Η Berkshire Hathaway δημοσίευσε το Σάββατο την τελευταία επιστολή προς τους μετόχους της και το περιεχόμενό της ακολουθεί -σε γενικές γραμμές- τον συνηθισμένο διαχρονικό λόγο του Γουόρεν Μπάφετ.
Ο προφήτης της Ομάχα αναφέρεται στη σημασία της εταιρικής διαφάνειας, στην πίστη του στον ορισμένο διάδοχό του Γκρεγκ Έιμπελ και στα λειτουργικά κέρδη της εταιρείας που σκαρφάλωσαν στα 47,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024. Αλλά σε μια εποχή άγριας πολιτικής αναταραχής, είναι δύσκολο να μην δει κανείς και κάποια…ψίχουλα συμβουλών προς τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Ακολουθούν μερικές παρατηρήσεις που ξεχωρίζουν.
Το να πληρώνεις φόρους είναι πατριωτικό
Η τελευταία επιστολή του Μπάφετ έρχεται σε μια εποχή που ο Τραμπ υποστηρίζει ένα σχέδιο νόμου για την παράταση των φοροαπαλλαγών για ιδιώτες και επιχειρήσεις που θεσπίστηκαν το 2017 και πρόκειται να λήξουν στο τέλος του τρέχοντος έτους. Αυτό και άλλα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην πρόταση θα ανέλθουν σε 4,5 τρισεκατομμύρια δολάρια φοροαπαλλαγών σε ορίζοντα δεκαετίας. Έτσι, προκαλεί ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Μπάφετ χρησιμοποίησε μέρος της επιστολής του για να “πανηγυρίσει” την καταβολή φόρων ρεκόρ της Berkshire το 2024, την οποία παρουσίασε ως ένα είδος τροπαίου – ένα σημάδι επιτυχίας και συνετής διαχείρισης:P
…[Η Berkshire] πλήρωσε πολύ περισσότερα σε εταιρικό φόρο εισοδήματος από ό,τι είχε λάβει ποτέ η κυβέρνηση των ΗΠΑ από οποιαδήποτε εταιρεία – ακόμη και από τους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς που είχαν χρηματιστηριακή αξία τρισεκατομμυρίων. Για την ακρίβεια, η Berkshire πραγματοποίησε πέρυσι τέσσερις πληρωμές στην εφορία που ανήλθαν συνολικά σε 26,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό είναι περίπου το 5% του συνολικού ποσού που κατέβαλλαν όλες οι επιχειρήσεις της Αμερικής.
Συνεχίζει παρακάτω:
Κάποια μέρα οι ανιψιές και οι ανιψιοί σας στην Berkshire ελπίζουν να στείλουν [στην κυβέρνηση των ΗΠΑ] ακόμα μεγαλύτερες πληρωμές από ό,τι κάναμε εμείς το 2024. Ξοδέψτε τα με σύνεση. Φροντίστε για τους πολλούς που, χωρίς να φταίνε οι ίδιοι, τραβούν κακό χαρτί στη ζωή. Αξίζουν κάτι καλύτερο.
Αυτό είναι ένα σημαντικό μήνυμα για μια κυβέρνηση που καλύπτει τις φορολογικές ελαφρύνσεις υπέρ των πλουσίων με τις προσπάθειες του Έλον Μασκ και του Τμήματος Κυβερνητικής Αποδοτικότητας να περικόψει τις δαπάνες σε μια φαινομενικά αδιάκριτη βάση.
Η αποταμίευση είναι αμερικανική υπόθεση
Η συζήτηση για τους φόρους συνδέεται με μια σειρά από κλασικές παρατηρήσεις του Μπάφετ σχετικά με τη σημασία της αποταμίευσης. Κατά τον Μπάφετ, η Αμερική έγινε ένα σπουδαίο έθνος επειδή οι πατριώτες καπιταλιστές αποταμίευαν τα χρήματά τους και τα χρησιμοποιούσαν με σύνεση.
Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας στα πρώτα της βήματα δανειζόταν μερικές φορές από το εξωτερικό για να συμπληρώσει τις δικές μας αποταμιεύσεις. Αλλά, ταυτόχρονα, χρειαζόμασταν πολλούς Αμερικανούς να αποταμιεύουν με συνέπεια και στη συνέχεια χρειαζόμασταν αυτούς τους αποταμιευτές ή άλλους Αμερικανούς να αξιοποιήσουν με σύνεση το κεφάλαιο που έγινε έτσι διαθέσιμο. Αν η Αμερική κατανάλωνε όλα όσα παρήγαγε, η χώρα θα παρέμενε στάσιμη.
Αυτό είναι ένα ισχυρό μήνυμα για μια χώρα που τώρα πληρώνει περισσότερα σε τόκους από ό,τι δαπανά για τον στρατό της και έχει συσσωρεύσει εθνικό χρέος μεγαλύτερο από το σύνολο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της. Ο Τραμπ παρέχει μόνο προφορικές υποσχέσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος και επιτρέπει στον Μασκ να παίζει το ρόλο του “αυστηρού”, αλλά είναι απρόθυμος να πάρει τις δύσκολες αποφάσεις που απαιτούνται για να κάνει πραγματικά κάτι – συμπεριλαμβανομένου, για αρχή, του να παραιτηθεί από τις φοροελαφρύνσεις.
Ο Μπάφετ συζητά επίσης την αποταμίευση στο πλαίσιο της ίδιας της Berkshire. Επιστρέφει σε ένα παλιό του χόμπι – την περιφρόνησή του για τα μερίσματα – για την οποία μιλάει τουλάχιστον από την περίφημη επιστολή του 1984. Στη τελευταία του ανασκόπηση, λέει ότι “οι μέτοχοι της Berkshire συμμετείχαν στο αμερικανικό θαύμα παραιτούμενοι από τα μερίσματα, επιλέγοντας έτσι να επανεπενδύουν αντί να καταναλώνουν”. Η επένδυση, λέει, είναι αυτό που έκανε την Αμερική μεγάλη και θεωρεί τη διαχείριση των επενδύσεων των Αμερικανών ως ιερή ευθύνη.
