Ποιος θα το περίμενε ότι ο ατλαντιστής της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς θα ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης που θα την “έλεγε” αλά Love Actually στον Ντόναλντ Τραμπ; Ενώ άλλοι δειλιάζουν μπροστά στον τσαμπουκά του Λευκού Οίκου, ο καγκελάριος εν αναμονή χρησιμοποίησε τις πρώτες του δηλώσεις μετά την εκλογική του νίκη την Κυριακή για να καταδικάσει τις “εξωφρενικές” ύβρεις που εκτοξεύει η Ουάσινγκτον για την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία.
Πρόκειται για μια προσέγγιση που ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δεν φαίνεται να υιοθετεί καθώς κατευθύνεται στην Ουάσινγκτον για την πρώτη του προσωπική συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο την Πέμπτη, οπλισμένος με μια νέα ανακοίνωση για μια τεράστια αύξηση των αμυντικών δαπανών του Ηνωμένου Βασιλείου. Αλλά ο Στάρμερ πρέπει να καταστήσει σαφές στον Τραμπ ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. “Δεν πίστευα ποτέ ότι θα έπρεπε να πω κάτι τέτοιο … αλλά μετά τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ … είναι σαφές ότι οι Αμερικανοί … αδιαφορούν σε μεγάλο βαθμό για την τύχη της Ευρώπης”, ήταν ο τα λόγια του Μερτς για την τρέχουσα κατάσταση της Pax Americana.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον διπλωματικό χορό που έστησε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ μια μέρα αργότερα. Ο Μακρόν προσπάθησε να κολακεύσει τον “αγαπητό Ντόναλντ”, αναδεικνύοντας τη φιλική τους σχέση, ενώ επιστρατεύτηκε καλοπιάσματα για να τον πιέσει προς μια πιο ήπια θέση σχετικά με την Ουκρανία. Λοιπόν, αυτό δεν λειτούργησε: Λίγες ώρες αργότερα, οι ΗΠΑ τάχθηκαν ντροπιαστικά στο πλευρό της Ρωσίας και της Κίνας, στην ψηφοφορία στον ΟΗΕ για τα τρία έτη από την εισβολή στην Ουκρανία, υπέρ ψηφισμάτων που υποβάθμιζαν τον ρόλο της Ρωσίας ως επιτιθέμενου. Αντί να χρησιμοποιήσουν τις ψήφους τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας για να αντιταχθούν στην πρόταση, τόσο η Γαλλία όσο και η Βρετανία απείχαν.
Ο Στάρμερ πρέπει να τα πάει καλύτερα από τον Μακρόν στη δική του συνάντηση με τον Τραμπ – και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βρει πώς να σταθεί απέναντι σε έναν πρόεδρο που λειτουργεί στην παγκόσμια σκηνή σαν ένα αφεντικό της μαφίας.
Μέχρι στιγμής, ο Βρετανός πρωθυπουργός είναι προσεκτικός, επιφυλακτικός διστακτικός να αντικρούσει ή να επικρίνει τον Τραμπ για τις απειλές περί δασμών που θα ανέτρεπαν τις προσπάθειές του να ανοικοδομήσει τη βρετανική οικονομία ή σχετικά με την κίνηση του προέδρου να αποκλείσει τόσο την Ουκρανία όσο και την Ευρώπη από μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία. Ακόμα και όταν απέρριψε τον ισχυρισμό του Τραμπ ότι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι δικτάτορας, φρόντισε να μην πλαισιώσει τα λόγια του ως απευθυνόμενα στις ΗΠΑ.
Αλλά η προετοιμασία τελείωσε. Τις επόμενες ώρες, ο Στάρμερ πρέπει να οικοδομήσει μια εργασιακή σχέση με αυτόν τον πιο ιδιότροπο πρόεδρο, αν η δική του θητεία θέλει να περιλαμβάνει κάτ άλλο πέρα από συνθηκολόγηση και αποτυχία. Αυτό σημαίνει ότι στην ιδιωτικότητα του Οβάλ Γραφείου, ο πρωθυπουργός θα πρέπει να αποφύγει τόσο την υποταγή του Μακρόν όσο και τον εκνευρισμό του Μερτς. Πρέπει να μιλήσει στον Τραμπ ως ίσος προς ίσο.
Είναι μια προσέγγιση που συνιστά ο Μάλκολμ Τέρνμπουλ, ο πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας, ο οποίος προτείνει ότι τελικά το να σταθεί κανείς απέναντι στον Τραμπ είναι ο μόνος τρόπος για να κάνει business μαζί του. Όπως έγραψε ο Τέρνμπουλ πέρυσι: “… μπορεί να μην του αρέσει η δύναμη και η αμεσότητα από άλλους ηγέτες, αλλά αφού καταλαγιάσει η οργή του, τους σέβεται γι’ αυτό”.
