ELIAS NEOCLEOUS & CO LLC- Πολιτικές ESG: Πρόσθετη δημιουργία αξίας και ενίσχυση οικονομικών επιδόσεων των επιχειρήσεων

Από τις Annabelle Αντωνιάδου και Κατερίνα Κρασσά Δικηγόροι στο Τµήµα Ακίνητης Περιουσίας

Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις καθορίζουν τις πολιτικές και τις επιλογές τους στη βάση των απαιτήσεων του ESG – Environmental, Social and Governance (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση).

Το επιχειρηµατικό πλαίσιο πλέον αλλάζει ραγδαία, µε την ανάπτυξη διαφόρων νοµοθετικών και µη νοµοθετικών πρωτοβουλιών περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG), ιδίως στην Eυρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Ενώ οι αρχές ESG επιβάλλουν κυρίως απαιτήσεις γνωστοποίησης και υποβολής απολογισµών από τις επιχειρήσεις και µια γενικότερη αλλαγή πορείας όσον αφορά την επιχειρηµατική συµπεριφορά των επιχειρήσεων, λόγω της αυξηµένης ευαισθητοποίησης των επενδυτών και των καταναλωτών, γεγονός το οποίο διασφαλίζει την κοινωνική ευθυδικία και την επιβολή ανάλογων κυρώσεων σε περίπτωση καταπάτησης των εν λόγω αρχών.

H µεγιστοποίηση κέρδους και µερίσµατος αποτελούσε τον πρωτεύοντα στόχο των επιχειρήσεων, οι οποίες, αν και σύννοµες µε το ESG, δεν υπερέβαιναν τις βασικές υποχρεώσεις της νοµοθεσίας. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η επιχειρηµατική αµέλεια και υπό-επένδυση, ως αποτέλεσµα της αποκλειστικής εστίασης στη µεγιστοποίηση του κέρδους, έχουν αναδείξει την επείγουσα ανάγκη για αυξηµένη κοινωνική ευθύνη, που θα έπρεπε να παρουσιάζεται από όλες τις επιχειρήσεις, παρά τους διαφορετικούς στόχους της εκάστοτε επιχείρησης.

Η υιοθέτηση πολιτικής ESG ενισχύει την ικανότητα καινοτοµίας, τη δηµιουργία αξίας και τις οικονοµικές επιδόσεις των επιχειρήσεων. Συνολικά, οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιδόσεις επέδειξαν άµεσο συσχετισµό µε την επιχειρηµατική βιωσιµότητα, υποδεικνύοντας ότι η οικονοµία των επιχειρήσεων και η δηµιουργία αξίας για την κοινωνία είναι αλληλεξαρτώµενες.

Οι επιδόσεις µιας επιχείρησης στον τοµέα του ESG είναι κρίσιµες για τους εµπλεκόµενους φορείς της, καθώς οι τελευταίοι απαιτούν από τις επιχειρήσεις να επιδεικνύουν διαφάνεια ως προς το πώς και σε ποιο βαθµό επηρεάζουν την κοινωνία, το περιβάλλον καθώς και τα οικοσυστήµατα στα οποία είναι ενσωµατωµένες.

Τι σηµαίνουν αυτές οι απαιτήσεις για τους προϋπολογισµούς των εταιρειών και ποιο είναι το αντίκρισµα στην αγορά;

Εν έτει 2024, µια εταιρεία αξιολογείται συνεχώς για το κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονοµικό αντίκτυπο που έχουν οι δραστηριότητες της, αφού, µε βάση τα κριτήρια ESG, αξιολογείται τόσο η βιωσιµότητα της όσο και η ευαισθησία σε θέµατα που έχουν να κάνουν µε το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονοµία.

Καθώς οι εταιρείες ασπάζονται τις αρχές ESG, ενσωµατώνουν όλο και περισσότερο αυτές τις απαιτήσεις στους προϋπολογισµούς τους. Η ενσωµάτωση αυτή έχει βαθιές επιπτώσεις, επηρεάζοντας, µεταξύ άλλων, από τον καταµερισµό κεφαλαίου έως το λειτουργικό κόστος.

Οι επιχειρήσεις οφείλουν να επανεκτιµήσουν τις προτεραιότητές τους και να επενδύσουν στη βιωσιµότητα, την κοινωνική ευθύνη και την εταιρική διακυβέρνηση, επηρεάζοντας τους εταιρικούς προϋπολογισµούς τους, αφού η εφαρµογή πρακτικών ESG απαιτεί σηµαντική οικονοµική δέσµευση ένεκα του γεγονότος ότι οι εταιρείες πρέπει να διαθέσουν πόρους για νέες τεχνολογίες, υποδοµές για τη µείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώµατος, συµµόρφωση και την εκπαίδευση των εργαζοµένων.

