Στον πάγο παραμένουν μέχρι και σήμερα τα έργα στο οδικό δίκτυο του Ακάμα, με το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί να δημιουργεί εύλογα ανησυχίες για την εξέλιξη των έργων.
Έξι ολόκληρους μήνες μετά από την απόφαση για παγοποίηση των εργασιών, εξαιτίας των προβληματικών σχεδιασμών που ξεσήκωσαν κύμα αντιδράσεων, αρμόδιοι και εμπλεκόμενοι φορείς δεν έχουν ακόμη καταφέρει να βρουν την άκρη του νήματος.
Ως αποτέλεσμα, το ζήτημα του οδικού δικτύου στο Εθνικό Πάρκο του Ακάμα, παραμένει ανοιχτό ενώ εγείρονται σοβαρά ερωτήματα σε σχέση με την απόδοση ευθυνών, τις αλλαγές στον αρχικό σχεδιασμό και το τι μέλλει γενέσθαι.
Το ιστορικό
Τα έργα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν ο εργολάβος είχε πάρει το πράσινο φως από το Τμήμα Δασών για την έναρξη των εργασιών προκειμένου να υλοποιηθεί η Α’ φάση βελτίωσης μέρους του οδικού δικτύου του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα.
Ο σχεδιασμός, μεταξύ άλλων, προνοούσε τη βελτίωση υφιστάμενων δρόμων συνολικού μήκους 13.4 χιλιομέτρων εντός του δασικού πάρκου. Στόχος των έργων, ήταν ουσιαστικά η αναβάθμιση του οδικού δικτύου, η ενίσχυση της ασφάλειας στις μετακινήσεις, αλλά και η διευκόλυνση των επισκεπτών κατά τη μετάβαση τους στις κοινότητες του Ακάμα.
Ενώ λοιπόν το έργο βρισκόταν σε τροχιά υλοποίησης, με την εταιρεία Cyfield που ήταν ο εργολάβος του έργου να κινείται βάσει των σχεδιασμών που δόθηκαν από τον μελετητή, και τους λειτουργούς του Τμήματος Δασών να επιβλέπουν την πρόοδο των εργασιών, τα κενά και οι παραλείψεις στο σχεδιασμό άρχισαν να διαφαίνονται, προκαλώντας αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες.
Με τις φωτογραφίες από τα έργα να κατακλύζουν το διαδίκτυο και τις φωνές να αυξάνονται, το θέμα δεν άργησε να φτάσει ενώπιον του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος αλλά και του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, με αποτέλεσμα τον Δεκέμβριο του 2023, το Υπουργικό Συμβούλιο να αποφασίσει τη διακοπή των έργων.
Ο τέως υπουργός Γεωργίας, Πέτρος Ξενοφώντος, σε δηλώσεις του μετά την απόφαση είχε αναφέρει ότι τα έργα θα προχωρούσαν αφού πρώτα τύχαιναν επαναξιολόγησης από ομάδα εμπειρογνωμόνων που έχουν εμπειρία στην εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και έχουν σχεδιάσει και υλοποιήσει δρόμους εντός προστατευόμενων περιοχών και αφού γίνονταν όλα με τη «σωστή διαδικασία».
Η επαναξιολόγηση και οι αναγκαίες αλλαγές
Στους μήνες που ακολούθησαν λήφθηκαν μια σειρά από σημαντικές αποφάσεις. Η σημαντικότερη εξέλιξη ωστόσο ήρθε με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να μεταφέρει την ευθύνη του έργου από το Τμήμα Δασών, στην Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης. Απόφαση με την οποία ουσιαστικά καταλόγιζε μέρος των ευθυνών για τα σοβαρά λάθη, στο ίδιο το Τμήμα Δασών.
Την ίδια στιγμή, το έργο τέθηκε υπό επαναξιολόγηση από ομάδα ειδικών εμπειρογνωμόνων, προκειμένου να δοθεί περισσότερη έμφαση στη βιωσιμότητα του έργου, την προστασία του περιβάλλοντος και την αποφυγή επανάληψης λαθών που θα έθεταν σε περαιτέρω κίνδυνο τον Ακάμα.
