Του Πανίκου Χαραλάμπους*
Την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου οι υπουργοί Ενέργειας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνήλθαν στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν τα θέματα των αυξημένων τιμών ενέργειας και να αποφασίσουν μέτρα για αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν. Επρόκειτο για ένα έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας, στο οποίο πήρε μέρος και η δική μας υπουργός Ενέργειας, Νατάσα Πηλείδου.
Κύριο θέμα συζήτησης ήταν η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, ωστόσο οι διαφορετικές απόψεις δεν επέτρεψαν τη λήψη αποφάσεων. Πολλές χώρες της Ευρώπης είναι σημαντικά εξαρτημένες από το φυσικό αέριο, με αποτέλεσμα οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας να έχουν εκτοξευθεί. Χώρες όπως η Ουγγαρία και η Τσεχία αντιτάχθηκαν στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για εισαγωγή πλαφόν, καθώς υπάρχει κίνδυνος η Ρωσία να σταματήσει να προμηθεύει τις δύο χώρες με φυσικό αέριο. Μάλιστα, ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Πίτερ Σιγιάρτο σε ανάρτησή του στο Facebook, ενώ συμμετείχε στη συνάντηση των υπουργών στις Βρυξέλλες, σημείωσε πως η επιβολή πλαφόν θα σήμαινε «μια κρυφή ενεργειακή κύρωση. Το έχουμε καταστήσει σαφές, δεν θα μιλήσουμε καν για ενεργειακές κυρώσεις», υπογράμμιζε ο κ. Σιγιάρτο.
Σημειώστε ότι έχει οριστεί νέα έκτακτη συνάντηση των υπουργών για το τέλος του Σεπτεμβρίου.
Σε άλλο πλανήτη εμείς
Εμείς βέβαια, όπως είπε και η υπουργός μας, δεν αντιμετωπίζουμε οποιονδήποτε κίνδυνο σε ό,τι αφορά στον εφοδιασμό της χώρας μας με καύσιμα, ούτε επηρεαζόμαστε από τις τιμές του φυσικού αερίου, καθότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας γίνεται με τη χρήση πετρελαίου. Αυτό, ωστόσο, δεν αλλάζει ουσιαστικά τη θέση μας, καθότι οι τιμές του πετρελαίου στη διεθνή αγορά έχουν επίσης εκτοξευθεί στα ύψη. Η χώρα μας, επεσήμανε στους ομολόγους της η κ. Πηλείδου, «επηρεάζεται σημαντικά από τις αυξημένες τιμές του πετρελαίου σε όλους τους τομείς, ιδιαίτερα σε εκείνους που σχετίζονται με την ηλεκτρική ενέργεια, τις μεταφορές και τη θέρμανση». Εγώ θα πρόσθετα και την ψύξη. Φέτος,, μάλιστα, τα κλιματιστικά με τις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες πήραν φωτιά και έκαψαν και τις τσέπες μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ενέργεια: Οι προτάσεις της Κομισιόν για μείωση λογαριασμών
Επομένως, η κυρία υπουργός έχει δίκαιο. Όλοι εμείς που κατοικούμε σε αυτό τον τόπο ζούμε στην πράξη καθημερινά αυτά που έχει επισημάνει για την ακρίβεια λόγω των τιμών του πετρελαίου. Ιδιαίτερα οι πολίτες με τα χαμηλότερα εισοδήματα κι αυτοί δεν είναι λίγοι. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Στατιστικής Υπηρεσίας, ημερομηνίας 18 Αυγούστου, «με βάση τα αποτελέσματα της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης 2021, με οικονομικό έτος αναφοράς το 2020, 17,3% του πληθυσμού ή 154.000 άτομα βρίσκονταν σε Κίνδυνο Φτώχιας ή σε Κοινωνικό Αποκλεισμό».
Πιο συγκεκριμένα, «17,3% του πληθυσμού ζούσε σε νοικοκυριά με διαθέσιμο εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας ή ζούσε σε νοικοκυριά με σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση ή ζούσε σε νοικοκυριά με πολύ χαμηλό δείκτη έντασης εργασίας».
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με άλλα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, ποσοστό 29% των εργαζομένων είχε μηνιαίες απολαβές κάτω των 999 ευρώ: 10,9% μεταξύ 750- 999 ευρώ, 8% μεταξύ 500- 749 ευρώ και 6,8% κάτω των 500 ευρώ. Προσθέστε στους πιο πάνω και τις χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχους, με συντάξεις των 300, 400, 500 και 600 ευρώ.
Αοριστολογίες
Κατά τη συνεδρία στις Βρυξέλλες, η υπουργός έθεσε κάποια θέματα που αφορούν και την Κύπρο, χωρίς ωστόσο αυτά να συγκεκριμενοποιούνται σε ξεκάθαρα αιτήματα και χωρίς να συνδέονται με τις επιδιώξεις άλλων μελών, προκειμένου να τύχουν αποδοχής και προώθησης. Μεταξύ άλλων, η κ. Πηλείδου, όπως κατά λέξη αναφέρεται στο δελτίο Τύπου του υπουργείου της, «αναφέρθηκε στην ανάγκη συλλογικής δράσης από πλευράς ΕΕ, σημειώνοντας ότι οποιαδήποτε μέτρα αποφασιστούν θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το διαφορετικό ενεργειακό μείγμα και τα διαφορετικά σημεία αναφοράς κάθε κράτους μέλους, ειδικότερα των κρατών μελών που δεν χρησιμοποιούν φυσικό αέριο (…). Κάλεσε, επίσης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μελετήσει τρόπους με τους οποίους το σύστημα εμπορίας εκπομπών δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων (ETS) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των τιμών ηλεκτρισμού».
