Με την ολοκλήρωση του Κέντρου Εναέριας Κυκλοφορίας της Πολιτικής Αεροπορίας στην Κοκκινοτριμιθιά κλείνει ο κύκλος της ταλαιπωρίας 15 χρόνων (από την ανέγερσή του) και κάτω από τα θεμέλια του νέου κτηρίου, τσιμεντώνεται και ένα σκάνδαλο κόστους περίπου €16 εκατ.
Ήδη, σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών, κινήθηκαν οι διεργασίες μετακίνησης του Κέντρου μετά και από την ολοκλήρωση με επιτυχία όλων των απαιτούμενων εργασιών ετοιμασίας τόσο των κτηριακών υποδομών όσο και των νέων τεχνικών συστημάτων που εγκαταστάθηκαν στο κτήριο, με έμφαση σε θέματα ασφάλειας.
Το κτήριο στην Κοκκινοτριμιθιά ανεγέρθηκε με κόστος €16 εκατ. με σκοπό να εγκατασταθεί το νέο σύστημα εναέριας κυκλοφορίας – Lefco, το οποίο εξελίχθηκε σε σκάνδαλο.
Το κτήριο χρειάστηκε να ανακαινιστεί και οι εργασίες αφορούσαν τον έλεγχο και την αναβάθμιση όλων των κτηριακών εγκαταστάσεων, των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων, των συστημάτων κλιματισμού, πυρόσβεσης, παρακολούθησης κ.τ.λ. Πρώτιστα όμως, αφορούσαν την επέκταση του συστήματος διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας (Air Traffic Management System) όπως και την εγκατάσταση του νέου συστήματος επικοινωνιών. Παράλληλα, συνεχίζονται οι εργασίες μεταφοράς των λοιπών υποστηρικτικών υπηρεσιών του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, ενώ έχουν ξεκινήσει και ολοκληρώνονται το φθινόπωρο οι λοιπές αναγκαίες εκπαιδεύσεις του προσωπικού.
Σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών, ο σχεδιασμός των συστημάτων που έχουν εγκατασταθεί στο νέο Κέντρο Ελέγχου λαμβάνει υπόψιν την προοπτική ανοδικής πορείας της εναέριας κυκλοφορίας στην Κύπρο, με ορίζοντα 10 και πλέον ετών. Συγκεκριμένα, για το σύστημα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας έχουν εγκατασταθεί δέκα τομείς ελέγχου, σε σύγκριση με τους έξι τομείς που υπάρχουν στο υφιστάμενο Κέντρο Ελέγχου, ενώ υπάρχουν οι πρόνοιες ώστε οι τομείς ελέγχου να αυξηθούν εύκολα σε 14. Τα συστήματα επικοινωνιών στον χώρο είναι τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία μπορούν να επεκταθούν και να καλύψουν τόσο τις κύριες όσο και τις εφεδρικές ανάγκες όλων των μονάδων ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, ενώ στο εξοπλιστικό πρόγραμμα των υπηρεσιών περιλαμβάνονται επιπλέον έργα αναβάθμισης της επιχειρησιακής ικανότητας των κρίσιμων αυτών υπηρεσιών.
Το έργο της μετακίνησης στο νέο Κέντρο Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη πολυπλοκότητα, αφού η υπηρεσία που παρέχει, προσφέρεται αδιάλειπτα σε 24ωρη βάση. Λόγω της σημαντικότητας της υπηρεσίας, η μετακίνηση στο νέο περιβάλλον θα μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο όταν διασφαλιστεί ότι δεν θα παρουσιαστούν προβλήματα που να επηρεάσουν τα επίπεδα ασφάλειας και αποδοτικότητας των υπηρεσιών. Γι’ αυτό τον λόγο η μετακίνηση στον νέο χώρο έχει ξεκινήσει και γίνεται σταδιακά σε φάσεις, στη βάση σχεδίου μετάβασης, το οποίο, μεταξύ άλλων, προνοεί τόσο την παράλληλη λειτουργία και των δύο Κέντρων Ελέγχου για ορισμένο χρονικό διάστημα, όσο και την εκπόνηση της αναγκαίας μελέτης ασφάλειας.
Οι εργασίες μεταφοράς των υπηρεσιών θα κορυφωθούν τον Οκτώβριο, ενώ η ολοκληρωτική μεταφορά των υπηρεσιών υπολογίζεται να ολοκληρωθεί πριν το τέλος του τρέχοντος έτους.
Από το 1995 η απόφαση για δημιουργία νέου Κέντρου
Πώς εξελίχθηκε, όμως, η όλη διαδικασία με τον συγκεκριμένο κτήριο, του οποίου η διαμόρφωση απασχόλησε για καιρό την κοινή γνώμη και τα ΜΜΕ, αν και όπως πολλοί υποδεικνύουν, πρωτίστως έπρεπε να απασχολήσει τη Δικαιοσύνη.