Τα γεγονότα αυτά, εύλογα δημιουργούν ερωτήματα σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό του έργου αλλά και για το ποια διαδικασία ακολουθήθηκε. Ερωτήματα για το κατά πόσο ακολουθήθηκαν οι πρόνοιες της περιβαλλοντικής μελέτης και σε ποιο βαθμό υπήρξαν παραλείψεις και αστοχίες καθώς και αν είχαν δοθεί οι όροι της οικολογικής έκθεσης από την αρμόδια αρχή στους μελετητές για να ληφθούν υπόψη στα κατασκευαστικά έργα.
Αναθεωρημένο σχέδιο και η θέση των κοινοτήτων
Τις προηγούμενες ημέρες, το θέμα των έργων ήρθε ξανά στην επιφάνεια όταν η υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου, συνοδευόμενη από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, ενημέρωσε τους κατοίκους των κοινοτήτων Ακάμα σχετικά με το αναθεωρημένο σχέδιο του οδικού δικτύου και τα υπόλοιπα έργα και λειτουργίες του σχεδίου αειφόρου ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα. Σύμφωνα με την ενημέρωση, το αναθεωρημένο σχέδιο έχει σημαντικές αλλαγές, αφού προβλέπει βελτιώσεις περιορισμένης έκταση καθώς και κατάργηση μεγάλου μέρους των έργων.
Η θέση αυτή ωστόσο δεν άφησε καθόλου ικανοποιημένες τις κοινότητες της περιοχής, οι οποίες θα δώσουν γραπτώς τις προτάσεις τους, ενώ θα επιδιώξουν επίσης συνάντηση με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη.
Συνέχιση ή διαδικασίες από την αρχή;
Το κυριότερο ερώτημα ωστόσο που τίθεται, αφορά το μέλλον του έργου και του ίδιου του Ακάμα.
Οι αρμόδιοι φορείς κρατάνε στα χέρια τους τον εθνικό πλούτο της Κύπρου. Ένα οικοσύστημα ξεχωριστό, με ιδιαίτερη αξία, με άγρια ζωή και ποικιλομορφία κυπριακής πανίδας και χλωρίδας. Ένα βιότοπο τον οποίο έχουν καθήκον να προστατεύουν διασφαλίζοντας το σωστό σχεδιασμό για κάθε έργο που γίνεται στο εθνικό πάρκο του Ακάμα.
Με το αναθεωρημένο σχέδιο να βρίσκεται πλέον στο τελικό του στάδιο, οι εμπλεκόμενοι φορείς καλούνται να λάβουν σύντομα αποφάσεις.
Η λύση στο αδιέξοδο ίσως να μην βρίσκεται απλώς στην επαναξιολόγηση του σχεδιασμού, αλλά και στην επανέναρξη ολόκληρου του έργου υπό εντελώς νέες προϋποθέσεις. Με ένα νέο μελετητή και ένα νέο εργολάβο να αναλαμβάνουν την υλοποίηση του.
Εξ όσων προκύπτει και από την παρουσίαση της Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου, το αναθεωρημένο σχέδιο έχει μεγάλες και σημαντικές αλλαγές. Αυτό σημαίνει ότι η επιλογή της συνέχισης της υφιστάμενης σύμβασης, αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις προκειμένου να συμφωνηθούν νέες τιμές, νέες εργασίες και χρόνοι υλοποίησης. Μια διαδικασία περίπλοκη, που αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστερήσεις αλλά ενδεχομένως και σε τριβές θέτοντας σε κίνδυνο την υλοποίηση του έργου.
Η διακοπή της υφιστάμενης σύμβασης με τη διευθέτηση τυχόν εκκρεμοτήτων και η διενέργεια ενός νέου διαγωνισμού, με βάση και του νέους όρους αποτελεί ίσως τη διέξοδο που όλοι ψάχνουν. Ο νέος διαγωνισμός άλλωστε θα πρέπει να προκηρυχθεί με τους αυστηρότερους όρους για την προστασία του περιβάλλοντος, στη βάση του νέου σχεδιασμού του έργου για να αποφευχθούν νέες περιπέτειες. Η διενέργεια εκ νέου του διαγωνισμού, θα διασφαλίζει χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις την υλοποίηση των έργων και την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν για τον Ακάμα και με μόνο γνώμονα το καλό του Εθνικού Δασικού Πάρκου, που πρέπει να τίθεται πάντοτε σε προτεραιότητα.
