Ενορχηστρωμένη προσπάθεια για να επιτραπεί ανάπτυξη ξενοδοχείων και μικτών αναπτύξεων στην τουριστική ζώνη του δήμου Σωτήρας μεθοδεύονται το τελευταίο διάστημα από ιδιοκτήτες γης, που βρήκαν τη στήριξη της τοπικής Αρχής, αλλά και μελών της Βουλής.

Μάλιστα, μέσα σε μια εβδομάδα στην επιτροπή Εμπορίου της Βουλής συζητήθηκε δύο φορές το ίδιο θέμα για να ακουστούν και τις δύο φορές οι ίδιες απόψεις από το δήμο Σωτήρας. Ουσιαστικά, ο δήμος Σωτήρας ζητά την τροποποίηση της έκθεσης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ), ώστε να επιτρέπεται η ανέγερση ψηλών κτηρίων εκτός των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου. Η έκθεση ΕΟΑ ετοιμάστηκε τον Ιούνιο του 2021 και αφορά την περιοχή του δικτύου Natura 2000 Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι, που καθορίσθηκε τον Απρίλιο του 2008, με κύριο αντικείμενο προστασίας το είδος Charadrius leschenaultii (Βραχοπλουμίδι). Συγκεκριμένα, επιχειρηματίες ανάπτυξης γης στην περιοχή διεκδικούν σημαντική υπέρβαση των πολεοδομικών χαρακτηριστικών και συντελεστών ανάπτυξης στα όρια της περιοχής ΖΕΠ, η οποία περιλαμβάνει αποκλειστικά την ζώνη προστασίας της παραλίας, κυρίως όσον αφορά τον ανώτατο αριθμό ορόφων και το ανώτατο ύψος κτηρίων.

Άλλωστε υπάρχει κακό προηγούμενο, όπου η Περιβαλλοντική Αρχή βασιζόμενη αποκλειστικά σε μια επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ) και χωρίς να τεκμηριώσει, άλλαξε την έκθεση ΕΟΑ σε μια άλλη περιοχή, με σκοπό να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένες αναπτύξεις. Για το συγκεκριμένο μάλιστα θέμα, για την αλλαγή της έκθεσης συσσωρευτικών επιπτώσεων από υφιστάμενα και μελλοντικά έργα στην περιοχή ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο, από την τοποθεσία Κέρμια μέχρι την τοποθεσία Άμμος του Καμπούρη, χωρίς να ληφθούν υπόψη νέα περιβαλλοντικά δεδομένα, ζήτησε διευκρινήσεις η Ελεγκτική Υπηρεσία. Σε πρόσφατη συνάντηση που είχε με τον δήμο Σωτήρας η Ελεγκτική Υπηρεσία, ο δήμος προέβαλε ως παράδειγμα τη συγκεκριμένη περίπτωση για να υποστηρίξει ότι ανάλογη αναθεώρηση πρέπει να γίνει και στην περίπτωση της έκθεσης ΕΟΑ που αφορά στη δική τους περιοχή.

Σημειώνεται ότι η Περιβαλλοντική Αρχή αποφάσισε την από κοινού εξέταση όλων των έργων στα πλαίσια της εξέτασης των συσσωρευτικών επιπτώσεων από υφιστάμενα, εξεταζόμενα και προτεινόμενα έργα στην ΖΕΠ Περιοχή Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι και στην ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο, έτσι ώστε να διαφανούν και να συναξιολογηθούν οι συσσωρευτικές επιπτώσεις των υφιστάμενων, εξεταζόμενων και προτεινόμενων αναπτύξεων στις δύο προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Σημειώνεται επίσης, ότι η απόφαση της Περιβαλλοντικής Αρχής λήφθηκε στα πλαίσια ισχύουσας διαδικασίας παράβασης, η οποία αφορά την ανεπαρκή υποβολή δεκάδων έργων και σχεδίων, τα οποία δεν συνδέονται άμεσα ή/και δεν είναι αναγκαία για τη διαχείριση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, αλλά δύναται να επηρεάζουν σημαντικά τις εν λόγω περιοχές, καθεαυτά και από κοινού με άλλα έργα και σχέδια, σε Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση.