Ο Τέρνμπουλ δεν είναι ο μόνος που ακολουθεί μια μάλλον πιο ώριμη προσέγγιση από ό,τι ο Μακρόν ή ο Μερτς. Στον Καναδά, ο υποψήφιος για την ηγεσία των Φιλελευθέρων Μαρκ Κάρνεϊ σημειώνει μια απροσδόκητη άνοδο στον δρόμο για την πρωθυπουργία, εν μέρει κοροϊδεύοντας τα “αστεία” του Τραμπ για την 51η πολιτεία, ενώ αρνείται να συμμετάσχει στον εκφοβισμό του.
Ο Στάρμερ ξέρει τι θέλει από την πολύτιμη συνάντησή του στον Λευκό Οίκο: μια αναστολή των δασμών σε συνδυασμό με συμφωνίες για την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς και μια δέσμευση από τον Τραμπ να παράσχει εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία με αντάλλαγμα μια ειρηνευτική δύναμη υπό την ηγεσία της Γαλλίας και της Βρετανίας, χρηματοδοτούμενη από την Ευρώπη. Η υπόσχεση του την Τρίτη για τις αμυντικές δαπάνες ήταν η προκαταβολή. Και ο Στάρμερ θα προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο, γνωρίζοντας ότι μια βιαστική ειρηνευτική συμφωνία είναι το χειρότερο δυνατό σενάριο για τον πιεσμένο Ζελένσκι.
Ο Στάρμερ έχει επίσης κάποια κίνητρα να προσφέρει. Μια κρατική επίσκεψη που θα περιλαμβάνει προσωπικές συναντήσεις με τη Βασιλική Οικογένεια θα είναι ελκυστική για τον φιλοβασιλικό Τραμπ, και ίσως μπορέσει να θέσει στο τραπέζι το θέμα της προστασίας των παραγωγών ουίσκι της Σκωτίας – πατρίδα της μητέρας του προέδρου – από τον εμπορικό του πόλεμο. Η προσφορά του να λειτουργήσει ως “γέφυρα” μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι ελκυστική, αν ο Τραμπ πειστεί ότι η Βρετανία του Brexit μπορεί να είναι ένας πιο δυναμικός, ευέλικτος εταίρος από την άκαμπτη, δέσμια των κανόνων της, Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αλλά όποια εκδοχή του Τραμπ και αν συναντήσει -τον νταή, τον γόη, εκείνον που αποσπάται εύκολα- ο Στάρμερ δεν πρέπει να φοβηθεί να σταθεί στο ύψος του. Είναι η μόνη γλώσσα που σέβεται ο Τραμπ.
Μια πιο σθεναρή στάση θα ήταν επίσης δημοφιλής για το εκλογικό σώμα – πρόσφατη δημοσκόπηση της YouGov διαπίστωσε ότι οι μισοί από τους ερωτηθέντες στο Ηνωμένο Βασίλειο πιστεύουν ότι θα έπρεπε να είναι πιο επικριτικός απέναντι στον Τραμπ, σε σύγκριση με μόνο το 30% που τάσσεται υπέρ μιας πιο διαλλακτικής προσέγγισης. Και θα ενίσχυε την αριστερή του πλευρά, καθώς ο ηγέτης των Φιλελεύθερων Δημοκρατών Έντ Ντέιβι βλέπει να ανοίγεται ένα παράθυρο για την προσέλκυση ψηφοφόρων των Εργατικών μέσω της καταδίκης της λαϊκιστικής κλίσης της Αμερικής.
Πέρα από τα εσωτερικά οφέλη, για να πετύχει αυτό που θέλει και να προστατεύσει τα συμφέροντα της Βρετανίας στη διεθνή σκηνή, ο ηπίων τόνων δικηγόρος πρέπει να μάθει να είναι σκληρός. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επιμείνει στο να ακούγεται η φωνή της Ουκρανίας όσο και αυτή της Ρωσίας σε οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία- πρέπει να είναι έτοιμος να προβεί σε αντίποινα για τους δασμούς- και δεν μπορεί να επιτρέψει στον Τραμπ να αναπαράγει το δυστοπικό όραμα του Τζέι Ντι Βανς για την Ευρώπη.
Κάποιοι από αυτούς που έχουν αναλάβει να καθορίσουν τη βέλτιστη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει ο Στάρμερ για την αντιμετώπιση του προέδρου έχουν καταλήξει σε ένα άρθρο που έγραψε ο Ντέιβιντ Μπρουκς στους New York κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ: “Βρισκόμαστε σε μια παράξενη κατάσταση στην οποία οι τεράστιες αναλυτικές δυνάμεις ολόκληρου του κόσμου ξοδεύονται προσπαθώντας να κατανοήσουν έναν τύπο του οποίου οι σκέψεις συχνά μοιάζουν απλώς με έξι πυγολαμπίδες που αναβοσβήνουν τυχαία μέσα σε ένα βάζο”.
Στο Τραμπ 2.0, αυτές οι πυγολαμπίδες έχουν πλέον μετατραπεί σε κρεατόμυγες και ο πρόεδρος γίνεται επικίνδυνος χωρίς αντίλογο.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
