Ο Φόρος Εισοδήματος και οι αποδείξεις

Ανά το παγκόσμιο υπάρχει μια προσπάθεια περί μείωσης της φοροδιαφυγής. Κατά τη δική μας αντίληψη το θέμα μπορεί να αντιμετωπιστεί σε κάποιο βαθμό εάν ο πληρωτής ενός λογαριασμού έχει κάποιο όφελος υποβάλλοντας την απόδειξη στον Φόρο Εισοδήματος και όχι όπως είναι σήμερα που το όφελός του είναι μόνο εάν αποτελεί μέρος της διαδικασίας απόκτησης του εισοδήματός του.
Εάν, δηλαδή, μια οικογένεια έχει ιατρικά, δικηγορικά, έξοδα συντήρησης της ιδιόκτητης κατοικίας της κ.λπ. με ένα μέγιστο (έστω ενδεικτικά) €50.000 τον χρόνο, ένα ποσοστό 20% (γύρω στις €10.000) να αφαιρείται για σκοπούς φόρου εισοδήματος. Βέβαια. αυτή η προσέγγιση θα βοηθήσει μάλλον τους ψηλότερα αμειβόμενους που πληρώνουν σχετικά ψηλότερο ποσοστό φόρου εισοδήματος και όχι τόσο τους χαμηλά αμειβόμενους και άλλους. Παρόλο όμως τούτου, η μη προσκόμιση αποδείξεων βοηθά στη φοροδιαφυγή αυτού που εισπράττει και ίσος ο δικός του φόρος να είναι πολλαπλάσιος της έκπτωσης που θα δοθεί από τον Φόρο στον πληρωτή.
Όλες οι αποδείξεις να φέρουν ονομασία του πελάτη/πληρωτή (και αυτό ίσως να αποδειχθεί κάποιο πρόβλημα) για να αποφευχθεί το «μάζεμα» αποδείξεων από κάποιους για σκοπούς φόρου εισοδήματος (εάν δεν τα πληρώσουν οι ίδιοι – ίδε Ελλάδα).
Έγιναν πολλές προσπάθειες στην Ελλάδα να εισαχθεί κάποιου είδους σύστημα αποδείξεων πληρωμής με κάρτες κ.λπ. με στόχο τη μείωση της φοροδιαφυγής, αλλά εκεί το πρόβλημα είναι πιο γενικό και οφείλεται στη νοοτροπία που επικρατεί, ενώ εμείς (οι πολίτες της Κύπρου) έχουμε πρόβλημα που προκύπτει από την ανάγκη να συμπληρώνουμε τα εισοδήματα του κράτους από τους ανείσπραχτους φόρους. 
Αναγνώστης της στήλης πρόσφατα μας πληροφόρησε ότι γνωστό ιδιωτικό νοσοκομείο της Λευκωσίας για μια επίσκεψη σε γιατρό του ζητήθηκε η ταρίφα των €50. Η υπάλληλος της υποδοχής-ταμείο δεν δεχόταν πληρωμή ούτε με κάρτα ούτε με επιταγή, μόνο μετρητά. Ήταν όμως πρόθυμη να εκδώσει απόδειξη. Ο ασθενής δεν ζήτησε απόδειξη, αφού τα ιατρικά έξοδα δεν του αφαιρούνται από τον δικό του φόρο.
Ας συζητήσουμε το θέμα. Ο γιατρός εδώ είναι φοροφυγάς, ο ασθενής δεν έχει κάποιο κέρδος και εάν επιμένει σε απόδειξη θα πληρώσει ίσως παραπάνω; Άρα ποιος χάνει στο τέλος της ημέρας; Πρώτα το Κράτος που δεν έχει ορθή εικόνα για σκοπούς φόρου εισοδήματος των εισπράξεων του γιατρού/νοσοκομείου και ασφαλώς αφού ο γιατρός εισπράττει αφορολόγητα, είναι λογικό να πληρώνει και ο ίδιος αφορολόγητα χρήματα σε τρίτους (π.χ. εργολάβους, υπαλλήλους, τους προμηθευτές κ.λπ.). Πρόσφατα «ακούσαμε» για ανέγερση οικοδομής πριν από 4 χρόνια που μεγάλο ποσοστό πληρώθηκε μαύρα.