Δηλαδή γενικότητες και αοριστολογίες. Κι’ αυτό όταν η Κύπρος, σύμφωνα με την έρευνα «Household Energy Price Index for Europe – AUGUST 31, 2022», είναι η ένατη πιο ακριβή χώρα στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά στην ηλεκτρική ενέργεια για οικιακή χρήση. Τη στιγμή μάλιστα που πολλές χώρες της ΕΕ διαθέτουν την ηλεκτρική ενέργεια προς τα νοικοκυριά τους σε τιμές τρεις και τέσσερις φορές χαμηλότερα. Και απλώς εμείς, η Κυβέρνηση μας, αοριστολογεί…
Ρεύμα 395% πιο ακριβό
Η Κύπρος, σύμφωνα με την έρευνα «Household Energy Price Index for Europe – AUGUST 31, 2022», είναι στην ένατη θέση με 37 σεντ την κιλοβατώρα. Το πιο ακριβό ρεύμα πωλείται στη Δανία προς 54.52 σεντ και ακολουθούν η Ιταλία με 54.41 σεντ και η Ολλανδία με 51.10 σεντ. Το πιο φθηνό ρεύμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση πωλείται στην Ουγγαρία προς 9.36 σεντ και ακολουθούν η Μάλτα με 12.32 σεντ και η Κροατία με 14.81 σεντ. Δηλαδή, με απλά λόγια, το ρεύμα στην Κύπρο είναι πιο ακριβό από αυτό στην Ουγγαρία κατά 295% και κατά 200% από το ρεύμα στη Μάλτα.
Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι η τιμή του ρεύματος στην Κύπρο είναι πιο υψηλή ακόμα και από χώρες με υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και πολλαπλάσιους μισθούς και συντάξεις από αυτούς των Κυπρίων. Τρανό παράδειγμα αποτελεί το Λουξεμβούργο, στο οποίο η τιμή του ρεύματος ήταν στα 21.41 σεντ την κιλοβατώρα, δηλαδή 73% φθηνότερο απ’ ότι στην Κύπρο.
Στο πάτωμα τα εισοδήματα- στο ρετιρέ το ρεύμα
Εκείνο το οποίο έχει επίσης σημασία είναι ότι η αγοραστική δύναμη των Κυπρίων (Κατά κεφαλή ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης – ΜΑΔ) είναι πολύ πιο κάτω από πολλές χώρες της ΕΕ που διαθέτουν το αγαθό του ηλεκτρικού ρεύματος στους πολίτες τους σε χαμηλότερες τιμές. Η αγοραστική δύναμη στην Κύπρο, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, είναι στο 88% του μέσου όρου της ΕΕ και βρίσκεται στη 15η θέση, ενώ σε σχέση με τις τιμές του ρεύματος βρίσκεται στην 9η θέση.
Αντίθετα, στο Λουξεμβούργο, για παράδειγμα, όπου το μέσο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ είναι στο 277% του μέσου όρου της Ευρώπης και είναι κατά 189% πιο ψηλό από ό,τι στην Κύπρο, το ρεύμα ανά κιλοβατώρα είναι πιο φθηνό απ’ ό,τι στη χώρας μας, δηλαδή στα 21.41 σεντ, σε σχέση με 37 σεντ που πληρώνουμε εμείς. Στην Ιρλανδία, το μέσο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ είναι στο 220%, 132% πιο ψηλό από ότι στην Κύπρο, ωστόσο το ρεύμα ανά κιλοβατώρα είναι στα 35.26 σεντ και στο Βέλγιο με μέσο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ 121%, το ρεύμα ανά κιλοβατώρα είναι στα 36.5 σεντ.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Άστε τις γενικολογίες και τις αοριστολογίες
Καταλήγοντας, θα έλεγα πως, το να πηγαίνει η υπουργός μας στην ΕΕ και να μιλά γενικά και αόριστα δεν μπορεί να μας ικανοποιεί. Αναμέναμε και αναμένουμε από την Κυβέρνησή μας να είναι πιο συγκεκριμένη και πιο απαιτητική. Όπως η αναστολή προσωρινά της εμπορίας εκπομπών δικαιωμάτων θερμοκηπιακών αερίων, η προσωρινή μείωση του ΦΠΑ και η άμεση επιβολή ειδικής φορολογίας στις εταιρείες παραγωγής ρεύματος με ανανεώσιμες πηγές για ανάκτηση των υπερκερδών, για επιστροφή των υπερχρεώσεων στους καταναλωτές. Αδυνατώ να κατανοήσω την καθυστέρηση που τηρεί η Κυβέρνηση σε αυτό το ζήτημα.
Θα πρέπει επίσης η Κυβέρνηση να πιέσει την Αρχή Ηλεκτρισμού να επισπεύσει την εξέταση αιτήσεων για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων, καθώς παρατηρείται καθυστέρηση. Επίσης, να υποχρεώσει την ΑΗΚ σε ένα πρόγραμμα άμεσης μείωσης των δαπανών εκείνων που δεν έχουν σχέση με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας της και σε ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης.
Θα θέλαμε, επίσης, από την Κυβέρνηση να μας εξηγήσει γιατί στη Μάλτα, ένα νησί στη Μεσόγειο, όπως και η Κύπρος, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος είναι σήμερα 12.32 σεντ την κιλοβατώρα, δηλαδή 300% πιο φθηνό από ότι στην Κύπρο! Κυρία υπουργέ και κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας, τι είναι αυτό που κάνουν στη Μάλτα καλύτερα από εμάς για να είναι σε θέση να διαθέτουν το αγαθό του ηλεκτρικού ρεύματος προς τα νοικοκυριά της χώρας σε τιμές τρεις φορές πιο χαμηλά; Π.Χ.
* Δημοσιογράφος
