Πάρτι εκατομμυρίων με ενοίκια & αγορές κτηρίων από το κράτος

Το διαχρονικό πάρτι που σχετίζεται με τη στέγαση υπουργείων, κυβερνητικών τμημάτων και υπηρεσιών, καθώς και αποθηκευτικών χώρων, επανήλθε στο προσκήνιο με αφορμή συζήτηση ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών που αφορούσε την αγορά των κτηρίων Μετροπόλιταν και Nicosia City Center.

Ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας Οδυσσέας Μιχαηλίδης εισηγήθηκε όπως το κράτος προχωρήσει στην ανέγερση κτηρίων στα οποία θα στεγαστούν υπουργεία και κυβερνητικά τμήματα, σε κυβερνητική γη. 

Αξίζει να σημειωθεί, πως μόλις προ μερικών μηνών ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης έκανε αναφορά σε ενοικίαση κτηρίου του οποίου τα ενοίκια δέκα χρόνων ήταν τέτοια που το Δημόσιο θα μπορούσε να έκτιζε δικό του κτήριο με αυτό το ποσό. 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σκανδαλώδης η αγορά του Μετροπόλιταν, καταγγέλλει ο Ελεγκτής

Πάντως, για τους γνωρίζοντες αποτελεί κοινό μυστικό, ότι διαχρονικά αγοράστηκαν ή νοικιάστηκαν κτήρια για να εξυπηρετηθούν ιδιοκτήτες οι οποίοι είτε είχαν ανεγείρει κτήρια και έμεναν αδιάθετα, είτε τα έκτιζαν ειδικά για να τα ενοικιάσουν στο δημόσιο. Είναι επίσης γνωστό, πως κάποιοι από τους ιδιοκτήτες διατηρούσαν στενές σχέσεις με πολιτικά πρόσωπα. Στους ιδιοκτήτες κτηρίων τα οποία νοικιάστηκαν στο δημόσιο περιλαμβάνονταν, κατά καιρούς, και πολιτικά πρόσωπα.

Σημειώνεται επίσης, πως η μεγάλη προσπάθεια που κατεβλήθη εδώ και περίπου δέκα χρόνια με στόχο την ανέγερση κτηρίων στον χώρο της Διεθνούς Κρατικής Έκθεσης προσέκρουσε στις αντιδράσεις του Δήμου Έγκωμης αλλά και κατοίκων της περιοχής. Στην πορεία κατεβλήθη προσπάθεια ανέγερσης τριών κτηρίων στην ευρύτερη περιοχή της Αρχιγραμματείας, όπου θα στεγαστούν τα υπουργεία Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Μεταφορών και εκτιμάται ότι οι προσφορές θα προκηρυχθούν σύντομα.

Τι προκύπτει, όμως, από στοιχεία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, όπως καταγράφονται στην τελευταία της έκθεση σχετικά με το θέμα;

Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, για περίοδο μερικών ετών το Δημόσιο κατέβαλε ενοίκια ύψους €185 εκατ. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί, πως με βάση την ίδια έκθεση, κτήρια στο Δημόσιο νοικιάζουν 380 ιδιοκτήτες. Τα τελευταία χρόνια το Δημόσιο καταβάλλει ετησίως περίπου €20 εκατ. για ενοίκια, κάτι το οποίο ισοδυναμεί με ανέγερση κτηρίων εμβαδού περίπου 15.000 τ.μ. 

Το κράτος νοικιάζει κτήρια από το 1977 και εντεύθεν, κάτι το οποίο καταδεικνύει και την εξάρτηση του από ιδιώτες ιδιοκτήτες. Ο Γενικός Ελεγκτής κατέγραψε, πως το 2011 το κράτος πλήρωσε για ενοίκια €30.900.000. Το 2012 πλήρωσε €30.200.00, το 2013 το ποσό μειώθηκε σε €27.400.000, το 2014 €23.200.000, το 2015 €22.700.000, το 2016 22.700.000 και το 2019 €23.400.000. Πολλά από τα ενοίκια μειώθηκαν ένεκα της οικονομικής κρίσης και της διαπραγμάτευσης που έγινε μεταξύ κυβέρνησης και ιδιοκτητών, ενώ στη μείωση των ετήσιων ενοικίων συνέβαλε και η αποδέσμευση κτηρίων που νοικιάζονταν.  

Εξάλλου, σύμφωνα με σχετικό έγγραφο του υπουργείου Οικονομικών το οποίο είχε υποβληθεί στο το Υπουργικό Συμβούλιο ημερ. 30/4/2014, ο αριθμός των ενοικιαζόμενων κτηρίων (προς το δημόσιο) ανερχόταν σε 671, αν και κατά διαστήματα παρατηρούνταν αυξομειώσεις στους αριθμούς.  

Όπως είχε υποδείξει ο Γενικός Ελεγκτής, η Δημόσια Υπηρεσία, σε πολύ μεγάλο ποσοστό (53%) στεγάζεται σε ενοικιαζόμενα κτήρια. Υπέδειξε επίσης, πως η μεταστέγαση υπουργείων σε ενοικιαζόμενα κτήρια, ως ενδιάμεση λύση, χωρίς την ταυτόχρονη προώθηση της ανέγερσης ιδιόκτητων κτηρίων και η συνέχιση της ενοικίασης με τους ίδιους όρους, δεν αποτελεί την πλέον οικονομικά συμφέρουσα επιλογή και δεν εξυπηρετεί, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, το δημόσιο συμφέρον.  

Μερικά από τα ευρήματα του τελευταίου ελέγχου που περιλήφθηκαν σε έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και τα οποία αναμένεται να τεθούν και ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου, είναι και τα ακόλουθα:  

-Παρατηρήθηκε ότι έχουν συναφθεί ευνοϊκά προς τους ιδιοκτήτες συμβόλαια ενοικίασης, με μακροχρόνια περίοδο ενοικίασης και πρόβλεψη για αυξήσεις των ενοικίων ανά διετία.  

