Θέμα χρόνου ήταν η κατάρρευση μέρους του μεγάλου κυματοθραύστη στην υπό κατασκευή μαρίνα Παραλιμνίου, όπως προκύπτει από τα ευρήματα του περιβαλλοντικού ελέγχου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που διενεργήθηκε εξ αφορμής δημοσιεύματος του «Φ», ημερ. 8/12/2022, με τίτλο «”Χάρτινος” ο κυματοθραύστης στη μαρίνα Παραλιμνίου». Ο έλεγχος αποσκοπούσε στην εξέταση της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων γνωμάτευσης, που τέθηκαν από την Περιβαλλοντική Αρχή.
Ουσιαστικά, μέσα από τα συμπεράσματα και τις συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας παρατηρείται πλήρης επιβεβαίωση του δημοσιεύματος του «Φ». Όπως προκύπτει, η ιδιοκτήτρια εταιρεία της μαρίνας, PMV Maritime Holdings, δεν συμμορφώθηκε πλήρως με τους όρους της περιβαλλοντικής γνωμάτευσης, με αποτέλεσμα η κατάρρευση του λιμενοβραχίoνα στο υπό κατασκευή έργο της μαρίνας Παραλιμνίου να προκαλέσει αύξηση της συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων σε σχέση με τις αρχικές μετρήσεις που είχαν γίνει.
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, παρότι το Τμήμα Περιβάλλοντος γνώριζε για τη μη εφαρμογή όλων των όρων που έθεσε, περιορίστηκε στην επανειλημμένη αποστολή επιστολών, αντί να προχωρήσει στη λήψη πιο δραστικών μέτρων, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος. Σημειώνεται ότι έξι μήνες μετά την κατάρρευση, δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η αξιολόγηση των επιπτώσεων που προκλήθηκαν στον θαλάσσιο χώρο.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εφιστά την προσοχή των αρμόδιων Aρχών όπως προχωρήσουν σε εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκλήθηκαν από την κατάρρευση του λιμενοβραχίονα στην υπό κατασκευή μαρίνα Παραλιμνίου, ώστε να ληφθούν μέτρα για την αποκατάσταση της περιοχής το συντομότερο δυνατό. Επιπρόσθετα, το Τμήμα Περιβάλλοντος καλείται να λάβει τα αναγκαία μέτρα, ώστε να υπάρξει πλήρης συμμόρφωση της κατασκευάστριας εταιρείας με τους ουσιώδεις περιβαλλοντικούς όρους της γνωμάτευσης, αλλά και να διασφαλίσει την έγκαιρη λήψη των εβδομαδιαίων εκθέσεων παρακολούθησης. Παράλληλα, το Τμήμα Περιβάλλοντος καλείται να διασφαλίσει την πιστή τήρηση και εφαρμογή των όρων της σύμβασης που σύναψε με τον εξωτερικό επιθεωρητή για την «παροχή υπηρεσιών για παρακολούθηση και έλεγχο των όρων περιβαλλοντικής Αρχής στο στάδιο κατασκευής της μαρίνας Παραλιμνίου».
Σύμφωνα με επιστολή της διευθύντριας του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ), ημερ. 1/12/2022, προς την κατασκευάστρια εταιρεία, η οποία κοινοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, στο Τμήμα Περιβάλλοντος, κατόπιν έντονων καιρικών φαινομένων στη θαλάσσια περιοχή της ελεύθερης περιοχής Αμμοχώστου, λειτουργοί του ΤΑΘΕ, μετά από επιτόπιο έλεγχο, διαπίστωσαν ότι ένα μεγάλο μέρος του κυματοθραύστη της υπό κατασκευή μαρίνας είχε καταρρεύσει και το υλικό είχε διασκορπιστεί στην ευρύτερη παράκτια/θαλάσσια περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της παρακείμενης θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής με τεχνητούς υφάλους, προκαλώντας σημαντικές και, ενδεχομένως, μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αρχίζει πόλεμος στη μαρίνα Λάρνακας
Τα σημαντικότερα ευρήματα που προέκυψαν από τον έλεγχο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι:
● Μέχρι και την ημέρα κατάρρευσης του κυματοθραύστη, δηλαδή έξι και πλέον μήνες μετά την έναρξη των λιμενικών εργασιών, οι κουρτίνες συγκράτησης αιωρούμενων στοιχείων/ ιζημάτων δεν είχαν εγκατασταθεί σύμφωνα με τον προβλεπόμενο ουσιώδη όρο της γνωμάτευσης.
