Ο Ίλον Μασκ βρίσκεται στο επίκεντρο μιας διαμάχης σχετικά με την ελευθερία του λόγου, κυρίως εξαιτίας της απόφασής του να απαγορεύσει τη χρηματοδότηση του περιεχομένου ορισμένων ακροδεξιών μελών του MAGA [σσ. Make America Great Again – σλόγκαν του Ντόναλντ Τραμπ] που διαφώνησαν με τις απόψεις του για τη μετανάστευση στην κοινωνική πλατφόρμα X.
Το πιο αξιοσημείωτο στην αντιπαράθεση αυτή είναι ότι καμία από τις δύο πλευρές δεν αναγνωρίζει την απλή αλήθεια για το πώς λειτουργεί ο λόγος, ελεύθερος ή μη, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αξίζει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να διευκρινίσουμε τι σημαίνει ελευθερία του λόγου στο πλαίσιο αυτών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Το πιο θεμελιώδες γεγονός σχετικά με τον λόγο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι, στο ταγκό χρειάζονται δύο: ο χρήστης και η πλατφόρμα. Εσείς, ο χρήστης, παράγετε το περιεχόμενο – που συνήθως περιγράφεται στον κλάδο ως UGC – user-generated content. Η πλατφόρμα παίρνει αυτό το περιεχόμενο και, χρησιμοποιώντας τον αλγόριθμό της, το στέλνει σε άλλους χρήστες, το κοινό σας.
Και οι δύο παράγοντες είναι απαραίτητοι, και οι δύο εργάζονται αναγκαστικά σε συνεργασία. Τίποτα δεν θα γραφόταν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς τον χρήστη που παράγει περιεχόμενο. Κανείς δεν θα ήξερε τι είπατε χωρίς την πλατφόρμα που δημοσιεύει το περιεχόμενο. Ως εκ τούτου, κάθε ενέργεια σε μια πλατφόρμα συνδυάζει αναγκαστικά τον λόγο σας με την επιλογή της πλατφόρμας για το τι θα διανείμει.
Συγκρίνετε αυτή τη δομή με τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, όπως η στήλη που διαβάζετε. Εγώ την έγραψα και το Bloomberg τη δημοσίευσε. Τόσο η εταιρεία όσο και εγώ, σας μιλάμε από κοινού αυτή τη στιγμή. Η διαφορά μεταξύ των παραδοσιακών μέσων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι το Bloomberg με προσέλαβε για να γράψω τη στήλη, ενώ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εσείς παρέχετε το περιεχόμενό σας με αντάλλαγμα την ευκαιρία να διανεμηθεί από την πλατφόρμα.
Βάσει του συνταγματικού δικαίου και της Πρώτης Τροπολογίας, σε αυτή τη στήλη ασκώ το δικαίωμά μου στην ελευθερία του λόγου – και το ίδιο κάνει και το Bloomberg. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να λογοκρίνει αυτή τη στήλη χωρίς να παραβιάσει τα δικαιώματα της Πρώτης Τροπολογίας, τόσο τα δικά μου όσο και του Bloomberg. Ομοίως, η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να λογοκρίνει τον λόγο σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να παραβιάσει τα δικαιώματα της Πρώτης Τροπολογίας – τα δικά σας και της πλατφόρμας. (Το δικαίωμα της πλατφόρμας να επιμελείται και να δημοσιεύει το περιεχόμενό σας καθορίστηκε τον περασμένο Ιούνιο από το Ανώτατο Δικαστήριο στην εμβληματική υπόθεση Moody κατά NetChoice).