Όλα ξεκίνησαν το 1995, όταν αποφασίστηκε η δημιουργία νέου Κέντρου Ελέγχου Πτήσεων. Περί το έτος 2002 εξασφαλίστηκε δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για τις ανάγκες ανέγερσης και εξοπλισμού του, αν και δεν είχε προσδιοριστεί ο χώρος κατασκευής του.
Το 2003 υπογράφηκε συμφωνία προμήθειας του συστήματος ελέγχου πτήσεων LEFCO έναντι 18 εκατ. ευρώ με ιταλική εταιρεία. Θεωρητικά, το κτήριο θα παραδιδόταν το 2005 για να μπορούσε να δεχτεί το LEFCO, τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου. Επειδή δεν είχε βρεθεί ακόμη ο χώρος ανέγερσης και προ του κινδύνου να φτάσει το σύστημα και να μην υπάρχει χώρος να εγκατασταθεί, νοικιάστηκε κτήριο στη Λευκωσία έναντι ενοικίου €12.000 μηνιαίως.
Μετά από πολλά, η ανέγερση του Κέντρου αποφασίστηκε το 2006 με ορίζοντα παράδοσης το έτος 2008. Το LEFCO μεταφέρθηκε στην Κύπρο το 2008 και το 2010 οδηγήθηκε στο κτήριο της Κοκκινοτριμιθιάς, το οποίο είχε ολοκληρωθεί. Ωστόσο, η σύμβαση για λειτουργία του LEFCO τερματίστηκε το έτος 2012, αφού στο μεταξύ, απερρίφθη έξι φορές στους σχετικούς ελέγχους παραλαβής.
Διενεργήθηκαν έρευνες οι οποίες κατέδειξαν πειθαρχικές και τεχνικές ευθύνες για τρεις λειτουργούς, χωρίς, ωστόσο, να υποστούν συνέπειες, αφού στο μεταξύ είχαν αφυπηρετήσει. Η διαιτητική διαδικασία (στην οποίαν κατέφυγαν οι δύο πλευρές) έληξε το 2016 στο Λονδίνο και παρ’ ότι η απόφαση ήταν υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ζημιά ξεπέρασε τα €6 εκατ. χωρίς σε αυτά να περιλαμβάνονται οι ανθρωποώρες που κατασπαταλήθηκαν και η ζημιά από την αποτυχία εκσυγχρονισμού του Κέντρου Ελέγχου Πτήσεων.
Υπενθυμίζεται, πως το 2019 κατέρρευσε η οροφή μέρους του Κέντρου στο κτήριο που ενοικίαζε η Υπηρεσία στη Λευκωσία.
Πριν τη μετακόμιση επιβαλλόταν η εγκατάσταση νέου συστήματος ελέγχου πτήσεων και το 2019 είχαν παραγγελθεί δύο νέα συστήματα, τα οποία παραλήφθηκαν το 2022. Το 2022 παραγγέλθηκε και το νέο σύστημα επικοινωνιών του Κέντρου Ελέγχου Πτήσεων, το οποίο παραλήφθηκε το 2023.
Σημειώνεται, πως το υφιστάμενο σύστημα ελέγχου είναι πεπαλαιωμένο αλλά εξακολουθεί να είναι λειτουργικό και με τη βοήθεια εφεδρικού συστήματος το οποίο βρίσκεται σε λειτουργία από το 2019. Τότε, όταν οι αφίξεις βρίσκονταν στο αποκορύφωμα τους, το FIR Λευκωσίας εξυπηρετούσε 1.800 αεροσκάφη ημερησίως.
Επιβράδυνση λόγω πανδημίας
Σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών, η πανδημία το 2020-2021 λειτούργησε ανασταλτικά ως προς την ολοκλήρωση του τεχνικού μέρους του έργου, αφού προκάλεσε αρκετή επιβράδυνση στα χρονοδιαγράμματα παράδοσης και αποδοχής των τεχνικών συστημάτων. Σύμφωνα πάντα με το Υπουργείο, οι διαδικασίες αποδοχής και παραλαβής των διάφορων συστημάτων αποτελούν εκ φύσεως χρονοβόρες διαδικασίες. Εκτός αυτού, η αποστολή των συστημάτων είναι τέτοια, που, σύμφωνα πάντα με το Υπουργείο, σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπονται εκπτώσεις στις λειτουργίες. Με αρκετή επιμονή και συνεργασία με τις ανάδοχες εταιρείες κατέστη δυνατή η παραλαβή όλων των συστημάτων που απαιτούνται για την έναρξη παροχής υπηρεσιών από τον νέο χώρο.