● Παρόλο που η κατασκευάστρια εταιρεία επανειλημμένα δεν εφάρμοζε τον όρο για τοποθέτηση κουρτίνων συγκράτησης σύμφωνα με τον προβλεπόμενο βασικό σχεδιασμό, το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν έλαβε μέτρα εναντίον της, αλλά περιορίστηκε στην κατ’ επανάληψη αποστολή επιστολών συμμόρφωσης, παρά τις υψηλές τιμές θολερότητας που εντόπισε.
● Διαπιστώθηκαν καθυστερήσεις στην υποβολή των προβλεπόμενων εκθέσεων σχετικά με εβδομαδιαίες καταμετρήσεις ρευμάτων και θολερότητας και εβδομαδιαίες καταμετρήσεις φυσικοχημικών παραμέτρων νερού και ιζήματος σε πέντε σημεία, όταν εκτελούνται εργασίες υψηλής εντάσεως που προκαλούν επαναιώρηση ιζημάτων, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η έγκαιρη παρακολούθηση της συμμόρφωσης με ουσιώδεις περιβαλλοντικούς όρους της γνωμάτευσης από το Τμήμα Περιβάλλοντος και κατά συνέπεια η λήψη κατάλληλων μέτρων εκεί όπου προκύπτει μη συμμόρφωση.
● Με βάση τις εκθέσεις του εξωτερικού επιθεωρητή του Τμήματος Περιβάλλοντος διαπιστώθηκαν σημαντικές αποκλίσεις, τόσο στο επίπεδο του διαλυμένου οξυγόνου, όσο και των θαλάσσιων ιζημάτων, εντός του αλιευτικού καταφυγίου.
● Διαπιστώθηκαν περίοδοι κατά τις οποίες ο εξωτερικός επιθεωρητής του Τμήματος Περιβάλλοντος δεν διεξήγαγε όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους (δύο τη βδομάδα), ενώ δεν φαίνεται να παρείχε στο Τμήμα Περιβάλλοντος προτάσεις λύσεων σε προβλήματα που προέκυπταν, παρά μόνο περιοριζόταν στην καταγραφή των παρατηρήσεών του όπου εντόπιζε μη συμμόρφωση.
Σημειώνεται ότι ο εξωτερικός επιθεωρητής του Τμήματος Περιβάλλοντος, μετά από επιτόπια επίσκεψή στις 5/12/2022 για έλεγχο συμμόρφωσης με τους όρους της γνωμάτευσης, καταγράφει ότι ένα μεγάλο τμήμα του κυματοθραύστη, 200 μέτρων περίπου, βυθίστηκε λόγω των πρόσφατων βροχοπτώσεων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Βελτιωτικά έργα στη ξύλινη αποβάθρα της μαρίνας Λάρνακας
Δεν υπήρξε συμμόρφωση με ουσιώδεις όρους της γνωμάτευσης
Προς συμμόρφωση με τους ουσιώδεις όρους, το Τμήμα Περιβάλλοντος ενέκρινε το σχέδιο Προστασίας και Παρακολούθησης της Θαλάσσιας Βιοποικιλότητας και Θολερότητας κατά τη φάση κατασκευής της μαρίνας Παραλιμνίου. Σύμφωνα με το υπό αναφορά σχέδιο, κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου, η επίπτωση από άμεση καταστροφή των οικοτόπων έχει βαθμολογηθεί ως υψηλής σημασίας, από επαναιώρηση ιζήματος, δημιουργία πλούμης και μείωση διαύγειας νερού και αλλαγές στους οικοτόπους ως μέτριας σημασίας και από διαταραχή, ηχορύπανση, ρύπανση από θαλάσσια στερεά απόβλητα και χημική ρύπανση ως μικρής σημασίας.
