Θέμα πιθανής διασπάθισης δημοσίου χρήματος από την ανάθεση ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών σε υπεργολάβους από τους κυρίως εργολάβους αντί απευθείας από το κράτος, εγείρει ο πρόεδρος των Οικολόγων Γιώργος Περδίκης, ο οποίος ενέγραψε σχετικό θέμα στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου.
Ο κ. Περδίκης κατέθεσε και έγγραφο του Συνδέσμου Εργοληπτών Μηχανολογικών και Ηλεκτρολογικών Έργων Κύπρου (ΕΜΗΕΚ) μέσω του οποίου υποστηρίζεται, ανάμεσα σε άλλα, ότι δυνατόν να προκαλούνται επιπτώσεις στην ποιότητα των παρεχομένων εργασιών, να επιλέγονται υπεργολάβοι που δεν πληρούν τα κριτήρια και να υπάρχει αδιαφάνεια στην επιλογή των υπεργολάβων. Ο Σύνδεσμος καταγγέλλει επίσης ότι τα ποσά πέραν των 90 ημερών που οφείλουν κυρίως εργολάβοι στους υπεργολάβους μέλη του ΣΕΜΗΕΚ ξεπερνούν κατά πολύ τα €50 εκατ.
Όπως υποστηρίζει ο κ. Περδίκης, τα πιο πάνω οφείλονται στην απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ) να διαφοροποιήσει εγκύκλιό της σχετικά με το θέμα. Συγκεκριμένα, στις 25 Ιουλίου 2015 η ΚΕΑΑ εξέδωσε εγκύκλιο με βάση την οποία οι υπεργολαβίες που αφορούν ηλεκτρομηχανολογικά αξίας πέραν των €100.000 θα ανατίθενται από τις αναθέτουσες Αρχές (του δημόσιου τομέα) με ξεχωριστή διαδικασία από τη διαδικασία που αφορά το κυρίως έργο. Ωστόσο, στις 7 Οκτωβρίου η ΚΕΑΑ με νέα εγκύκλιό της επανήλθε στην προηγούμενη πρακτική κατά την οποία ο κυρίως εργολάβος ανέθετε ο ίδιος την υπεργολαβία των ηλεκτρομηχανολογικών και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις όχι στον υπεργολάβο με τον οποίον συμφώνησε αρχικά αλλά με άλλον ο οποίος υπέβαλλε χαμηλότερη προσφορά.
Ο Σύνδεσμος των Ηλεκτρομηχανολόγων υποστηρίζει και τα εξής στο υπόμνημα που υπέβαλε στη Βουλή μέσω των Οικολόγων:
– Αφού οι κυρίως εργολάβοι εξασφαλίσουν προσφορές από Υπεργολάβους και ακολούθως επιλέξουν και καθορίσουν στα έγγραφα προσφοράς προς Αναθέτουσα Αρχή συγκεκριμένο Υπεργολάβο και, αφού τελικά εξασφαλίσουν το έργο, τότε ξαναζητούν προσφορές για τις εργασίες υπεργολαβίας και αναθέτουν αυτές είτε στον υπεργολάβο που συμπεριέλαβαν στην προσφορά τους, είτε σε διαφορετικό υπεργολάβο σε πολύ πιο χαμηλές τιμές. Αυτό κατά κανόνα οδηγεί σε χαμηλότερης ποιότητας και προδιαγραφών έργα. Η συγκεκριμένη πρακτική, που συνιστά κατάχρηση, δεν ελέγχεται από κανέναν.
– Στις πλείστες περιπτώσεις οι κυρίως εργολάβοι που ανέλαβαν το έργο, αναθέτουν τις εργασίες σε υπεργολάβους που αποδεδειγμένα δεν πληρούσαν τα αρχικά κριτήρια των όρων προσφοράς.
– Παρατηρείται μη καταβολή πληρωμής δεδουλευμένης εργασίας και/ή συμφωνηθέντων και/ή εύλογων αμοιβών για παρασχεθείσες υπηρεσίες, λόγω του ότι οι κυρίως εργολάβοι, που ανέλαβαν τα εκάστοτε έργα, έχουν αποκλειστικά και χωρίς έλεγχο από την Αναθέτουσα Αρχή την οικονομική διαχείριση του Συμβολαίου Υπεργολαβίας.