Η σχετική έκθεση έχει εκδοθεί από το Τμήμα Περιβάλλοντος στις 28/9/2022 για την περιοχή ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο, η οποία αναθεωρεί ουσιώδεις όρους της προηγούμενης, σχετικής με το θέμα, έκθεσης που εκδόθηκε στις 11/8/2021. Η ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο είχε επεκταθεί το 2015, με την προσθήκη τμήματος της ακτογραμμής που βρίσκεται ανατολικά της Αγίας Νάπας και πλέον περιλαμβάνει την περιοχή Άμμος του Καμπούρη – Κέρμια, ως αντισταθμιστικό μέτρο για την απώλεια των ενδιαιτημάτων του είδους Βραχοπλουμίδι από την κατασκευή και λειτουργία της Μαρίνας Μακρόνησος Αγίας Νάπας, εντός και πλησίον της περιοχής ΖΕΠ Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι.

Το Τμήμα Περιβάλλοντος σημειώνει πως η ανάγκη για αναθεώρηση ουσιωδών όρων της αρχικής έκθεσης προέκυψε κατόπιν αιτήματος του ΤΠΟ, για επανεξέταση πολεοδομικών αιτήσεων στη συγκεκριμένη περιοχή του Δικτύου Natura 2000. Με τη συγκεκριμένη επιστολή, το ΤΠΟ προτείνει την αναθεώρηση των όρων της έκθεσης ΕΟΑ και την επανεξέταση των τεσσάρων αιτήσεων χορήγησης πολεοδομικής άδειας για ανέγερση ή προσθηκομετατροπές οκτώ τουριστικών αναπτύξεων στους Δήμους Σωτήρας και Αγίας Νάπας, έτσι ώστε να μπορούν να επωφεληθούν ορισμένων πολεοδομικών κινήτρων. Η σχετική επιστολή του ΤΠΟ αναφέρει διάφορες δικαιολογίες για τους λόγους για τους οποίους εισηγείται την εν λόγω επανεξέταση, οι οποίοι, ωστόσο, δεν σχετίζονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο με περιβαλλοντικά θέματα.

Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, το Τμήμα Περιβάλλοντος, ως η αρμόδια Περιβαλλοντική Αρχή, προχώρησε στην επανεξέταση των εν λόγω αιτήσεων και τροποποίησε σχετικά τους όρους της αρχικής της έκθεσης, επιτρέποντας, κυρίως, την προσθήκη ενός ακόμα ορόφου στις αιτούμενες αναπτύξεις (από τρεις σε τέσσερις), στη βάση κινήτρων που εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο για την ανάκαμψη της αναπτυξιακής δραστηριότητας στην Κύπρο. Η απόφαση αυτή δεν τεκμηριώνεται σε νέα επιστημονικά δεδομένα, σχετιζόμενα με το υπό προστασία είδος της περιοχής και τον οικότοπό του, αλλά γενικά και αόριστα αναφέρει ως κύριο λόγο της αναθεώρησης το γεγονός ότι τα κίνητρα που εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο δεν θα ισχύουν για μελλοντικές αναπτύξεις.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία, ζητά εξηγήσεις από την Περιβαλλοντική Αρχή σε σχέση με το θέμα αυτό και ζητά να πληροφορηθεί για τους λόγους που το Τμήμα Περιβάλλοντος θεώρησε αναγκαία, από περιβαλλοντικής άποψης, την αναθεώρηση των όρων της προηγούμενης έκθεσης, λαμβανομένου υπόψη ότι μια έκθεση ΕΟΑ δεν πρέπει να υπεισέρχεται σε άλλες παραμέτρους πέραν των περιβαλλοντικών. «Αντιλαμβάνεστε τη σοβαρότητα του θέματος όταν ατεκμηρίωτα παρατηρούνται αλλαγές σε ουσιώδεις και νομικά δεσμευτικούς όρους μιας έκθεσης ΕΟΑ, καθώς και του κακού προηγούμενου που δημιουργήθηκε», τονίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία. 

Όλες οι αναπτύξεις που προωθούνται στην περιοχή

Στην ευρύτερη περιοχή τα τελευταία δύο χρόνια εκδόθηκαν δύο σχετικές εκθέσεις. Η πρώτη αφορά την περιοχή ΖΕΠ Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι και εκδόθηκε τον Ιούνιο 2021 και η δεύτερη αφορά την περιοχή ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο, με την έκδοση της αρχικής έκθεσης στις 11/8/2021 και της συμπληρωματικής στις 28/9/2022.

Στην έκθεση για την περιοχή ΖΕΠ Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι τα υφιστάμενα και προτεινόμενα έργα στην ευρύτερη περιοχή είναι: • Μαρίνα Αγίας Νάπας, • Sun City Spa Resorts & Residences, • Opus One, • Τουριστική μονάδα της εταιρείας Dome Investments, • Ξενοδοχείο της εταιρείας Anastasia Tsokkou Estates, • Marina Bay της εταιρείας Abelia Campus, • Beach Club • Κατασκευή δύο κατοικιών Twin Waves της εταιρείας Anemoni Enterprises, • Κατασκευή δύο κατοικιών της εταιρείας Casa Mar Terra, • Διαμόρφωση του αλιευτικού καταφυγίου και του ποταμού στο Λιοπέτρι. 