Σύμφωνα με την έκθεση του εξωτερικού επιθεωρητή του Τμήματος Περιβάλλοντος, ημερ. 30/5/2022, διαπιστώθηκε ότι η τοποθέτηση της κουρτίνας συγκράτησης στερεών δεν συνάδει με τον αριθμό των κουρτίνων και τη θέση τους, όπως είχε προταθεί στον βασικό σχεδιασμό που κατατέθηκε προς έγκριση από το ΤΠ.
Επιπρόσθετα, ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, με επιστολή ημερ. 27/7/2022, πληροφόρησε την κατασκευάστρια εταιρεία ότι μεταξύ άλλων, μετά από αξιολόγηση των εβδομαδιαίων και μηνιαίων παρακολουθήσεων που υποβλήθηκαν, καταγράφηκαν υψηλές τιμές θολερότητας στον μετρητικό σταθμό, στην περιοχή νοτιότερα των κατασκευών, απόρροια της μη εγκατάστασης κουρτινών στη νότια περιοχή κατά τη διάρκεια των λιμενικών εργασιών ή της μη σωστής τοποθέτησής τους υπό μορφή πετάλου.
Σύμφωνα με παρατήρηση του εξωτερικού επιθεωρητή, που καταγράφεται σε ηλεκτρονικό μήνυμα ημερ. 23/10/2022, προς το Τμήμα Περιβάλλοντος, από την εποχική παρακολούθηση λειβαδιών Ποσειδωνίας, μακροφύκης και Vermetids διαφάνηκε ότι το ποσοστό των ζωντανών γαστεροποδών του είδους Vermetids αυξήθηκε ελαφρώς από την τελευταία εποχική δειγματοληψία και διαφάνηκε ότι η πυκνότητα τους μειώθηκε σημαντικά (20% – 30%).
Ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος απέστειλε σχετικές επιστολές για μη εγκατάσταση του συστήματος κουρτινών με την τελευταία να έχει ημερομηνία 5/2/2023. Επιπλέον, σε συνάντηση που έγινε στο Τμήματος Περιβάλλοντος στις 6/3/2023, στην οποία συμμετείχε η κατασκευάστρια εταιρεία, συμφωνήθηκε όπως τοποθετηθούν κουρτίνες συγκράτησης σε όλο το μήκος της εισόδου της λιμενολεκάνης της μαρίνας Παραλιμνίου, καθώς η τοποθέτησή τους στο συγκεκριμένο σημείο είναι πρακτικά εφικτή και δεν αναμένεται να επηρεάζεται από τα επικρατούντα ρεύματα. Όπως αναφέρθηκε, αυτό θα πραγματοποιηθεί με τη δημιουργία της νέας διόδου εισόδου/εξόδου σκαφών στο αλιευτικό καταφύγιο, πλάτους περίπου 18 μέτρων. Στο συγκεκριμένο στάδιο αναμένεται ότι οι κατασκευαστικές εργασίες θα εκτελούνται μόνο εσωτερικά και όχι εξωτερικά του βραχίονα.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Γιατί πρέπει να τα υποδεικνύει ο Ελεγκτής;
Στην έκθεσή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατάρρευση κυματοθραύστη στη μαρίνα Παραλιμνίου γίνεται λόγος για ευθύνες της κατασκευάστριας εταιρείας. Την ίδια ώρα, φαίνεται ότι το ΤΑΘΕ έκανε καλά τη δουλειά του, σε αντίθεση με το Τμήμα Περιβάλλοντος που ενώ ήταν υπεύθυνο για την παρακολούθηση των όρων της περιβαλλοντικής γνωμοδότησης, εντούτοις, φαίνεται ότι δεν προέβη στις δέουσες ενέργειες για τη διασφάλιση τους. Αναμένουμε από όλες τις αρμόδιες Αρχές να κάνουν καλά τη δουλειά τους και να μην απαιτείται κάθε φορά η παρέμβαση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, έτσι ώστε να διαπιστώνονται λάθη και παραλείψεις της δημόσιας διοίκησης, μετά την πρόκληση περιβαλλοντικής ζημιάς σε προστατευόμενες περιοχές.