Έτσι, όταν οι υποστηρικτές του MAGA ισχυρίζονται ότι το X παραβίασε το δικαίωμά τους στην ελευθερία του λόγου, αφαιρώντας τους τη δυνατότητα να κερδίζουν χρήματα από το περιεχόμενό τους, δεν χρησιμοποιούν την έννοια της ελευθερίας του λόγου με συνταγματικά ακριβή τρόπο. Δεν έχουν κάποιο συνταγματικό δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου που μπορούν να χρησιμοποιήσουν εναντίον του Μασκ ή του X. Η πλατφόρμα μπορεί να επιλέξει να τους απομακρύνει και δεν θα μπορούσαν να επικαλεστούν την Πρώτη Τροπολογία για να επιστρέψουν σε αυτή. Πράγματι, αν η κυβέρνηση προσπαθούσε να πει ότι το X έπρεπε να επαναφέρει τους λογαριασμούς τους, αυτή η προσπάθεια θα παραβίαζε τα δικαιώματα του X βάσει της Πρώτης Τροπολογίας, σύμφωνα με την απόφαση NetChoice.
Οι χρήστες του MAGA μπορούν εύλογα να πουν στον Μασκ ότι, αφαιρώντας τους τη δυνατότητα να κερδίζουν χρήματα από το περιεχόμενό τους, παραβιάζει μια μη νομικά δεσμευτική υπόσχεση που ο ίδιος έχει δώσει, να επιτρέψει στους χρήστες να εκφράζουν οποιαδήποτε άποψη στην πλατφόρμα, χωρίς λογοκρισία. Υπό το πρίσμα αυτής της υπόσχεσης του Μασκ για μια μη νομικά δεσμευτική, μη συνταγματική “ελευθερία του λόγου” στο X, τότε ναι, παραβίασε τους κανόνες.
Από την άλλη, τα λεγόμενα του Μασκ δεν στηρίζονται κάπου όταν λέει ότι “η προστασία της Πρώτης Τροπολογίας αφορά την “ελεύθερη ομιλία”, όχι την “πληρωμένη ομιλία””. Αν το Χ ήταν η κυβέρνηση (που δεν είναι) και η Πρώτη Τροπολογία ίσχυε γι’ αυτό (που δεν ισχύει), η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να τιμωρεί ορισμένους ομιλητές αφαιρώντας τους μια ευκαιρία – όπως η δυνατότητα αποκόμισης κερδών – με βάση την άποψη που εκφράζουν οι ομιλητές. Η επιβολή μιας τέτοιας τιμωρίας θα θεωρούνταν αντισυνταγματικός όρος στο πλαίσιο της ελευθερίας του λόγου. Σίγουρα θα παραβίαζε την Πρώτη Τροπολογία.
Με άλλα λόγια, αν ο Μασκ εννοούσε σοβαρά ότι θα εφαρμόσει τις αρχές της Πρώτης Τροπολογίας στο Χ, δεν θα αφαιρούσε τη δυνατότητα αποκόμισης κερδών από ομιλητές βασιζόμενος στο γεγονός ότι δεν του αρέσουν αυτά που λένε.
Φυσικά, ο Μασκ δεν εφαρμόζει τις αρχές της Πρώτης Τροπολογίας για την ελευθερία του λόγου στην πλατφόρμα του. Αν θέλει να επιτρέπει μια ποικιλία απόψεων στο X, αυτό είναι αποδεκτό – και είναι δικαίωμά του ως ιδιοκτήτης του X. Αλλά δεν έχει δεσμευτεί να ακολουθήσει τους ίδιους εξαιρετικά περιοριστικούς κανόνες που θα ίσχυαν γι’ αυτόν αν ήταν η κυβέρνηση.
Το συμπέρασμα είναι ότι αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς και ακριβείς, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ελευθερία του λόγου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σημαίνει το δικαίωμα της Πρώτης Τροπολογίας των χρηστών και της πλατφόρμας να μιλούν από κοινού και χωρίς κυβερνητική λογοκρισία. Πέραν αυτού, οι πλατφόρμες που θέλουν να επιτρέψουν ένα ευρύ φάσμα απόψεων θα πρέπει να είναι σαφείς σχετικά με τους κανόνες που χρησιμοποιούν για τη διαχείριση του λόγου που παράγεται. Διαφορετικά, μπορεί να ξεχάσουμε πώς λειτουργεί πραγματικά η νέα ελευθερία του λόγου – και να χάσουμε τα ίδια τα δικαιώματα της Πρώτης Τροποποίησης που όλοι μας θεωρούμε πολύτιμα.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
