Ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Τζερόμ Πάουελ φάνηκε να αντιδρά στον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, αφού απέφευγε επιδέξια μια αντιπαράθεση επί μήνες. Σε μια εκδήλωση την Τετάρτη, κατά τη διάρκεια μιας σειράς ερωτήσεων και απαντήσεων, ο Πάουελ περιέγραψε τους δασμούς – και τη χαοτική εφαρμογή τους – ως κακούς για την οικονομία, κατέκρινε την προσέγγιση που ακολουθήθηκε από το Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) και υπερασπίστηκε τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι μπορεί να αντέξει οποιαδήποτε προσπάθεια του Τραμπ να τον απολύσει. Σε μια εποχή αυξανόμενης ανησυχίας σχετικά με την ανεξαρτησία της Fed, έκανε σε όλους μας μια χάρη δείχνοντας ότι είναι απόλυτα προσηλωμένος στους κύριους στόχους της κεντρικής τράπεζας και θα αγωνιστεί για να παραμείνει έτσι.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Τραμπ, σε μια ανάρτηση στο Truth Social την Πέμπτη, είπε ότι η Fed θα έπρεπε να έχει ήδη μειώσει τα επιτόκια και ότι “η λήξη της θητείας του Πάουελ δεν μπορεί να έρθει αρκετά γρήγορα”!
Ας ξεκινήσουμε με την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της Fed από τον Πάουελ. “Η ανεξαρτησία μας είναι θέμα νόμου”, δήλωσε ο Πάουελ στο Economic Club του Σικάγο, αντικρούοντας έναν πρόεδρο που έχει προσπαθήσει συστηματικά να εκφοβίσει την κεντρική τράπεζα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έχει ήδη αμφισβητήσει την ανεξαρτησία άλλων οργανισμών. Ο επικεφαλής του Ανώτατου Δικαστηρίου Τζον Ρόμπερτς επέτρεψε στον Τραμπ να προχωρήσει στην απόλυση κορυφαίων αξιωματούχων σε άλλες υπηρεσίες – μια υπόθεση που ορισμένοι θεωρούν ότι προετοιμάζει το έδαφος μιας μάχης για το αν ο Τραμπ μπορεί να απολύσει ή να υποβιβάσει τον Πάουελ. Ο ίδιος δήλωσε ότι δεν πιστεύει ότι αυτό θα εφαρμοστεί στη Fed και ότι ποτέ δεν θα υποκύψει σε εξωτερικές πιέσεις.
“Δεν πρόκειται ποτέ να επηρεαστούμε από οποιαδήποτε πολιτική πίεση”, δήλωσε ο Πάουελ. “Οι άνθρωποι μπορούν να λένε ό,τι θέλουν, δεν πειράζει. Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα. Αλλά εμείς θα κάνουμε αυτό που κάνουμε αυστηρά χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη πολιτικούς ή οποιουσδήποτε άλλους εξωγενείς παράγοντες”.
Στη συζήτηση με τον πρώην διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ινδίας Ραγκουράμ Ρατζάν, ο Πάουελ διατήρησε την ψυχραιμία του και απέφυγε να αναφερθεί στον Τραμπ ονομαστικά. Αλλά η ευθύτητά του ήταν μια αδιαμφισβήτητη παρέκκλιση για τον κεντρικό τραπεζίτη που ουσιαστικά απέφευγε να σχολιάζει την πολιτική του Λευκού Οίκου και γύρισε το άλλο μάγουλο όταν ο Τραμπ του επιτέθηκε δημοσίως. Τα σχόλιά του έρχονται σε μια στιγμή που οι ανησυχίες για την ανεξαρτησία της Fed αρχίζουν να διαχέονται διακριτικά στις συζητήσεις στην αγορά. Έρχονται επίσης καθώς οι εμπορικές πολιτικές του Τραμπ απειλούν να θέσουν την κεντρική τράπεζα σε μια αδύνατη θέση – ουσιαστικά προσπαθεί να περιορίσει ταυτόχρονα τους κινδύνους γύρω από τον διπλό στόχο της για σταθερές τιμές και ισχυρή αγορά εργασίας.