Παρομοίως αυτό επικρατεί και σε άλλους τομείς όπως δικηγορικά γραφεία και άλλα επαγγέλματα. Στον τομέα μας (οικοδομές/ακίνητα) η κατάσταση είναι επίσης τραγική και είναι ρουτίνα πλέον οι πληρωμές με μαύρα χρήματα όταν αφορά μικροδουλειές-επιδιορθώσεις κ.λπ. ιδιωτικών κατοικιών και άλλων όπου δεν γίνεται αφαίρεση από το εισόδημα. Στο θέμα αυτό εμπλέκεται και η πληρωμή του ανεργιακού, μια και που ο τεχνίτης/οικοδόμος εάν πληρωθεί με απόδειξη (αφού έχει δηλωθεί πλεονάζων/άνεργος) δεν θα εισπράττει ανεργιακό. Άρα το Κράτος όχι μόνο δεν εισπράττει, αλλά επιπλέον πληρώνει και το ανεργιακό σε μη δικαιούχο.
Ας έλθουμε στον τομέα της εστίασης κ.λπ. Προς δεκαετίας άτομο του εξωτερικού ξόδεψε για τον γάμο της κόρης του γύρω στις €140.000, δηλώθηκαν €80.000 μαύρα από τον οργανωτή, σύμφωνα με φιλικά του πρόσωπα, που διερωτούνταν πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό.
Έχουμε ασφαλώς και το θέμα των εξοχικών επαύλεων και περιοδικών ενοικιάσεων είτε από τους ίδιους είτε από μεσίτες (ξένους και ντόπιους – Holiday Homes to Let) κατά περιόδους ή απευθείας από το διαδίκτυο με πελάτες κυρίως του εξωτερικού όσο και ντόπιους. Όπως δήλωσε και ο πρόεδρος των ξενοδόχων, το 20% περίπου των τουριστών διαμένουν σε ιδιωτικές επαύλεις (χωρίς εισπράξεις από τις δημοτικές Αρχές, φόρο εισοδήματος κ.λπ. – έχουμε ασχοληθεί με το θέμα σε προηγούμενο άρθρο μας) –η κατάσταση είναι άκρως προκλητική και άδικη τόσο για τους φορολογούμενος όσο και για τους ξενοδόχους.
Το θέμα είναι απλό και λύνεται σε κάποιο βαθμό από «βαλτούς» υπαλλήλους ή άλλως πως προς εξακρίβωση των θεμάτων που αναφερθήκαμε. Προ 15 ετών όταν έγινε μια προσπάθεια να κυνηγήσουν τους γιατρούς και ζήτησαν από αυτούς τα ημερολόγια των ραντεβού, οι γιατροί δήλωσαν αδυναμία λόγω προσωπικών δεδομένων (και ναυάγησε η όλη προσπάθεια). Υπάρχουν και οι επισκέπτες ξένοι γιατροί (κυρίως Ελλαδίτες) με ραντεβού κυρίως σε σουίτες ξενοδοχείων. Ένα άλλο τεράστιο θέμα που μέχρι στιγμής δεν έχει αγγίξει κανένας.
Τελειώνοντας θυμηθήκαμε την προ 8 ετών έρευνα που έγινε για γνωστό σουβλιτζή της Λευκωσίας όπου ο Φόρος Εισοδήματος «ανακάλυψε» τον τζίρο του βάσει των χαρτιών περιτυλίγματος και βρήκε ότι πωλούσε περίπου 1.000 πίτες την ημέρα πλέον του επιτόπου. Παρομοίως ερωτούμε πόσα κέντρα, ταβέρνες κ.λπ. σας υποβάλουν την απόδειξη με Φ.Π.Α. ή απλώς μια «κολλούδα» με το ποσό ή ακόμη προφορικά. Στον δικό μας τομέα «μεσιτικά», αρκετοί ιδιοκτήτες αρνούνται να πληρώσουν τον ΦΠΑ, με αποτέλεσμα ο κτηματομεσίτης είτε να απορροφήσει το 19% είτε να μην το δηλώσει με όλα τα συνεπακόλουθα. 
Γίνεται προσπάθεια όπως πληρώνονται τα έξοδα με κάρτα. Πολύ σωστό και σε πρόσφατη επίσκεψή μας στην Ολλανδία, φάνηκε περίεργο στον εστιάτορα γιατί να μην πληρώνουμε με κάρτα. Ακόμα και χυμό που αγοράσαμε από πλανόδιο έναντι €5, ο πωλητής επέμενε να τον πληρώσουμε με κάρτα.