έκθεση σε ενοποιημένο επίπεδο ομίλου, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων εκτός ΕΕ.
Ενώ τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν εμπιστοσύνη γύρω από την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, οι συμμετέχοντες στην έρευνα αναφέρουν εμπόδια στην εφαρμογή. Η μεγαλύτερη ανησυχία που αναφέρθηκε είναι η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των δεδομένων (59%).
Μόνο το 1/5 των εταιρειών που πρόκειται να υποβάλουν έκθεση κατά το οικονομικό έτος 2025 έχουν επικυρώσει τη διαθεσιμότητα και την πληρότητα των δεδομένων για τις γνωστοποιήσεις τους. Επιπλέον, λιγότερο από το 60% του συνόλου των ερωτηθέντων έχουν εμπλέξει την τεχνολογία όπως τη χρησιμοποιούν στην λειτουργία τους, αν και οι περισσότεροι ερωτηθέντες σχεδιάζουν να το πράξουν, και οι περισσότερες εταιρείες δεν χρησιμοποιούν εξειδικευμένα εργαλεία ή τεχνολογία.
Τα λογιστικά φύλλα είναι το εργαλείο που χρησιμοποιείται πιο συχνά (74%), σε σύγκριση με το 26% που χρησιμοποιεί την κεντρική αποθήκευση δεδομένων βιωσιμότητας (π.χ. μια δεξαμενή δεδομένων) και το 20% που χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη, αν και περισσότεροι σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα εργαλεία στο μέλλον.
ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Παρά τα υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης, ιδίως για τις εταιρείες που πρόκειται να υποβάλουν έκθεση κατά το οικονομικό έτος 2025 (72%), λιγότερες από τις μισές έχουν ολοκληρώσει τις βασικές δραστηριότητες, όπως η επιβεβαίωση των επιλογών που αφορούν την υποβολή των εκθέσεων (39%), η διπλή αξιολόγηση της ουσιαστικότητας (38%) και η επικύρωση της διαθεσιμότητας των δεδομένων (20%).
Παρ’ όλα αυτά, οι εταιρείες που έχουν ολοκληρώσει τις δραστηριότητες σε πρώιμο στάδιο είναι πιο πιθανό να αισθάνονται την σιγουριά ότι θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της υποβολής των εκθέσεων.
Ενώ οι ερωτηθέντες έχουν μεγάλη αυτοπεποίθηση για θέματα που περιλαμβάνονται γενικά στις υφιστάμενες γνωστοποιήσεις, όπως το εργατικό δυναμικό (75%), η επιχειρηματική συμπεριφορά (75%) και η κλιματική αλλαγή (60%), είναι πολύ λιγότερο σίγουροι για την ικανότητά τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της υποβολής των εκθέσεων για λιγότερο γνωστά θέματα, όπως η βιοποικιλότητα (35%), η ρύπανση (43%) και οι εργαζόμενοι στην αξιακή αλυσίδα (44%).
Η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ
Η έρευνα διαπιστώνει ότι το 76% πιστεύει ότι η CSRD έχει οδηγήσει ή θα οδηγήσει τις ηγεσίες των επιχειρήσεων να εξετάσουν τη βιωσιμότητα στη λήψη αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένου του 59% που δηλώνει ότι η βιωσιμότητα εξετάζεται ήδη σε μεγαλύτερο βαθμό λόγω της CSRD, και του 17% που δηλώνει ότι θα εξεταστεί.
Οι εταιρείες αναμένουν ότι θα προκύψει ένα ευρύ φάσμα επιχειρηματικού οφέλους από την CSRD. Συγκεκριμένα, περισσότεροι από τους μισούς (51%) αναμένουν ότι τα οφέλη σε μεγάλο ή πολύ μεγάλο βαθμό θα περιλαμβάνουν καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις, το 49% αναμένει βελτιωμένη δέσμευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη και το 48% καλύτερο μετριασμό των κινδύνων.
Σχεδόν το 1/3 πιστεύει ότι η CSRD ωφελεί σε μεγάλο βαθμό την αύξηση των εσόδων (28%) ή την εξοικονόμηση του κόστους (26%). Οι προσδοκίες οικονομικών οφελών είναι υψηλότερες για τις εταιρείες που βρίσκονται πιο κοντά στην προθεσμία υποβολής των εκθέσεων, με το 38% των εταιρειών που πρόκειται να υποβάλουν τις εκθέσεις τους για το οικονομικό έτος 2025 να αναμένουν ότι θα επωφεληθούν σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση των εσόδων και το 34% από την εξοικονόμηση κόστους.
ΠΟΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΟΙΟΥΣ
Από την πλευρά τους, τα ελεγκτικά γραφεία στην Κύπρο δηλώνουν έτοιμα και ειδικά οι Βig Four, που έχουν ανακοινώσει ήδη εργαλεία που θα μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες τους για να εντάξουν στους ισολογισμούς τους τα πρότυπα που διέπουν την οδηγία.
Ίσως το πιο σημαντικό βήμα έγινε από τις τράπεζες, αφού και οι ίδιες «βρεθήκαν» με την πλάτη στον τοίχο, μια και τα μεγέθη τους τις τοποθετούν στο πρώτο κύμα εφαρμογής της CSRD.
Το 2024 και το 2025 η οδηγία για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας (CSRD) θα τεθεί σε ισχύ για πολλές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ, πράγμα που ισχύει και για τις κυπριακές και ειδικά τις μεγάλες. Για πρώτη φορά θα υποχρεούνται νομικά να περιλαμβάνουν αξιόπιστα και ελέγξιμα στοιχεία βιωσιμότητας παράλληλα με τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες στις ετήσιες εκθέσεις τους και έτσι εγένετο το εργαλείο «Synesgy».
Η Artemis Credit Bureau, το κυπριακό Γραφείο Πίστης, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου και τις τράπεζες οι οποίες εκπροσωπούνται σε αυτόν, καθώς και με την εταιρεία ICAP CRIF A.E., μέλος του διεθνούς Ομίλου της CRIF S.p.A., εγκαθίδρυσαν πρόσφατα στην κυπριακή αγορά ένα σημαντικό έργο υποδομής στον τομέα του ESG: Το Διατραπεζικό Έργο Αξιολόγησης Επιχειρήσεων βάσει των κριτηρίων ESG, μέσω της παγκόσμιας ψηφιακής πλατφόρμας «Synesgy». Με αυτήν την ενέργεια, ουσιαστικά οι τράπεζες θα παίξουν και το ρόλο του εφαρμοστή της οδηγίας.
ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ Η ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ
Σύμφωνα με το λεκτικό της οδηγίας, οι εταιρείες και τα υψηλόβαθμα διοικητικά στελέχη μπορεί να αντιμετωπίσουν πρόστιμα, χρηματικές κυρώσεις, ακόμη και φυλάκιση για τη μη τήρηση των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων ή για την παροχή ελλιπών ή παραπλανητικών πληροφοριών στις εκθέσεις βιωσιμότητας.
Όσον αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι χώρες του ΕΟΧ υποχρεούνται να υιοθετήσουν την οδηγία αυτή στο εθνικό τους δίκαιο. Η CSRD επιβάλλει ελάχιστους κανόνες και απαιτήσεις για τα κράτη μέλη και τις χώρες του ΕΟΧ κατά την εφαρμογή της. Οι εθνικές κυβερνήσεις διαθέτουν, έτσι, κάποιας μορφής ευελιξία για την εφαρμογή της CSRD, ώστε να ευθυγραμμιστούν με την υφιστάμενη νομοθεσία και τα πλαίσια συμμόρφωσης όσον αφορά τις απαιτήσεις χρηματοοικονομικής και μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης.
Τα κράτη μέλη επί της ουσίας θα διαθέτουν διακριτική ευχέρεια σε τομείς όπως η επέκταση του πεδίου εφαρμογής των οντοτήτων, ανά κατώτατο όριο ή τύπο νομικής οντότητας, που υποχρεούνται να υποβάλλουν εκθέσεις στο πλαίσιο του CSRD, η υποχρέωση για τα ποια μέρη μπορούν να παρέχουν διαβεβαίωση σχετικά με τις πληροφορίες βιωσιμότητας όπως και η ευθυγράμμιση των απαιτήσεων για την υποβολή των πληροφοριών βιωσιμότητας με τις τοπικές νομικές απαιτήσεις υποβολής.
Επίσης, τα κριτήρια απαλλαγής θυγατρικών εταιρειών και επιβολή συγκεκριμένων απαιτήσεων γνωστοποίησης και υποβολής στοιχείων στην ενοποιημένη έκθεση βιωσιμότητας της μητρικής εταιρείας όταν μια θυγατρική εταιρεία λαμβάνει απαλλαγή από την υποχρέωση υποβολής στοιχείων όπως και η επέκταση των απαιτήσεων που ορίζονται στα πρότυπα ESRS και επιβολή κυρώσεων για μη συμμόρφωση.
Σημαντικό, επίσης, είναι πως οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ΕΕ και τον ΕΟΧ θα πρέπει να εναρμονιστούν στις διαφορετικές απαιτήσεις εφαρμογής ανά χώρα, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πρόσθετες απαιτήσεις συμμόρφωσης πέρα τον γενικών όρων που ορίζονται από την οδηγία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΙΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ FORBES
