Η καινοτομία και η χρηματο-οικονομική τεχνολογία είναι οι δύο άξονες πάνω στους οποίους στρέφεται πλέον η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Σε συνέντευξή της στον «Φ» η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Δήμητρα Καλογήρου ανέφερε ότι ήδη υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από εταιρείες ξένων συμφερόντων για τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων και τεχνολογιών μέσω του Κόμβου Καινοτομίας.
Πρόσφατα ανακοινώσατε τη δημιουργία Κόμβου Καινοτομίας από τον Σεπτέμβριο. Πώς προχωρά αυτή η προσπάθεια;
Ο Κόμβος Καινοτομίας θα παρέχει τη δυνατότητα σε εποπτευόμενες και μη οντότητες, που δραστηριοποιούνται στην παροχή καινοτόμων υπηρεσιών ή προϊόντων, να έχουν πρόσβαση στην ΕΚΚ για να υποβοηθούνται στην πληρέστερη κατανόηση της εφαρμογής των ρυθμιστικών απαιτήσεων. Επίσης, οντότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Χρηματο-οικονομικής και Κανονιστικής Τεχνολογίας, θα έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένη εποπτική εμπειρογνωμοσύνη και σε συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης με συμμετέχοντες της αγοράς και εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας. Ταυτόχρονα, μέσα από τον Κόμβο Καινοτομίας, η ΕΚΚ θα έχει την ευχέρεια να αποκομίσει πληρέστερη εικόνα σε σχέση με τους κινδύνους και τα οφέλη που ενέχουν τα καινοτόμα προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι πλατφόρμες που χρησιμοποιούν την τεχνολογία Distributed Ledger Technology (DLT) (π.χ. Blockchain Digital Assets, Cryptocurrencies like Bitcoin, Litecoin, Ethereum, ICO’s), κάτι που θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός πληροφορημένου κανονιστικού περιβάλλοντος. Στοχεύουμε στην προστασία των επενδυτών, διαμέσου της πληρέστερης κατανόησης των κινδύνων που ενέχει και των πλεονεκτημάτων που προσφέρει ο εν λόγω τομέας. Ήδη υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από εταιρείες ξένων συμφερόντων για τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων και τεχνολογιών μέσω του Κόμβου Καινοτομίας, τις οποίες και θα εξετάσουμε.
Ποιες οι προοπτικές του κλάδου fintech στην κυπριακή αγορά;
Η Χρηματο-οικονομική Τεχνολογία και ειδικά το Blockchain έχει ένα ευρύ φάσμα πιθανών εφαρμογών, οι οποίες στο παρόν στάδιο αξιολογούνται από διάφορες ερευνητικές πρωτοβουλίες. Πέραν από την αξιοποίηση της τεχνολογίας αυτής για την ανάπτυξη των εικονικών νομισμάτων, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί μεταξύ άλλων στην καταγραφή μεταβίβασης τίτλων ιδιοκτησίας ή δικαιωμάτων ψήφου ή περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, ακόμη δεν είναι σαφές αν μπορούν να ξεπεραστούν οι προκλήσεις που συνδέονται με την καθιέρωσή του ως κύριου εργαλείου για τις αγορές, οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων νομικές και κανονιστικές πτυχές που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΚΚ στο πλαίσιο της παρακολούθησης των εξελίξεων στην αγορά, είναι ανοικτή να συζητήσει με εμπειρογνώμονες σε αυτόν τον τομέα. Συγκεκριμένα, η ΕΚΚ συμμετέχει σε μία από αυτές τις πρωτοβουλίες, στο έργο «Blockchain technology for Algorithmic Regulation And Compliance» (ΒARAC project). Στόχος του έργου είναι να εξετάσει τις πιθανές χρήσεις του Blockchain στην αυτοματοποίηση των κανονισμών συμμόρφωσης των εποπτευόμενων οργανισμών με τις διάφορες υποχρεώσεις τους, μέσω της χρήσης αλγορίθμων. Συμμετέχει επίσης στο έργο «Fintech: A financial Technology Training Platform», στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος του έργου είναι η δημιουργία ενός πιο ενοποιημένου περιβάλλοντος FinTech, μέσω της ανάπτυξης ενός σύγχρονου καινοτόμου και ερευνητικού εκπαιδευτικού προγράμματος σε διάφορους τομείς, όπως τεχνητή νοημοσύνη, Blockchain, RegTech και Robo Advice.
