Η Γροιλανδία προσέρχεται στις κάλπες στις 11 Μαρτίου, με την ανεξαρτησία από τη Δανία να βρίσκεται στο επίκεντρο της εκλογικής ατζέντας. Η προοπτική της αυτονομίας επανέρχεται δυναμικά, εν μέσω δηλώσεων του Ντόναλντ Τραμπ περί αμερικανικού ενδιαφέροντος για το νησί και της επιβεβαίωσης της Δανίας ότι οι δεσμοί της με τη Γροιλανδία παραμένουν ισχυροί.
Οι ηγέτες των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων αναγκάζονται να πάρουν θέση, με όσους προηγούνται στις δημοσκοπήσεις να τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας. Παράλληλα, οι πολίτες αναμένουν συγκεκριμένες απαντήσεις για το πώς και πότε μπορεί να επιτευχθεί η πλήρης αυτονόμηση από τη Δανία.
“Ξαφνικά, υπάρχει ένα τεράστιο κίνημα ανεξαρτησίας”, δηλώνει η Qupanuk Olsen, influencer από την πρωτεύουσα Nuuk. “Οι Γροιλανδοί, εξαιτίας του Τραμπ, αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι αξίζουμε περισσότερο απ’ όσο νομίζαμε”.
Αποικιακή κληρονομιά και αγώνας για αυτονομία
Η Γροιλανδία βρισκόταν υπό δανικό έλεγχο από τον 18ο αιώνα, όταν οι πρώτοι ιεραπόστολοι εγκαθίδρυσαν αποικίες στο νησί. Αν και επισήμως σταμάτησε να θεωρείται αποικία τη δεκαετία του 1950, έγινε επαρχία του Βασιλείου της Δανίας, με τους κατοίκους να λαμβάνουν δανική υπηκοότητα.
Το 1979, το νησί απέκτησε μερική αυτονομία, ενώ από το 2009 ελέγχει σχεδόν όλα τα εσωτερικά του ζητήματα, με εξαίρεση την άμυνα και την εξωτερική πολιτική. Παρά τα βήματα αυτά, η οικονομική εξάρτηση από τη Δανία παραμένει έντονη, καθώς η Κοπεγχάγη παρέχει ετήσια επιχορήγηση 3,9 δισ. κορώνων (περίπου 520 εκατ. ευρώ).
Γεωστρατηγική σημασία και ο ρόλος των ΗΠΑ
Η Γροιλανδία έχει εξελιχθεί σε κρίσιμο γεωστρατηγικό σημείο, λόγω της θέσης της ανάμεσα στον Αρκτικό και τον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό. Το νησί φιλοξενεί την αμερικανική στρατιωτική βάση Thule, που αποτελεί κέντρο παρακολούθησης του Διαστήματος και ανίχνευσης πυραύλων.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε πρόσφατη ομιλία του στο Κογκρέσο, τόνισε ότι “με τον ένα ή τον άλλο τρόπο” οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν τον έλεγχο της περιοχής. Οι δηλώσεις αυτές αναζωπυρώνουν τις ανησυχίες για ξένη παρέμβαση στις εκλογές, καθώς τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία επιχειρούν να επεκτείνουν την επιρροή τους στη Γροιλανδία.
Η αυξανόμενη τήξη των πάγων φέρνει στο προσκήνιο τα τεράστια αποθέματα κρίσιμων ορυκτών της Γροιλανδίας, απαραίτητα για την τεχνολογία αιχμής. Παράλληλα, οι νέες ναυτιλιακές διαδρομές που αναδύονται στην Αρκτική ενδέχεται να μετατρέψουν την περιοχή σε μελλοντικό εμπορικό κόμβο.
Η ανεξαρτησία και η επόμενη μέρα
Ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Múte B. Egede, διεκδικεί την επανεκλογή του με το κόμμα Inuit Ataqatigiit, προτάσσοντας το όραμα της ανεξαρτησίας. “Δεν θέλουμε να είμαστε Δανοί, δεν θέλουμε να είμαστε Αμερικανοί”, δήλωσε. “Θέλουμε να είμαστε Γροιλανδοί”.
Για να επιτευχθεί η ανεξαρτησία, απαιτείται συμφωνία με τη Δανία και επικύρωση μέσω δημοψηφίσματος, το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από τα κοινοβούλια των δύο χωρών.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Γροιλανδών τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας, με το 56% των ερωτηθέντων σε έρευνα της Verian τον Ιανουάριο να δηλώνει ότι θα ψήφιζε “ναι” σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Η αντίδραση στον Τραμπ και οι ανησυχίες για παρέμβαση
Παρά τις δηλώσεις Τραμπ ότι “οι κάτοικοι του νησιού θέλουν να γίνουν Αμερικανοί”, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν το αντίθετο: 85% των Γροιλανδών αντιτίθενται στην ένταξη στις ΗΠΑ.
Η προσέγγιση του Τραμπ προκάλεσε αντιδράσεις, ειδικά μετά την επίσκεψη ομάδας MAGA influencers στη Nuuk, που μοίραζαν καπέλα και χαρτονομίσματα σε περαστικούς, λέγοντας “Καλώς ήρθατε στην Αμερική”. “Αηδιαστικό”, δήλωσε ο Jakob Nordstrom, κάτοικος της Nuuk, όταν ο 11χρονος γιος του επέστρεψε στο σπίτι με 100 δολάρια από την ομάδα των υποστηρικτών του Τραμπ.
Οικονομία και προοπτικές
Η αλιεία παραμένει ο βασικός πυλώνας της οικονομίας, με γαρίδες, μπακαλιάρο και ιππόγλωσσα να αντιπροσωπεύουν το 90% των εξαγωγών και το 25% του ΑΕΠ. Η περιοχή, όμως, ποντάρει και στα φυσικά της ορυκτά αποθέματα, αν και αρκετά εξορυκτικά έργα έχουν παγώσει λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών.
Το κόμμα Siumut, μέλος του κυβερνητικού συνασπισμού, επιδιώκει δημοψήφισμα ανεξαρτησίας εντός τετραετίας. Η βουλευτής του, Doris Jensen, υποστηρίζει ότι η Γροιλανδία θα πρέπει να αναζητήσει ελεύθερη ένωση με άλλο κράτος, διατηρώντας ορισμένες συνεργασίες.
Συμπέρασμα
Οι εκλογές της 11ης Μαρτίου στη Γροιλανδία δεν αφορούν μόνο το μέλλον του νησιού, αλλά την ευρύτερη γεωπολιτική ισορροπία. Με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να εντείνουν την επιρροή τους, οι εξελίξεις θα επηρεάσουν όχι μόνο τη Γροιλανδία, αλλά και τη Δανία, το ΝΑΤΟ και την παγκόσμια ασφάλεια.
Το ερώτημα της ανεξαρτησίας δεν είναι πλέον θεωρητικό. Για πρώτη φορά, οι Γροιλανδοί ψηφίζουν έχοντας απέναντί τους μια πραγματική επιλογή για το μέλλον τους.