Αυτό περιλαµβάνει την επένδυση σε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, ενεργειακά αποδοτικά µηχανήµατα και συστήµατα µείωσης των αποβλήτων. Αν και αρχικά οι επενδύσεις αυτές µπορεί να αυξήσουν το λειτουργικό κόστος µιας εταιρείας, µπορούν να οδηγήσουν σε µακροπρόθεσµη εξοικονόµηση µέσω της µείωσης του ενεργειακού κόστους και των τελών διάθεσης αποβλήτων.

Παρά το αυξηµένο κόστος, η εφαρµογή των πρακτικών ESG προσφέρει σηµαντικά οφέλη, συµβάλλοντας στη µακροπρόθεσµη βιωσιµότητα και επιτυχία των επιχειρήσεων όπως, µεταξύ άλλων, βελτιωµένη φήµη, εµπιστοσύνη από τους επενδυτές, εξοικονόµηση κόστους µε την πάροδο του χρόνου λόγω της µειωµένης κατανάλωσης ενέργειας και της παραγωγής αποβλήτων ως επίσης και την µείωση πιθανοτήτων αντιµετώπισης νοµικών και κανονιστικών κινδύνων. Ως αποτέλεσµα, µε προσεκτικό σχεδιασµό και εφαρµογή πρακτικών ESG, οι εταιρείες µπορούν να επιτύχουν µακροπρόθεσµη βιωσιµότητα και επιτυχία.

Πόσο µετρά η συµµόρφωση στις πολιτικές ESG για την εξασφάλιση χρηµατοδότησης από τραπεζικούς οργανισµούς και επενδυτές και σε ποιο βαθµό αυτές οι πολιτικές µετατρέπονται από διακηρύξεις σε πραγµατικές υλοποιήσιµες αποφάσεις;

Τα κριτήρια ESG έχουν αποκτήσει πρωταρχικό ρόλο αναφορικά µε τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων στον επιχειρηµατικό τοµέα. Συγκεκριµένα, τα τελευταία χρόνια οι κοινωνικά ευαισθητοποιηµένοι επενδυτές αποδίδουν απόλυτη βαρύτητα στη σηµασία των κριτηρίων ESG, καθώς βασίζουν την στάθµιση και αξιολόγηση του συνολικού κινδύνου και της απόδοσης µίας επιχείρησης επί των εν λόγω κριτηρίων και την αποτελεσµατική ενσωµάτωση τους από τις υπό αξιολόγηση επιχειρήσεις.

Συγκεκριµένα, η απόκλιση από την ενσωµάτωση των κριτηρίων ESG από µία επιχείρηση, επιφέρει δυσµενείς επιπτώσεις, καθώς δύναται να επηρεάσει την µετοχική αξία µιας επιχείρησης καθώς και επίσης να οδηγήσει στην απώλεια επενδυτών.

Οι επενδυτές αποφεύγουν πλέον τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις µε χαµηλή ευαισθητοποίηση ως προς τα κριτήρια ESG. Βασικό παράδειγµα αποτελεί η επιφυλακτικότητα των επενδυτών ως προς τις επιχειρήσεις οι οποίες ενασχολούνται µε “sin stocks”ως αποτέλεσµα της επιβλαβούς κοινωνικής συνέπειας τους.

Ιδιαίτερα όσον αφορά τον κατασκευαστικό τοµέα, οι τραπεζικοί οργανισµοί ασκούν πλήρη επιφυλακτικότητα ως προς την πιθανή χρηµατοδότηση ενός κατασκευαστικού έργου µίας επιχείρησης. Αξίζει να σηµειωθεί ότι τα λεγόµενα «ESG-δάνεια» τυγχάνουν έγκρισης από τους τραπεζικούς οργανισµούς κατόπιν της αξιολόγησης του απολογισµού ESG της υπό-αξιολόγησης επιχείρησης καθώς και της στρατηγικής βιωσιµότητας, την οποία απαιτούν οι τράπεζες να δεικνύουν οι επιχειρήσεις οι οποίες ενασχολούνται µε τον κατασκευαστικό τοµέα.

Η αυστηρότητα τήρησης του πλαισίου ESG µιας κατασκευαστικής επιχείρησης είναι άρρηκτα συνυφασµένη µε την επιλογή των δοµικών υλικών και το σχεδιασµό των προϊόντων, καθώς και επιφέρει σηµαντική επίδραση στην αλυσίδα εφοδιασµού της εν λόγω επιχείρησης.