Πώς προχωρά το crowdfunding; Πότε θα ενταχθεί στην κυπριακή νομοθεσία;
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο συζητείται η νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ομοιόμορφη ρύθμιση της διασυνοριακής μικροχρηματοδότησης (crowdfunding) για ποσά μέχρι €1 εκατ., η οποία θα τεθεί κάτω από την εποπτεία της ESMA. Η ΕΚΚ μελετά την ευρωπαϊκή πρόταση και παράλληλα μελετά και τρόπο διαμόρφωσης εθνικού πλαισίου μικροχρηματοδότησης για έργα τα οποία δεν θα έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα, δηλαδή η χρηματοδότησή τους θα είναι αποκλειστικά από κάτοικους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ποια η ανάπτυξη της κυπριακής κεφαλαιαγοράς την τελευταία διετία; Ποιες οι προκλήσεις που έχετε ενώπιόν σας;
Τα τελευταία δύο χρόνια η κεφαλαιαγορά κατέγραψε άνοδο της τάξης του 14%. Ο αριθμός των εποπτευόμενων ανέρχεται σήμερα στους 663 από 578 στο τέλος του 2016. Πέραν των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων και των Εταιρειών Διαχείρισης, που κατέγραψαν άνοδο 66%, παρατηρείται άνοδος 15% στον αριθμό των εταιρειών επενδυτικών υπηρεσιών, οι οποίες ανέρχονται στις 247. Ο συνολικός αριθμός των οντοτήτων υπό την εποπτική αρμοδιότητα της ΕΚΚ αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, καθώς βρίσκονται υπό διαδικασία εξέτασης 106 αιτήσεις, εκ των οποίων 76 αφορούν στον τομέα των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων και Εταιρειών Διαχείρισης. Με βάση τη μέχρι τώρα εξέταση αναμένεται ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός αυτών των αιτητών θα ικανοποιήσουν τους όρους που τους έχουν τεθεί και ως εκ τούτου θα ενταχθούν στις εποπτευόμενες οντότητες. Ο αριθμός και το είδος των εποπτευόμενων οργανισμών, καθώς επίσης το μέγεθος και η πολυπλοκότητα της δομής και των εργασιών τους διευρύνεται συνεχώς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζεται ο όγκος της εποπτικής εργασίας που καλείται να διεκπεραιώσει η ΕΚΚ. Επίσης, οι όλο και πολυπλοκότερες και λεπτομερέστερες νέες Οδηγίες και Κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τέθηκαν πρόσφατα σε ισχύ ή αναμένεται να εκδοθούν και να εφαρμοστούν στο άμεσο μέλλον, αυξάνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις εποπτικές υποχρεώσεις και αρμοδιότητες της ΕΚΚ, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Θεωρείτε ότι οι εποπτικές Aρχές ασκούν επαρκώς τον ρόλο τους για την αντιμετώπιση του ξεπλύματος;
Ως ΕΚΚ πιστεύω ότι επιτελούμε στο έπακρο την αποστολή μας. Με την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, η ΕΚΚ έχει διασφαλίσει ότι το νομικό της πλαίσιο είναι πλήρως εναρμονισμένο με όλες τις τελευταίες οδηγίες και κανονισμούς της ΕΕ. Σε αυτές περιλαμβάνεται και η 4η Οδηγία της ΕΕ που αφορά στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Επίσης, με την ψήφιση του νόμου Πάροχων Διοικητικών Υπηρεσιών τον Δεκέμβριο του 2012 τέθηκαν υπό την εποπτεία της ΕΚΚ για σκοπούς AML / CFT όλες οι οντότητες που παρέχουν διοικητικές υπηρεσίες και δεν εποπτεύονται από τον ΣΕΛΚ και τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο. Επίσης μέσω του Πλαισιού Εποπτείας με βάση τους κινδύνους (Risk Based Supervision Framework), το οποίο εφαρμόστηκε από το 2015, ενισχύθηκε η εποπτεία και υπήρξε επικέντρωση στους τομείς της αγοράς, αλλά και στους εποπτευομένους, που ενέχουν τους σημαντικότερους κινδύνους. Στη βάση του Πλαισίου Εποπτείας διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι για να διαπιστωθεί η συμμόρφωση των εποπτευόμενων και έλεγχοι εξ αποστάσεως, δηλαδή επί εγγράφων, τα βασικά ευρήματα των οποίων δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα της ΕΚΚ. Παράλληλα, η Επιτροπή προχώρησε στη δημιουργία εξειδικευμένου Τμήματος, το οποίο παρακολουθεί στενά τη συμμόρφωση των εποπτευόμενων οντοτήτων με τις υποχρεώσεις τους, σε σχέση με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Στο πλαίσιο αυτών των επιτόπιων και εξ αποστάσεως ελέγχων, στις περιπτώσεις που η ΕΚΚ διαπιστώσει μη συμμόρφωση ή εντοπίσει αδυναμίες και/ή παραλείψεις, επιβάλλει διοικητικά πρόστιμα και υποδεικνύει στους εποπτευόμενους τη λήψη σειράς μέτρων για σκοπούς διόρθωσης των εσωτερικών τους διαδικασιών, ρυθμίσεων και πρακτικών, με στόχο την πλήρη συμμόρφωση με τις νομικές τους υποχρεώσεις.
