Σε μια εποχή που το κόστος δανεισμού ανεβαίνει σχεδόν κάθε μήνα, με τους υποψήφιους δανειολήπτες να είναι διστακτικοί να βάλουν χρέος στη ζωή τους και μάλιστα ακριβό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι τράπεζες «ξεσκονίζουν» από πάνω ως κάτω τον αιτητή, οι ευρωπαϊκές αρχές προσπαθούν να ανοίξουν τα σύνορα για δανεισμό από οποιαδήποτε τράπεζα της Ευρώπης. Ένα εγχείρημα το οποίο, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, δύσκολα θα πετύχει, καθώς τα πιστωτικά ιδρύματα προτιμούν να δανείζουν σε πελάτες που διαμένουν στη χώρα από όπου προέρχονται και τα εισοδήματα.
Παρά το γεγονός ότι μέσω της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (European Banking Authority) επιχειρείται να ανοίξει η ευρωπαϊκή αγορά, εντούτοις υπάρχουν πρακτικά προβλήματα, τόσο από την εκτίμηση του ακινήτου, όσο και τον τρόπο αξιολόγησης του πιστοδοτικού προφίλ του πελάτη, ο οποίος δεν προέρχεται από τη χώρα που εδρεύει η τράπεζα, με αποτέλεσμα να μην είναι γνωστές όλες οι υποχρεώσεις που μπορεί να έχει.
Συγκεκριμένα, δανεισμό χωρίς σύνορα για τους πολίτες της Ευρωζώνης, κυρίως για στεγαστικές δαπάνες, έχει εισηγηθεί η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, καλώντας τις τράπεζες να παρέχουν στους καταναλωτές τις κατάλληλες πληροφορίες, απαιτώντας υπεύθυνο δανεισμό. Στόχος είναι οι καταναλωτές – πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μπορούν να επιλέγουν τις πιο ελκυστικές προσφορές των τραπεζών σε δάνεια αλλά και καταθέσεις, ανεξάρτητα σε ποια χώρα κατοικούν. Είναι ένα θέμα που μελετά και για τον λόγο αυτό αλλάζει τη σχετική κοινοτική οδηγία. Επιχειρεί να διαμορφώσει πανευρωπαϊκούς δείκτες αξιολόγησης δανειοληπτών, ενώ συγχρόνως μελετά τη δημιουργία ενός μητρώου ενδιάμεσων ως προς την αξιολόγηση των πελατών, για να ξεπεράσει τα προβλήματα που θέτουν τα εγχώρια θεσμικά πλαίσια.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Κάνε έρευνα πριν βάλεις την υπογραφή για δάνειο
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών επιχειρεί με τον τρόπο αυτό να προωθηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ όλων των τραπεζών και να διασφαλιστεί υψηλότερο επίπεδο προστασίας των καταναλωτών στα κράτη μέλη της Ε.Ε αλλά κυρίως να διευκολυνθεί η διασυνοριακή παροχή στεγαστικών δανείων. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών παρατήρησε ότι, συνολικά, από την εφαρμογή της MCD (Mortgage Credit Directive), της συγκεκριμένης δηλαδή οδηγίας που μετράει έξι χρόνια ζωής, η προστασία των καταναλωτών έχει γίνει πιο αποτελεσματική σε ολόκληρη την ενιαία αγορά της ΕΕ και οι πρακτικές που σχετίζονται με τα στεγαστικά δάνεια έχουν εναρμονιστεί ως επί το πλείστον στα κράτη μέλη. Στις εισηγήσεις της ΕΑΤ είναι και η καθιέρωση ορισμού σε επίπεδο ΕΕ για τα «πράσινα στεγαστικά δάνεια», για την ενθάρρυνση της βιώσιμης δανειοδότησης και δανεισμού.
Ωστόσο, εντόπισε ορισμένα συγκεκριμένα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν και έτσι στην αναθεωρητική έκθεσή της προτείνει να διευκρινιστεί το πεδίο εφαρμογής της MCD, ο αντίκτυπος της ψηφιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων στον τρόπο εφαρμογής της οδηγίας και οι μέθοδοι διευκόλυνσης της διασυνοριακής παροχής στεγαστικών δανείων. Εξετάζει, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο η οδηγία, αναθεωρημένη πια, μπορεί να συμβάλει στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και στην αλληλεπίδραση με τη βιωσιμότητα των πιστώσεων.
Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών προτείνει:
– Να αναθεωρηθούν οι απαιτήσεις σχετικά με τις προσυμβατικές και διαφημιστικές πληροφορίες των δανείων, ώστε να παρέχονται στους καταναλωτές οι κατάλληλες πληροφορίες για να λάβουν τεκμηριωμένη απόφαση και να συγκρίνουν προϊόντα·
– Να διασφαλίζεται ότι οι απαιτήσεις σε ό,τι αφορά την ταυτότητα του δανειολήπτη είναι κατάλληλες και αρκούν και για τα δάνεια που χορηγούνται μέσω ψηφιακών καναλιών.