Ακολουθεί το απόσπασμα (η υπογράμμιση δική μου):
Η αμερικανική διαδικασία δεν ήταν πάντα όμορφη – η χώρα μας είχε πάντα πολλούς απατεώνες και διαφημιστές που προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν όσους τους εμπιστεύονταν λανθασμένα τις αποταμιεύσεις τους. Αλλά ακόμη και με τέτοιες ατασθαλίες – οι οποίες παραμένουν σε πλήρη ισχύ σήμερα – και επίσης με μεγάλη ανάπτυξη κεφαλαίων που τελικά ναυάγησαν λόγω του σφοδρού ανταγωνισμού ή της ανατρεπτικής καινοτομίας, οι αποταμιεύσεις των Αμερικανών παρείχαν ποσότητα και ποιότητα παραγωγής πέρα από τα όνειρα οποιουδήποτε αποίκου.
(Αυτό είναι καθαρή εικασία, αλλά κάτι μου λέει ότι ο Μπάφετ – ο οποίος έχει περιγράψει το Bitcoin ως “πιθανώς ποντικοφάρμακο στο τετράγωνο” – δεν είναι οπαδός του $Trump, του “επίσημου” memecoin του Τραμπ που κυκλοφόρησε τον περασμένο μήνα, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για απερίσκεπτη κερδοσκοπία και συναλλαγές σε αθλητικά παπούτσια, ρολόγια και αρώματα με το σήμα του Τραμπ).
Προστατέψτε το δολάριο
Τέλος, ο Μπάφετ χρησιμοποίησε τον ετήσιο απολογισμό του για να υπογραμμίσει τη σημασία μιας σταθερής νομισματικής πολιτικής.
…μην ξεχνάτε ποτέ ότι χρειαζόμαστε [την κυβέρνηση] για να διατηρήσουμε ένα σταθερό νόμισμα και ότι το αποτέλεσμα αυτό απαιτεί τόσο σοφία όσο και επαγρύπνηση εκ μέρους σας.
Η νομισματική πολιτική επανήλθε στο προσκήνιο κατά τον πρώτο μήνα της προεδρίας Τραμπ, αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι ακριβώς θέλει ο πρόεδρος. Από τη μία πλευρά, λέει ότι το δολάριο θα πρέπει να διατηρήσει τον ρόλο του στο παγκόσμιο εμπόριο και έχει απειλήσει όποιον επιδιώξει να βρει αντικατάσταση. Από την άλλη πλευρά, αρκετοί σύμβουλοι του Τραμπ -συμπεριλαμβανομένου του Στίβεν Μίραν, του υποψήφιου του Τραμπ για την προεδρία του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του- έχουν εκφράσει ανησυχίες για τον τρόπο με τον οποίο το ισχυρό δολάριο έχει επηρεάσει αρνητικά τους Αμερικανούς εξαγωγείς. Ενδέχεται μάλιστα να εξετάζονται δειλά-δειλά τρόποι για την αποδυνάμωσή του – ένα πείραμα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε φυγή κεφαλαίων και να έχει καταστροφικές οικονομικές συνέπειες.
Βέβαια, ο Μπάφετ έχει γράψει για τη νομισματική σταθερότητα αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, και συχνά φαίνεται να μιλάει για τον τρόπο με τον οποίο ο πληθωρισμός διαβρώνει την αγοραστική δύναμη του δολαρίου για τους εγχώριους καταναλωτές. Στην επιστολή του προς τους μετόχους το 2011, ο Μπάφετ έγραψε αυτό το αιχμηρό σχόλιο: “Μπορεί στο νόμισμά μας να αναγράφεται ‘In God We Trust’, αλλά το χέρι που ενεργοποιεί το τυπογραφείο της κυβέρνησής μας είναι υπερβολικά ανθρώπινο”.
Στο μέτωπο του πληθωρισμού, ο Τραμπ συμπεριφέρεται σαν ένα κακό παιδί που κρατά στο χέρι του ένα κουτί σπίρτα. Σε μια στιγμή κατά την οποία οι Αμερικανοί εξακολουθούν να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό των τελευταίων τεσσάρων ετών, ο Τραμπ επιβάλλει δασμούς και ξεκινά εμπορικές αψιμαχίες σε όλο τον κόσμο – εξελίξεις που υπόσχονται να αυξήσουν τις τιμές καταναλωτή και θα επηρεάσουν τις προσδοκίες των νοικοκυριών για την πορεία του πληθωρισμού. Τα σχέδιά του για περικοπές φόρων και οι προσπάθειές του να περιορίσει ή ακόμη και να μειώσει τον αριθμό των μεταναστών εργαζομένων στην οικονομία μάλλον δεν θα βοηθήσουν επίσης.
Ας ελπίσουμε ότι ο Τραμπ θα βρει λίγη από τη “σοφία και την επαγρύπνηση” για την οποία μιλάει ο Μπάφετ και θα επανεξετάσει αυτή τη συνταγή για την αναζωπύρωση του πληθωρισμού. Εν τω μεταξύ, καθώς η συζήτηση μεταξύ των φορολογικών περικοπών και του καθήκοντος της κυβέρνησης προς τους ευάλωτους Αμερικανούς μαίνεται, η επιτυχία της Berkshire και τα 26,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικές πληρωμές είναι απόδειξη του πώς θα μπορούσε να μοιάζει η κοινή ευημερία.