Στα συμπεράσματα της έκθεσης που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2021 επισημαίνεται ότι όλα τα προτεινόμενα έργα πρέπει να εμπίπτουν στις πρόνοιες των πολεοδομικών ζωνών των ισχύοντων Σχεδίων Ανάπτυξης, χωρίς καμία παρέκκλιση από τους καθορισμένους συντελεστές ανάπτυξης. 

Η έκθεση για την περιοχή ΖΕΠ Κάβο Γκρέκο εκδόθηκε αρχικά στις 11/8/2021 και αφορά τα υφιστάμενα και προτεινόμενα έργα κατά μήκος της προστατευόμενης περιοχής. Τα προτεινόμενα έργα στην περιοχή περιλαμβάνουν τις ακόλουθες τέσσερις ξενοδοχειακές μονάδες:• Formatio, •Cape Greko, •Sensatori και •Marystone.

Τονίζεται ότι η αρχική έκθεση ΕΟΑ, ημερομηνίας 11/8/2021, μεταξύ άλλων, προέβλεπε ότι οι συντελεστές ανάπτυξης των υπό εξέταση έργων δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τις πρόνοιες των πολεοδομικών ζωνών Τ6(Ε1) και Τ5(Ε3) της Εγκριμένης Δήλωσης Πολιτικής Αγίας Νάπας (2017), χωρίς όμως επιπρόσθετα κίνητρα, δηλαδή ανώτατο συντελεστή δόμησης 30%, ποσοστό κάλυψης 20%, μέγιστο αριθμό ορόφων τους τρεις και ύψος οικοδομών που δεν θα ξεπερνούν τα 13,1 μέτρα. Σύμφωνα όμως με τη συμπληρωματική έκθεση ΕΟΑ, ημερομηνίας 28/9/2022, προνοείται ότι οι κτιριακές εγκαταστάσεις στο σύνολο τους δεν πρέπει να ξεπερνούν τους πέντε ορόφους, ενώ το συνολικό ύψος δεν θα υπερβαίνει τα 18,5 μέτρα. 

Στην Αρχή κατά της Διαφθοράς η υπόθεση Sun City

Σε συνέχεια της ειδικής έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με θέμα «Αναπτύξεις συμφερόντων συγκεκριμένου πολιτικά εκτεθειμένου προσώπου, εντός ή πλησίον του Δικτύου Natura στο Δήμο Σωτήρας της επαρχίας Αμμοχώστου», που αφορά το έργο Sun City, η Ελεγκτική Υπηρεσία προχώρησε σε καταγγελία στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς. Ο εκπρόσωπος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας επιβεβαίωσε στον «Φ» ότι η Υπηρεσία διαβίβασε στην Αρχή κατά της Διαφθοράς καταγγελία σε σχέση με το χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης από πρόσωπα και Υπηρεσίες ώστε να εξεταστεί αν υπήρξε κατάχρηση εξουσίας ή και φαινόμενα διαπλοκής ή σύγκρουσης συμφερόντων.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Προβληματίζει η στάση του Τμήματος Περιβάλλοντος

Η αναθεώρηση εκθέσεων Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης και η τροποποίηση ή/και αφαίρεση νομικά δεσμευτικών όρων, με την αντίθετη γνώμη των μελών της Ad-hoc Επιτροπής για την Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση, δημιουργεί ένα κακό προηγούμενο και θέτει εν αμφιβόλω την υπέρτερη ισχύ της εναρμονιστικής νομοθεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας με το περιβαλλοντικό κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα να αναιρείται η ουσία και ο σκοπός της Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων. Το Τμήμα Περιβάλλοντος εκτίθεται όταν προβαίνει σε τέτοιες ενέργειες, για εξυπηρέτηση συμφερόντων, χωρίς να τεκμηριώνει καν την τελική θέση του. Πώς να περιμένει και η Ελεγκτική Υπηρεσία να πάρει απαντήσεις από το Τμήμα Περιβάλλοντος για αποφάσεις που λαμβάνονται, παραβλέποντας ακόμη και το γεγονός ότι στην εν λόγω περιοχή καταγράφονται εδώ και μια δεκαετία σωρεία αυθαίρετων επεμβάσεων και παρανομιών;