– Την εισαγωγή πρόσθετων μέτρων προστασίας των καταναλωτών όταν χρησιμοποιούνται συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας.
– Την εισαγωγή μέτρων για την προώθηση του υπεύθυνου δανεισμού, συμβάλλοντας παράλληλα στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
– Την καθιέρωση ενός σαφούς ορισμού για τα «πράσινα στεγαστικά δάνεια» και την ενθάρρυνση των σχετικών πιστώσεων.
Μητρώο μεσαζόντων για τα διασυνοριακά δάνεια
Η ενιαία αγορά στεγαστικών δανείων δεν έχει αναπτυχθεί σε σημαντικό βαθμό, αναφέρεται στην έκθεση της Αρχής, καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν φραγμοί στη διασυνοριακή παροχή στεγαστικών δανείων που προκύπτουν από περιοχές εκτός του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας. Επιπλέον, η ψηφιοποίηση των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών μπορεί στο μέλλον να συμβάλει στη διευκόλυνση της παροχής στεγαστικών πιστώσεων. Η ηλεκτρονική σύναψη συμβάσεων στεγαστικής πίστης θα μπορούσε από μόνη της να διευκολύνει τα διασυνοριακά στεγαστικά δάνεια.
Με βάση τα παραπάνω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε την τεχνική συμβουλή της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών για το κατά πόσο η ΕΑΤ αντιμετώπισε πιθανές δυσκολίες στη χρήση των βάσεων δεδομένων πιστώσεων με διασυνοριακό χαρακτήρα και για το κατά πόσον μπορεί να διευκολύνει η ψηφιοποίηση το διασυνοριακό δανεισμό.
Οι περισσότερες δυσκολίες για την έκδοση διασυνοριακών δανείων εντοπίζονται στη διαφορετικότητα των εθνικών διαδικασιών, όπως η εγγραφή υποθέσεων στα υποθηκοφυλάκια ή το Κτηματολόγιο, η λειτουργία των συμβολαιογράφων κλπ. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών εκτιμά πως θα πρέπει να προωθηθούν λειτουργίες διαβατηρίου και να διευκολυνθεί η μεταφορά πληροφοριών. Παράλληλα, προτείνει να διερευνήσει λύσεις για αυξημένη εναρμόνιση της παροχής πληροφοριών που απαιτούνται για τέτοιες πιστώσεις σε επίπεδο ΕΕ και οι οποίες σχετίζονται με την αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας αλλά κυρίως τη δημιουργία ενιαίου μητρώου μεσαζόντων για τέτοιες πιστώσεις. Η ανάπτυξη ενός τέτοιου μητρώου θα διευκόλυνε σημαντικά τη διασυνοριακή παροχή πιστώσεων.
Διστάζουν οι τράπεζες ή αρνούνται
Πέρα από τις προσπάθειες που γίνονται για ευέλικτο δανεισμό από άλλη χώρα διαφορετική από τον τόπο διαμονής του πελάτη, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εάν θέλει κάποιος να λάβει πίστωση ή δάνειο σε άλλη χώρα της ΕΕ, θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι τράπεζες μπορεί να διστάζουν να δώσουν δάνειο σε άτομα που κατοικούν σε διαφορετική χώρα από αυτήν στην οποία είναι εγκατεστημένη η τράπεζα ή ακόμη σε άτομα που είναι κάτοικοι της ίδιας χώρας αλλά εργάζονται σε άλλη χώρα της ΕΕ. Οι πιστωτές συχνά αρνούνται να χορηγήσουν ενυπόθηκα δάνεια για ακίνητα που βρίσκονται σε άλλη χώρα. Επίσης, αρνούνται να χορηγήσουν δάνεια σε άτομα τα οποία κατοικούν ή έχουν εισοδήματα σε χώρα διαφορετική από αυτή στην οποία αυτοί είναι εγκατεστημένοι.
Ωστόσο, δεν επιτρέπεται να κάνουν διακρίσεις μεταξύ των πολιτών της ΕΕ αποκλειστικά με βάση την ιθαγένεια. Οι τράπεζες μπορούν ελεύθερα να θέτουν τέτοιου είδους όρια κατά τη χορήγηση δανείων. Εάν, όμως, ο πελάτης θεωρεί ότι μια τράπεζα έχει εφαρμόσει διακρίσεις εις βάρος του, μπορεί να επικοινωνήσει με την τράπεζα (υπηρεσία καταγγελιών) για να λάβει γραπτή απάντηση που αναφέρει τους ακριβείς λόγους για την άρνηση της πίστωσης.
