Στο ζήτημα της στέγασης, σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις λένε ότι θέλουν να την κάνουν πιο προσιτή – και στη συνέχεια υιοθετούν πολιτικές που κάνουν το αντίθετο. Το τελευταίο παράδειγμα αυτής της τάσης, η απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ήρθε στη Βαρκελώνη μόλις τον περασμένο μήνα, και παρόμοιες πολιτικές δοκιμάζονται στη Νέα Υόρκη και αλλού.
Η θεωρία είναι ότι υπηρεσίες όπως η Airbnb στην πραγματικότητα αφαιρούν μονάδες από την αγορά, αυξάνοντας το κόστος ενοικίασης για τους κατοίκους της πόλης. Με την ουσιαστική απαγόρευση της Airbnb, οι πόλεις στοιχηματίζουν ότι μπορούν να καταστήσουν πιο προσιτές κατοικίες περισσότερο διαθέσιμες.
Αυτό δεν συνέβη στη Νέα Υόρκη. Αντίθετα, οι τιμές των ξενοδοχείων αυξήθηκαν και οι τουρίστες ωθήθηκαν στο Νιου Τζέρσεϊ, ωφελώντας τους ιδιοκτήτες σπιτιών και τις επιχειρήσεις εκεί.
Η απαγόρευση της Airbnb μπορεί να ακούγεται καλή για τους κατοίκους της περιοχής που τη βλέπουν ως προσφορά περισσότερων κατοικιών για αυτούς. Ωστόσο, με αυτή τη λογική, γιατί να μην απαγορευτούν τα γραφεία σε σπίτια ή ακόμη και τα εμπορικά ακίνητα; Και τα δύο καταλαμβάνουν χώρο που θα μπορούσε, θεωρητικά τουλάχιστον, να χρησιμοποιηθεί για περισσότερες κατοικίες.
Η αλήθεια είναι ότι όλοι αυτοί οι περιορισμοί χειροτερεύουν τελικά τη θέση των κατοίκων.
Ο πρώτος λόγος είναι οικονομικός. Μια ισχυρή κοινότητα χρειάζεται μια ισχυρή οικονομία, η οποία χρειάζεται χώρο για το εμπόριο. Ο τουρισμός είναι μέρος του εμπορίου.
Πάντα υπήρχε ένταση μεταξύ των επισκεπτών μιας κοινότητας και των κατοίκων της. Οι επισκέπτες βρίσκονται εκεί για να διασκεδάσουν, οπότε μπορεί να είναι θορυβώδεις και ασεβείς. Τείνουν επίσης να ξοδεύουν πολλά χρήματα σε εστιατόρια, καταστήματα και για διασκέδαση. Αυτό ωφελεί τους ντόπιους τόσο με την παροχή εισοδήματος όσο και με τη δημιουργία της ζήτησης που είναι απαραίτητη για την ύπαρξη τέτοιων ανέσεων στην κοινότητα. Η κατάρρευση της τουριστικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας έβλαψε πολλές κοινότητες και χρεοκόπησε πολλές επιχειρήσεις.
Οι άνθρωποι που υποστηρίζουν την απαγόρευση της Airbnb σπάνια υποστηρίζουν ότι θέλουν λιγότερους τουρίστες. Και αν τα μέρη θέλουν τουρισμό, πρέπει να παρέχουν στους τουρίστες κάποιο μέρος για να κοιμηθούν. Αυτές οι υψηλότερες τιμές των ξενοδοχείων που έρχονται μετά από σημαντικούς περιορισμούς στα βραχυπρόθεσμα καταλύματα θα οδηγήσουν τελικά στην ανάπτυξη περισσότερων ξενοδοχείων – χρησιμοποιώντας χώρο και κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για κατοικίες.
Ο περιορισμός των βραχυχρόνιων καταλυμάτων μπορεί να δημιουργήσει λιγότερο χώρο για κατοικίες μειώνοντας την ευελιξία της αγοράς. Η ομορφιά του να αφήνουμε τις οικογένειες να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις σχετικά με το αν θα νοικιάσουν το σπίτι τους είναι ότι όταν η ζήτηση αλλάζει – για παράδειγμα, όταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες έρχονται στο Παρίσι – τότε η προσφορά μπορεί να ανταποκριθεί ανάλογα. Η υψηλή ζήτηση ανεβάζει τις τιμές, γεγονός που θα πείσει ορισμένους ανθρώπους να μείνουν με φίλους ή συγγενείς, να πάνε διακοπές σε ένα λιγότερο πολυσύχναστο μέρος ή ακόμη και να φιλοξενήσουν έναν τουρίστα.