-Λόγω των μακροχρόνιων περιόδων ενοικίασης που προέβλεπαν ορισμένα συμβόλαια ενοικίασης, από υπολογισμούς της Ελεγκτικής Υπηρεσίας φαίνεται ότι το συνολικό ύψος των ενοικίων που καταβλήθηκαν για περίοδο περίπου 10 χρόνων, ισοδυναμούσε ενδεχομένως με το κόστος ανέγερσης ιδιόκτητων κτηρίων.  

-Έχουν εκτελεστεί εργασίες σε αριθμό ενοικιαζόμενων κτηρίων, τα έξοδα των οποίων αναλήφθηκαν από το κράτος αντί από τον ιδιοκτήτη. Παράλληλα, με την έναρξη των εν λόγω εργασιών, ο ενοικιαστής άρχιζε ήδη την καταβολή των ενοικίων στον ιδιοκτήτη, πριν δηλαδή τη χρήση των κτηρίων.  

-Εντοπίστηκαν συμβόλαια ενοικίασης με συμφωνημένες τιμές ενοικίων, αρκετά υψηλότερες από τις εκάστοτε λογικές τιμές της αγοράς.  

-Αρκετά ενοικιαζόμενα κτήρια δεν διέθεταν Πιστοποιητικά Έγκρισης, ορισμένα διέθεταν Πιστοποιητικά Έγκρισης με Σημειώσεις, ενώ άλλα διέθεταν Πιστοποιητικά Έγκρισης με μη Εξουσιοδοτημένες Εργασίες.  

-Ορισμένες Υπηρεσίες/ Τμήματα/ Οργανισμοί προχώρησαν στην ενοικίαση κτηρίων για κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών, με εμβαδόν γραφειακών χώρων πολύ μεγαλύτερο των απαιτούμενων.  

-Δόθηκαν αυξήσεις ενοικίων, χωρίς να προηγηθεί οποιαδήποτε προσπάθεια/ διαπραγμάτευση για περιορισμό τους.  

-Ενοικιάστηκε αριθμός κτηρίων, τα οποία παρουσίαζαν διάφορα προβλήματα ή/και ήταν ανεπαρκή/ ακατάλληλα/ ενεργοβόρα για στέγαση κυβερνητικών Υπηρεσιών.  

-Έγινε επιλογή κτηρίων χωρίς να ακολουθηθούν οι ενδεδειγμένες διαδικασίες, παραβιάζοντας τις αρχές της χρηστής διοίκησης, ίσης μεταχείρισης και διαφάνειας.  

-Έχει διαφανεί, ότι για συγκεκριμένα κτήρια ενδεχομένως να έχουν διαπραχθεί από διάφορα πρόσωπα που ασκούσαν δημόσια εξουσία, ποινικά αδικήματα όσον αφορά στη διαδικασία που ακολουθήθηκε αρχικά για την ενοικίασή τους και σε μεταγενέστερο στάδιο για την απόκτησή τους.

Μεγαλύτερος ενοικιαστής το ΥΠΕΣ

Σύμφωνα με στοιχεία που είχε συγκεντρώσει η Ελεγκτική Υπηρεσία, για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, τα υπουργεία τα οποία πλήρωσαν το περισσότερο νοίκι (λόγω και των πολλών υπηρεσιών που υπάγονται σε αυτά) ήταν διαχρονικά τα ακόλουθα:  

-Το υπουργείο Εσωτερικών έχει δαπανήσει το μεγαλύτερο συνολικό ποσό, περίπου €29,5 εκατ. για 86 συμβόλαια ενοικίασης.  

-Το υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων έχει δαπανήσει συνολικό ποσό, περίπου €22 εκατ. για 86 συμβόλαια ενοικίασης.  

-Το υπουργείο Εξωτερικών, έχει δαπανήσει συνολικό ποσό, περίπου €20,2 εκατ. για 83 συμβόλαια ενοικίασης στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι πρεσβείες, οι πρεσβευτικές κατοικίες και τα προξενεία στο εξωτερικό.  

-Το υπουργείο Υγείας έχει δαπανήσει συνολικό ποσό περίπου €19 εκατ. για 12 συμβόλαια ενοικίασης.

Το ναυάγιο της Διεθνούς Έκθεσης

Επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια είχε αποφασιστεί η χρήση τμήματος της Διεθνούς Κρατικής Έκθεσης για ανέγερση ιδιόκτητων κτηρίων για τη στέγαση κρατικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, εκεί θα μεταφέρονταν το Επαρχιακό Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, τα Κεντρικά Γραφεία Κτηματολογίου, το Επαρχιακό Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, η Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας, τα Κεντρικά Γραφεία και Επαρχιακό Γραφείο Λευκωσίας Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων και το υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων. Στον χώρο της Έκθεσης προγραμματιζόταν επίσης να ανεγερθεί ξενοδοχείο και Συνεδριακό Κέντρο τα οποία θα διαχειρίζεται η Αρχή Κρατικών Εκθέσεων.

Παράλληλα γινόταν πρόνοια για να στεγάζονταν οι εξής υπηρεσίες: 

-Στο Πλατύ Αγλαντζιάς να ανεγείρονταν κτήρια για να στεγαστούν τα υπουργεία Δικαιοσύνης και Άμυνας (μαζί με παρεμφερείς υπηρεσίες). 

-Στην περιοχή ΣΟΠΑΖ εκτός από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων γινόταν σκέψη να μεταφερθούν και τα κεντρικά γραφεία του Κτηματολογίου.