Ένα σημαντικό, αλλά όχι το καθοριστικό, βήμα για την αξιοποίηση από τις αγορές χωρών μελών της ΕΕ των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο, περιλαμβανομένων αυτών που εντοπίστηκαν ή θα εντοπιστούν στην κυπριακή ΑΟΖ, έγινε χθες στην Αίγυπτο, παρουσία μάλιστα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και της Επιτρόπου Ενέργειας Κάντρι Σίμσον.
Η τελευταία υπέγραψε, μαζί με τον Αιγύπτιο υπουργό Πετρελαίου Τάρεκ ελ-Μόλα και την Ισραηλινή υπουργό Ενέργειας Καρίν Ελχαράρ, μνηνόμιο συναντίληψης για μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω Αιγύπτου, όπου θα υγροποιείται στα δύο μεγάλα τερματικά που λειτουργούν εκεί (Νταμιέτα και Ίντκου) και τα οποία ήδη τροφοδοτούν με υγρό καύσιμο ευρωπαϊκές αγορές.
Αν και οι χθεσινές δηλώσεις Ευρωπαίων και άλλων αξιωματούχων που συμμετείχαν στη διαδικασία υπογραφής του μνημονίου έστειλαν ίσως το μήνυμα ότι η Κύπρος έμεινε εκτός του πεδίου κάλυψης της συμφωνίας-πλαισίου, στην πραγματικότητα το μνημόνιο περιέχει, σύμφωνα με την ομιλία που έκανε η υπουργός Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου κατά τη χθεσινή 7η Υπουργική Συνάντηση του Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF), του οποίου προεδρεύει για το 2022 η Κύπρος, συγκεκριμένες αναφορές στα κοιτάσματα της Κύπρου. Η υπουργός προήδρευσε της χθεσινής συνάντησης και εξέφρασε τη σθεναρή στήριξη της Κύπρου στο μνημόνιο που υπογράφηκε στο περιθώριο των εργασιών του EMGF. Ειδικότερα, η κ. Πηλείδου, που προήδρευσε μέσω τηλεδιάσκεψης, λόγω ιδιαίτερου κωλύματος να παραστεί στη συνάντηση στο Κάιρο, ανέφερε πως «το μνημόνιο κάνει συγκεκριμένες αναφορές στη συμμετοχή των κρατών μελών της ΕΕ (Κύπρου, Γαλλίας, Ελλάδας και Ιταλίας) στο EMGF και, φυσικά, στον ρόλο του EMGF στην υποστήριξη και την επιτάχυνση της δημιουργίας μιας αποτελεσματικής και ανταγωνιστικής, περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των αποθεμάτων φυσικού αερίου περιφερειακών χωρών, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η Κύπρος». Πρόσθεσε ότι «το μνημόνιο αναφέρεται στο φυσικό αέριο που προέρχεται από την Αίγυπτο, το Ισραήλ ή οποιαδήποτε άλλη πηγή στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της Ε.Ε. στην ανατολική Μεσόγειο. Ως εκ τούτου, η Κύπρος είναι έτοιμη να συμβάλει στις προσπάθειες της Ένωσης να διασφαλίσει το φυσικό αέριο που θα παραδοθεί στις ευρωπαϊκές αγορές, αναπτύσσοντας έγκαιρα και αποτελεσματικά τους πόρους φυσικού αερίου της».
Όπως εξήγησε η κ. φον ντερ Λάιεν, το μνημόνιο συναντίληψης αφορά τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Αίγυπτο, όπου θα υγροποιείται προτού μεταφερθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμφωνία αυτή, πρόσθεσε η κ. Φον ντερ Λάιεν, θα συμβάλει στο να καταστεί η Αίγυπτος «περιφερειακός ενεργειακός κόμβος».
Θέλει πολλή δουλειά
Πρέπει να σημειωθεί ότι η υπογραφή του μνημονίου αποτελεί στην ουσία μία ενθάρρυνση των κρατών της περιοχής αλλά κυρίως των εταιρειών που διαχειρίζονται κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο να κινηθούν προς την κατεύθυνση της συνομολόγησης εμπορικών συμφωνιών, ώστε ποσότητες φυσικού αερίου να κατευθυνθούν προς τα δύο τερματικά υγροποίησης στα αιγυπτιακά παράλια και από εκεί, με πλοία-μεταφορείς LNG, στις ευρωπαϊκές αγορές. Η μετατροπή του μνημονίου σε εμπορικές συμφωνίες απαιτεί χρόνο και χρήμα από επενδυτές, ώστε να υλοποιηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις σε υποδομές, κάποιες από τις οποίες πρέπει να κατασκευαστούν στην κυπριακή ΑΟΖ, για την εκμετάλλευση του (ώριμου) κοιτάσματος Αφροδίτη, αλλά στη συνέχεια και του κοιτάσματος Γλαύκος, στο τεμάχιο 10. Ήδη από το ισραηλινό τεμάχιο Λεβιάθαν μεταφέρονται ποσότητες φυσικού αερίου στα αιγυπτιακά τερματικά και από εκεί σε αγορές της ΕΕ, ωστόσο, για να αυξηθεί η εμπορεύσιμη ποσότητα θα χρειαστούν, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα για θέματα ενέργειας Τσαρλς Έλληνα, επεκτάσεις των υποδομών στην Αίγυπτο ή και νέες διευθετήσεις με υφιστάμενους ή νέους αγωγούς.
Αναφορικά με την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Αφροδίτη, η υπουργός Ενέργειας ανέφερε στον «Φ» ότι αναμένεται νέα κάθοδος εκπροσώπων της Chevron στην Κύπρο για συνέχιση των διαβουλεύσεων, καθώς στο τραπέζι υπάρχουν μερικά σενάρια για την όδευση του κυρίως αγωγού ή και τη σύνδεσή του με υφιστάμενες υποδομές στην Αίγυπτο. Για την ώρα δεν μπορεί να καθοριστεί με ασφάλεια ο χρόνος κατά τον οποίο θα ανακοινωθεί από την κοινοπραξία του Αφροδίτη και την Κυπριακή Δημοκρατία η τελική απόφαση για την έναρξη των χρονοβόρων εργασιών για την κατασκευή των υποδομών και την εμπορική εκμετάλλευση του κοιτάσματος.