Αυτό συμβάλλει στην αύξηση της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των περιόδων αιχμής και επιτρέπει στους κατοίκους να επωφελούνται από τη ζήτηση στην κοινότητά τους. Χωρίς αυτή την ευελιξία, μια πόλη θα χρειαζόταν περισσότερα ξενοδοχεία για να εξυπηρετήσει την περίοδο αιχμής των ταξιδιών, και στη συνέχεια αυτά τα δωμάτια θα μπορούσαν να μείνουν κενά για μεγάλο μέρος του έτους.
Πράγματι, η απαγόρευση της Airbnb μπορεί να αναγκάσει ορισμένους κατοίκους της πόλης να βάλουν το σπίτι τους στην παραδοσιακή αγορά ενοικίασης ή να φιλοξενήσουν έναν συγκάτοικο. Αλλά άλλοι μπορεί απλώς να φύγουν. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι σημερινοί ιδιοκτήτες σπιτιών πλήττονται όταν μια πόλη θεσπίζει νέους περιορισμούς σχετικά με τον τρόπο που μπορούν να χρησιμοποιούν το σπίτι τους, αλλά πλήττονται και οι μελλοντικοί ιδιοκτήτες σπιτιών. Ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν οικονομικά να ζουν σε μια πόλη μόνο αν μπορούν να νοικιάζουν το σπίτι τους μέσω Airbnb.
Η ανάπτυξη πλατφορμών όπως η Airbnb βοήθησε στον εκδημοκρατισμό των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, επιτρέποντας σε κάθε ιδιοκτήτη σπιτιού να αξιοποιήσει την τουριστική αγορά. Υπάρχει όμως και μια πιο βαθιά αλλαγή: Η άνοδος των βραχυχρόνιων μισθώσεων συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της ιδιοκατοίκησης, η οποία παραμένει η κύρια πηγή πλούτου για τα περισσότερα νοικοκυριά. Τα βραχυχρόνια καταλύματα προσφέρουν στους Αμερικανούς έναν τρόπο να βάλουν αυτόν τον πλούτο να δουλέψει για αυτούς, δίνοντας σε όσους έχουν λιγότερο σταθερό ή χαμηλότερο εισόδημα έναν άλλο δρόμο προς την ιδιοκτησία κατοικίας.
Ως οικονομολόγος, θεωρώ ότι αυτή η αλλαγή, η οποία επιτρέπει την αποτελεσματικότερη χρήση του στεγαστικού κεφαλαίου, είναι θαυματουργή. Το βιοτικό επίπεδο βελτιώνεται όταν οι άνθρωποι – είτε είναι ντόπιοι είτε τουρίστες – παίρνουν περισσότερα χρήματα για τις επενδύσεις τους.
Οι τουρίστες μπορεί να είναι πιο θορυβώδεις από ό,τι θα ήθελαν οι κάτοικοι. Υπάρχουν όμως τρόποι να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα χωρίς την απόλυτη απαγόρευση. Οι περιορισμοί στον αριθμό των επισκεπτών ή στον αριθμό των ημερών που μπορεί να νοικιαστεί ένα ακίνητο, σε συνδυασμό με την αυστηρότερη επιβολή των τοπικών κανονισμών περί φασαρίας, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στους γείτονες.
Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν την άνοδο των βραχυχρόνιων καταλυμάτων ως αποδιοπομπαίο τράγο για τη δική τους αποτυχία. Σκεφτείτε μερικές από τις άλλες πολιτικές τους: τον έλεγχο των ενοικίων, ο οποίος μειώνει έμμεσα την προσφορά, τα όρια στην πυκνότητα, τα οποία μειώνουν άμεσα την προσφορά, περιορισμούς ή διαδικασίες που επιβραδύνουν την κατασκευή και φορολογικά συστήματα που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να κρατούν την ιδιοκτησία τους, ακόμη και όταν λιγότεροι άνθρωποι ζουν σε αυτήν.
Ο καλύτερος τρόπος για να μειωθεί το κόστος στέγασης, όπως έχουν επισημάνει αρκετοί συνάδελφοί μου στο Bloomberg, είναι να χτιστούν περισσότερες κατοικίες. Και, θα πρόσθετα, θα πρέπει επίσης να συνεχίσουμε να ενισχύουμε τα εισοδήματα των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει να διασφαλίσουμε ότι μπορούν να χρησιμοποιούν τη στέγασή τους όσο το δυνατόν πληρέστερα – για να ζουν, να εργάζονται και να την ενοικιάζουν όταν δεν τη χρησιμοποιούν.
Απόδοση – Επιμέλεια: Στάθης Κετιτζιάν