Ποια η συνεισφορά του κλάδου των επενδυτικών ταμείων στην οικονομία και ποιες οι δυνατότητες του νησιού μας για προσέλκυση κεφαλαίων;
Η ΕΚΚ δίνει μεγάλη βαρύτητα στην προώθηση και ανάπτυξη του τομέα των συλλογικών επενδύσεων, καθώς οι επενδύσεις αυτές διευκολύνουν την άμεση διοχέτευση ιδιωτικών κεφαλαίων στην πραγματική οικονομία και αποτελούν εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και διαφόρων έργων υποδομής. Επιπλέον, δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας για υψηλού μορφωτικού επιπέδου προσωπικό και με την κάθοδο στην Κύπρο διαχειριστών επενδυτικών ταμείων θα υπάρξουν πολλαπλά παρεμφερή οικονομικά οφέλη (ενοικίαση γραφείων και σπιτιών, αγορά αυτοκινήτων και άλλων υπηρεσιών) και θα συμβάλουν στην περαιτέρω ενίσχυση του τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ο τομέας παρουσιάζει ήδη ικανοποιητική ανάπτυξη. Η ΕΚΚ έχει υπό την εποπτεία της 171 Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων και Εταιρείες Διαχείρισης, με τα υπό διαχείριση κεφάλαια να πλησιάζουν τα €5,4 δισ. το πρώτο εξάμηνο του έτους. Σημαντικό μέρος των κεφαλαίων αυτών είναι επενδυμένα στην Κύπρο.
Πώς το Brexit επηρεάζει τη χώρα μας; Έχετε διαπιστώσει ότι εταιρείες μεταφέρουν την έδρα τους στην Κύπρο;
Στη βάση σχετικού δελτίου Τύπου που εξέδωσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), η ΕΚΚ με ανακοίνωσή της ενημέρωσε όλες τις οντότητες που επιθυμούν να μετεγκατασταθούν στην Κυπριακή Δημοκρατία και να λάβουν άδεια για ρυθμιζόμενες υπηρεσίες ότι θα πρέπει να υποβάλουν την αίτησή τους μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, ώστε να είναι σε θέση να συνεχίσουν να παρέχουν υπηρεσίες στην ΕΕ και μετά τις 30 Μαρτίου 2019. Γενικά, όπως ανέφερα και προηγουμένως, η υποβολή αιτήσεων για αδειοδότηση από την ΕΚΚ νέων εποπτευόμενων οντοτήτων συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό. Το ενδιαφέρον αυτό αδιαμφισβήτητα καταδεικνύει ότι η Κύπρος εξακολουθεί να συγκεντρώνει ουσιαστικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και να αποτελεί ελκυστικό επενδυτικό προορισμό. Ως ΕΚΚ, προσβλέπουμε στην προσέλκυση υπεύθυνων επιχειρήσεων στην Κύπρο, ανεξάρτητα από το αν προέρχονται από τη Βρετανία ως αποτέλεσμα του Brexit ή από άλλα μέρη της Ευρώπης και τρίτες χώρες.