Συγκεκριµένα, το σύστηµα LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) αποτελεί το πιο διαδεδοµένο σύστηµα αξιολόγησης πράσινων κτηρίων στον κόσµο. Η πιστοποίηση LEED αποτελεί βεβαίωση της αποδοτικότητας των «πράσινων» κτιρίων, τα οποία πιστοποιούνται ότι προσφέρουν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διοικητικά οφέλη, παράγοντες οι οποίοι οδηγούν κατά συνέπεια στη χρηµατοδότηση των κατασκευαστικών έργων από τους τραπεζικούς οργανισµούς καθώς και από τους πλέον κοινωνικά ευσυνείδητους επενδυτές.

Πώς προβλέπεται να αλλάξει (και) το κυπριακό επιχειρηµατικό περιβάλλον τα αµέσως επόµενα χρόνια, ακολουθώντας τις υποχρεώσεις της χώρας έναντι της ΕΕ για εφαρµογή δαπανηρών πολιτικών που θα οδηγήσουν µε ταχύτητα στην πράσινη µετάβαση;

Πλέον, οι οργανισµοί ανά παγκόσµιο επίπεδο οι οποίοι υιοθετούν το ΕSG παρουσιάζουν µακροχρόνια κερδοφορία, ισχυρότερες µετοχές και περισσότερη οικονοµική σταθερότητα πράµα το οποίο έχει γίνει αντιληπτό και στο Κυπριακό επιχειρηµατικό περιβάλλον. Ως αποτέλεσµα, το ESG καθιστά ένα από τα βασικά κριτήρια των επενδυτών όσον αφορά το που θα επενδύσουν σε συνάφεια µε το νοµοθετικό πλαίσιο το οποίο φαίνεται να αλλάζει αφού η ΕΕ κινείται προς ένα πιο βιώσιµο µέλλον.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η ΕΕ ,συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου, έχουν υπογράψει και επικυρώσει τη συµφωνία του Παρισιού µε την οποία η ΕΕ υπέβαλε τη µακροπρόθεσµη στρατηγική της για µείωση των εκποµπών πριν από το τέλος του 2020, αναλαµβάνοντας τη δέσµευση να µειώσει έως το 2030 τις εκποµπές της κατά τουλάχιστον 55% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του 1990 και την επίτευξη κλιµατικής ουδετερότητας έως το 2050.

Οι απαιτήσεις αυτές σαφώς θα επηρεάσουν τις επιχειρήσεις στην ΕΕ, συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου, οι οποίες πρέπει να προσαρµοστούν για να διατηρήσουν τη συµµόρφωση και την ανταγωνιστικότητά τους.

Η εστίαση της ΕΕ στους κοινωνικούς παράγοντες αδιαµφισβήτητα θα ωθήσει τις επιχειρήσεις στην Κύπρο να επικεντρωθούν στην πράσινη µετάβασή τους. Η εν λόγω µετάβαση θα περιλαµβάνει βελτιωµένες συνθήκες εργασίας, µεγαλύτερη έµφαση στην ποικιλοµορφία και την ενσωµάτωση και αυξηµένη δέσµευση στην κοινότητα αφού οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διασφαλίσουν, µεταξύ άλλων, τη συµµόρφωση µε αυστηρότερα πρότυπα διακυβέρνησης. Επιπλέον, πιθανόν να δηµιουργηθούν ευκαιρίες για καινοτοµία και ανάπτυξη αφού καθώς οι επιχειρήσεις θα επενδύουν σε βιώσιµες πρακτικές, ενδέχεται να προκύψουν νέοι κλάδοι και επιχειρηµατικά µοντέλα, µε έµφαση στις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, τη διαχείριση αποβλήτων και τον βιώσιµο τουρισµό. Στο άµεσο µέλλον, ο εργασιακός χώρος και τα κτήρια στα οποία θα στεγάζονται οι επιχειρήσεις θα αντικατοπτρίζουν τις ESG αρχές των υπαλλήλων πράµα το οποίο θα συντείνει στην αύξηση της παραγωγικότητας τους και σε ένα αίσθηµα εφορίας κατά την εργασία.

Εν κατακλείδι, η εφαρµογή των απαιτήσεων ESG της ΕΕ θα επηρεάσει σηµαντικά το επιχειρηµατικό περιβάλλον της Κύπρου και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρµοστούν για να ανταποκριθούν σε αυτά τα εξελισσόµενα πρότυπα. Παρά το γεγονός ότι θα υπάρξουν προκλήσεις, µε την υιοθέτηση πρακτικών ESG, οι επιχειρήσεις στην Κύπρο θα έχουν την ευκαιρία να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους, να προσελκύσουν επενδύσεις και να συµβάλουν σε ένα πιο βιώσιµο µέλλον.