Ο Πάουελ δεν μάσησε τα λόγια του σχετικά με τα διαρκώς μεταβαλλόμενα δασμολογικά σχέδια, τα οποία θα μπορούσαν ακόμη να ωθήσουν τους αμερικανικούς δασμούς στις εισαγωγές στα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου αιώνα – ανάλογα με το ποια ημέρα της εβδομάδας αποφασίζετε να κάνετε τους υπολογισμούς. Οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές θα μπορούσαν να κάνουν πίσω αν δεν αποκατασταθεί η σαφήνεια για το μέλλον, είπε. “Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνονταν μια δικαιοδοσία όπου οι κίνδυνοι είναι απλώς δομικά υψηλότεροι στο μέλλον, αυτό θα μας έκανε λιγότερο ελκυστικούς”, σημείωσε. “Δεν το γνωρίζουμε αυτό σε αυτό το σημείο, αλλά νομίζω ότι αυτό θα ήταν το αποτέλεσμα”. Σε άλλο σημείο, ανησύχησε ότι οι περικοπές στην επιστημονική έρευνα μπορεί να έχουν “επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη, στην παραγωγικότητα, στην υγεία, σε όλα τα πράγματα”.
Ήταν ξεκάθαρος σχετικά με την κατάσταση στην οποία βάζουν την Fed οι δασμοί. “Οι επιπτώσεις [της πολιτικής] είναι πιθανό να μας απομακρύνουν από τους στόχους μας”, είπε. “Η ανεργία είναι πιθανό να αυξηθεί καθώς η οικονομία επιβραδύνεται κατά πάσα πιθανότητα και ο πληθωρισμός είναι πιθανό να αυξηθεί καθώς οι δασμοί εφαρμόζονται και κάποιο μέρος αυτών των δασμών έρχεται να πληρωθεί από το δημόσιο. Αυτό είναι το πιο πιθανό [σενάριο]”. Η “υποχρέωση” της Fed ήταν να διατηρήσει τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τις τιμές σε σταθερά επίπεδα, είπε. Οι οικονομολόγοι τείνουν να πιστεύουν ότι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ο Πάουελ ξέφυγε επίσης από τη συνήθη δέσμευσή του να αποφεύγει τα σχόλια για τη δημοσιονομική πολιτική και άσκησε αυτό που ισοδυναμεί με απροκάλυπτη κριτική στο Τμήμα Κυβερνητικής Αποδοτικότητας, που φέρει την υπογραφή του Έλον Μασκ, για τη μείωση του κόστους, το οποίο κατέληξε να είναι τόσο ένα εργαλείο για πολιτιστικούς πολέμους και την αντιμετώπιση κομματικών αιτιάσεων όσο και για τον εξορθολογισμό του προϋπολογισμού. Όπως ορθά σημείωσε ο Πάουελ, η κοινωνική ασφάλιση, το Medicare και το Medicaid αποτελούν ένα συντριπτικό και αυξανόμενο μέρος της πίτας του προϋπολογισμού, και μόνο με μια μεταρρύθμιση στα επιδόματα μπορεί οποιαδήποτε κυβέρνηση να επιτύχει ουσιαστική πρόοδο στις δαπάνες. “Όταν οι άνθρωποι επικεντρώνονται στην περικοπή των εγχώριων δαπανών, δεν εργάζονται στην πραγματικότητα για το πρόβλημα”, δήλωσε ο Πάουελ. “Οι εγχώριες διακριτικές δαπάνες μειώνονται ήδη [ως ποσοστό των ομοσπονδιακών δαπανών]. Μου αρέσει να επισημαίνω αυτό το σημείο, επειδή ένα μεγάλο μέρος του διαλόγου που προσφέρουν οι πολιτικοί αφορά τις εγχώριες διακριτικές δαπάνες, οι οποίες δεν είναι το πρόβλημα”.
Σε τελική ανάλυση, υποψιάζομαι ότι η “αυθάδεια” του Πάουελ θα αποδειχθεί πλεονέκτημα για την οικονομία και τις αγορές σε μια περίοδο τεράστιας πολιτικής αναταραχής. Αυτό ήταν λίγο δύσκολο να εκτιμηθεί την Τετάρτη, όταν οι παρατηρήσεις του Πάουελ φαίνεται να βάθυναν τις απώλειες του S&P 500, με ορισμένους επενδυτές να εστιάζουν στην επιφυλακτική στάση του όσον αφορά στη μείωση των επιτοκίων προκειμένου να αμβλυνθούν οι περιοριστικές χρηματοοικονομικές συνθήκες. Μεσοπρόθεσμα, οι επενδυτές πρέπει να γνωρίζουν ότι η κεντρική τράπεζα της Αμερικής παραμένει προσηλωμένη στους στόχους της για μέγιστη απασχόληση και σταθερές τιμές, ακόμη και αν χρειάζεται να παλέψει για την ικανότητά της να φέρει εις πέρας το έργο της. Η μεταβλητότητα της αγοράς δεν εμπίπτει σε κανέναν από αυτούς τους στόχους μέχρι στιγμής.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