– Λόγω και των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πλείστοι κυρίως εργολάβοι, καθώς επίσης και της πρακτικής εκμετάλλευσης που παρατηρείται κατά την εσωτερική υπεργολαβία, οι υπεργολάβοι, και συγκεκριμένα τα μέλη του ΣΕΜΗΗΚ, έχουν να λαμβάνουν ποσά εκατομμυρίων από προσφερθείσες υπηρεσίες στο δημόσιο.
Ο Σύνδεσμος θεωρεί ότι η ανάθεση της εργολαβίας από το δημόσιο αντί από τον κυρίως εργολάβο έχει τα εξής πλεονεκτήματα.
– Η Αναθέτουσα Αρχή επιλέγει τον υπεργολάβο μετά από διαγωνισμό και πλήρη αξιολόγηση της προσφοράς του από τους συμβούλους της.
– Η Αναθέτουσα Αρχή διαπραγματεύεται απευθείας τις τιμές και την ποιότητα με τον ίδιο τον υπεργολάβο.
– Η Αναθέτουσα αρχή επιλέγει τον εργολάβο των εξειδικευμένων υπηρεσιών και εγκαταστάσεων του έργου ανάλογα με τις τεχνικές και οικονομικές του δυνατότητες.
– Ο σύμβουλος Μελετητής/Επιβλέπων έχει άμεση επαφή με το υπεργολάβο και μπορεί να διασφαλίσει καλύτερα τη λειτουργικότητα και ποιότητα των εργασιών.
– Με την ανοικτή διαδικασία υποβάλλονται αισθητά χαμηλότερες προσφορές.
– Στη διαδικασία ανάθεσης της υπεργολαβίας από το δημόσιο (με προσφορές) συμμετέχουν περισσότερες εταιρείες στους διαγωνισμούς σε σχέση με τον αριθμό των εταιρειών που συμμετέχουν όταν την υπεργολαβία θα αναθέσει ο κυρίως εργολάβος, αφού στην τελευταία περίπτωση υπάρχει αυξημένο ρίσκο να μην πληρωθούν.
– Η Αναθέτουσα Αρχή να αναγκάζεται να πληρώνει περισσότερα με αντάλλαγμα συνήθως υπηρεσίες χαμηλότερης ποιότητας.
– Η ψηλή τιμή του υπεργολάβου ή η εκτός προδιαγραφών προσφορά του δεν κρίνει το αποτέλεσμα της συνολικής εργασίας του κυρίως εργολάβου, καθότι ο τελευταίος κρίνεται και λογοδοτεί μόνο για τα θέματα της κυρίως εργολαβίας.
– Η προσφορά του υπεργολάβου αξιολογείται από καταρτισμένους στο αντικείμενο επαγγελματίες Συμβούλους.
– Ο Υπεργολάβος δύναται να διαπραγματεύεται απευθείας με την Αναθέτουσα Αρχή για τη μέγιστη δυνατή ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει σε αυτήν.
Καθυστερούσαν έργα, λέει η ΚΕΑΑ
Η επάνοδος στην πρακτική της ανάθεσης ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών από τον εργολάβο αντί από το δημόσιο αποφασίστηκε ύστερα από ενστάσεις που έχουν υποβληθεί από αναθέτουσες Αρχές.
Στη νέα της εγκύκλιο η ΚΕΑΑ, σχετικά με το θέμα, αναφέρει ότι η εμπλοκή του δημοσίου στην ανάθεση των υπεργολαβιών αποσκοπούσε στην προστασία των υπεργολάβων από προβλήματα που συνήθως έχουν με καθυστερήσεις στις πληρωμές τους από τους Εργολάβους οι οποίοι τους διόριζαν. «Από την άλλη», συνεχίζει η νέα εγκύκλιος της ΚΕΑΑ, «είναι κατανοητό ότι η ρύθμιση αυτή δημιουργεί προβλήματα καθυστερήσεων στην προώθηση κατασκευαστικών έργων αφού απαιτείται η ξεχωριστή προσφοροδότηση των διορισμένων υπεργολαβιών, κάτι που αυξάνει τους κινδύνους αστοχιών και καθυστερήσεων στη διαδικασία υπογραφής των σχετικών συμβάσεων».
Η ΚΕΑΑ αναφέρει πως, λαμβάνοντας υπόψη την εξαγγελθείσα κυβερνητική πολιτική για άμεση προώθηση μεγάλου αριθμού κατασκευαστικών έργων, ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη, κρίνει ότι αυτή τη στιγμή προέχει η απλούστευση των διαδικασιών και η άρση κάθε εμποδίου που μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση στην προώθηση των έργων.
